Beknopte samenvatting van het boek bestuursrecht in de sociale rechtsstaat deel 1. Wordt zowel behandeld op de Hogeschool van Amsterdam bij bestuursrecht als bij de pre-master rechtsgeleerdheid bestuursrecht 1 aan de Open Universiteit. Tevens opgenomen de verplichte jurisprudentie/arresten.
Samenvatting bestuursrecht in de sociale rechtsstaat I
Leereenheid 1: Inleiding
Deze leereenheid is onderverdeeld in vier deelonderwerpen:
o Functies van het bestuursrecht
o Fundamentele beginselen en uitgangspunten
o Het algemeen deel van het bestuursrecht
o Nederlands en Europees bestuursrecht
De functies van het bestuursrecht:
Bestuursrecht en het recht voor, van en tegen het overheidsbestuur (drie functies)
Legitimerende functie: voor het bestuur, het geeft een grondslag voor het bestuursoptreden. Door
de oprichting van bestuursorganen, het toekennen van bestuursbevoegdheden en het regelen van
besluitvormingsprocedures.
Instrumentele functie: het recht wordt gezien als middel tot het bereiken van bepaalde doeleinden.
Vastelling en uitvoering van het overheidsbeleid bijvoorbeeld door beleidsregels en beschikkingen op
te stellen.
Waarborgfunctie: Waarborgt de rechtspositie van de burger tegenover de overheid. Algemene
beginselen voor behoorlijk bestuur.
Fundamentele beginselen en uitgangspunten:
Democratische rechtstaat als norm. Er zijn drie dimensies om het overheidshandelen te beoordelen:
o De democratie: de burgers moeten zeggenschap hebben over het overheidshandelen.
Bijvoorbeeld kiesrecht en inspraak.
o Liberale rechtsstaat: dimensie van vrijheid, rechtszekerheid en rechtsgelijkheid tegen het
overheidshandelen Bijvoorbeeld wetmatigheid van bestuur, machtsverdeling, rechterlijke
controle en grondrechten.
o Sociale rechtsstaat: sociale rechtvaardigheid. Het scheppen van de omstandigheden die het
de burger daadwerkelijke mogelijk maken aan zijn leven gestalte te geven. Bijvoorbeeld
effectiviteit en doelmatigheid
Principieel verschil tussen publiekrecht en privaatrecht.
Gradueel verschil tussen straf- en bestuursrecht.
Het algemeen deel van het bestuursrecht:
Het materiele bestuursrecht = de concrete rechten en verplichtingen van burgers en de
corresponderende bevoegdheden en verplichtingen van het bestuursorgaan.
Het formele bestuursrecht = het bestuursprocesrecht en het procedurerecht voor de voorbereiding
en vaststelling van besluiten.
Algemeen deel geldt voor het gehele bestuursrecht en is vastgelegd in de Algemene wet
bestuursrecht (Awb)
Doelstellingen Awb:
1. Harmonisatie: eenheid binnen het bestuursrecht
4 gradaties van harmonisatie:
, Dwingend recht, gelden voor het gehele bestuursrecht en mag slechts bij wet in
formele zin worden afgeweken
Regelend recht, de voor normale gevallen beste regeling, waarvan bij bijzonder
wettelijke voorschrift kan worden afgeweken.
Bepalingen van aanvullend recht, die gelden in geval dat de bijzondere wet het
onderwerp niet regelt. (vangnet voor niet geregeld gevallen)
Bepalingen van facultatief recht, zijn slechts van toepassing indien dit bij (bijzonder)
wettelijk voorschrift of besluit is bepaald. Bijvoorbeeld klachtadviesprocedure
2. Het systematiseren en vereenvoudigen van de bestuursrechtelijke wetgeving
3. Het codificeren van ontwikkelingen, bijvoorbeeld jurisprudentie
4. Het treffen van voorzieningen ten aanzien van onderwerpen die zich naar hun aard niet voor
regeling in een bijzondere wet lenen.
Het toepassingsbereik is geregeld in art. 1;1 jo. 1:6 Awb.
De Awb is een aanbouwwetgeving.
Nederlands en Europees bestuursrecht:
Het Europees bestuursrecht is verworven in het nationaal bestuursrecht. Unierecht is overal.
Europese rechtsorde heeft supranationaliteit rechtstreekse werking.
De rechtsbetrekking tussen bestuur en burger (7.3)
Geen wederkerigheid, geen ongeschreven afdwingende burgerplichten.
De Awb kent burgerlasten (bijv. art. 4:2 lid 2 Awb), dit zijn geen afdwingbare burgerplichten.
Algemeen besluitvormingsrecht (7.5.1)
Besluitvormingsmodel van de Awb ligt vastgelegd in Awb hoofdstuk 3 en 4. De gelaagde structuur
van de Awb betekent dat niet alleen de bijzondere bepalingen gelden maar ook de algemene
bepalingen over dit onderwerp.
Als er geen sprake is van een besluit kan hoofdstuk 3 alsnog van toepassing zijn door schakelbepaling
(art. 3:1 lid 2 Awb)
Een weigering is geen besluit, de Awb kent alleen ene positief besluitbegrip (art .1:3 Awb)
Beginselen van het bestuursrecht: H8.3.3, 8.3.3, 8.3.6
Verbod van vooringenomenheid en fair play = Art. 2:4 Awb
Dit zou zich kunnen voordoen wanneer een tot het bestuursorgaan behorende persoon een
persoonlijk belang heeft bij het besluit. De bepaling is moeilijk te handhaven, omdat het moeilijk
aantoonbaar is.
Fair play beginsel: het bestuursorgaan moet open en eerlijk optreden, betrokkenen adequaat
informeren, geen info achterhouden en burgers niet ongeoorloofd onder druk zetten of aan het
lijntje houden.
Het specialiteitsbeginsel en belangenafweging
Het specialiteitsbeginsel houdt in dat bestuursorganen alleen beschikken over in of meer naar doel
afgebakende bevoegdheden. De burger kan hier last van ondervinden doordat zij voor een activiteit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper celestewiertz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
