Samenvatting
FGO samenvatting college-aantekeningen + boek + literatuur
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
College aantekeningen, boek (Wicked Philosophy) en samenvattingen literatuur, Nederlandstalig.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
Voorbeeld 4 van de 34 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Week 1: Wicked problemsWaar komen de complexe problemen vandaan?
De wereld is steeds complexer geworden, door bijv. mondialisering, specialisatie, fragmentatie,
verdamping van traditionele zekerheden, keuzestress en identiteitscrises.
We hebben verfijnde en ingenieuze sociale, economische en technologische systemen ontworpen om
de problemen van de moderne maatschappij op te lossen. Ironisch genoeg zijn deze systemen, die
bedoeld zijn als ‘oplossingen’, in veel gevallen juist zelf de oorzaak van onze nieuwe, hedendaagse
problemen.
Hoezo zijn deze problemen ‘wicked’? Waarvoor
geen definitieve probleemomschrijving of
-definitie voor op te stellen valt (vanwege de
veelheid aan betrokken (f)actoren). Geen definitieve
probleemomschrijving zorgt voor geen definitieve
oplossing.
Wicked problemen zijn veelomvattende issues die
een variëteit aan perspectieven op het probleem in
kwestie vergen.
Oplossingen zijn waar noch onwaar. Ze kunnen hooguit worden omschreven in termen van goed
of slecht, of ‘bevredigend’. Er is geen definitieve test voor de oplossing.
Hoezo wicked? Het betreft issues die ontembaar kennisprobleem en ongetemde politieke problemen
meebrengen. Bedachte oplossingen worden onderling vaak betwist en brengen onbedoelde en
ongewenste neveneffecten met zich mee. De problemen zijn behoorlijk hardnekkig (persistent).
Oplossingen zijn ‘one-shot operations’ (want de oplossing is van invloed op het systeem, waardoor het
oorspronkelijke probleem verandert). De hoeveelheid oplossingen is in principe grenzeloos. Ieder
wicked problem is wezenlijk uniek. Dus bestaan er ook geen kant en klare oplossingen.
Hoezo zijn deze complexe problemen ‘wicked’? Het is onmogelijk om er rechttoe-rechtaan
verklaringen of oplossingen voor te vinden. Ook is het moeilijk, zo niet onmogelijk om van te voren te
voorspellen wat de effecten zullen zijn van ingrepen in het systeem.
Verschil tussen gecompliceerde en complexe problemen:
- Gecompliceerde problemen hebben vele componenten met vele specifieke functies.
- Bij complexe problemen kunnen bepaalde functies niet toegewezen worden aan een specifieke
component.
- De verschillende functionele componenten kunnen evenmin simpelweg bij elkaar worden
opgeteld om uit te vinden hoe het geheel werkt. Het geheel is meer dan de som der delen.
Voorbeeld: Global health issues. Deze omvatten veelal complexe adaptieve systemen (denk aan
voedsel- en ecosystemen, steden, het mondiale economische systeem), die niet op zichzelf staan maar
,verzamelingen of netwerken van onderling verbonden en onderling afhankelijke factoren en actoren
vertegenwoordigen.
Van wetenschapsfilosofie leren we: Verschillende onderzoekers hebben een uiteenlopende kijk op de
realiteit (zijnsleer / ontologie). Ook hun ideeën over hoe we kennis kunnen verkrijgen en welke
methods we daarbij zouden moeten gebruiken lopen uiteen (kentheorie / epistemologie &
methodologie).
→ Ontologie: ▪ Wat is onze visie op de realiteit; wat voor vooronderstellingen hebben we over de
wereld om ons heen? Wat zien we als de fundamentele bouwstenen of constituenten van de realiteit?
→ Epistemologie: Wat beschouwen we als kennis; hoe stellen we vast wat geldige kennis over de
realiteit is? ▪ Hoe legitimeren we deze kennis en wat zien we als overtuigend bewijs?
Conclusie: complexe problemen vergen een interdisciplinaire benadering
Dus we zien: verschillende benaderingen zijn betrokken, waar uiteenlopende perspectieven op
de kwestie aan ten grondslag liggen en waarbij een variëteit aan methoden worden gebruikt om
verschillende aspecten ervan te onderzoeken. Dus hebben we een geïntegreerde, inter- of
transdisciplinaire benadering nodig om te kunnen idealen met de huidige complexe problemen. De rol
van vooronderstellingen. Er is een woord voor de ontologische, epistemologische en methodologische
vooronderstellingen die onderzoeksgroepen delen. Dat wil zeggen: verschillende visies op de realiteit,
en verschillende visies op hoe we kennis kunnen verkrijgen over die realiteit en welke methoden
daarbij het beste gebruikt kunnen worden.
Wat zijn vooronderstellingen?
- Uitgangsputen die als ‘vanzelfsprekend’ worden aangenomen.
- De principes die ten grondslag liggen aan een bepaald perspectief (bijv. in een bepaald
kennisdomein of discipline) en wie de kijk op de realiteit vastleggen.
- Veronderstellingen die we op voorhand moeten accepteren, d.w.z. zelf nog voordat een
bepaalde logica wordt gevolgd in ons redeneren of voordat een onderzoeksproject is gestart.
De rol van vooronderstellingen en paradigma’s
Dit is de belangrijkste taak van de wetenschapsfilosofie: deze vooronderstellingen expliciet maken.
En, waar nodig, deze bekritiseren. We kunnen niet om vooronderstellingen heen (zie par. 1.3).
Precies daarom moeten ze expliciet maken, om ze vervolgens te kunnen analyseren, vergelijken,
bekritiseren, en te wijzigen wanneer nieuwe wetenschappelijke inzichten uitwijzen dat ze onjuist zijn.
NB: Vooronderstellingen zijn onvermijdelijk. Dit is wat wetenschap onderscheidt van
pseudowetenschap.
De/politisering van de Waarheid. Complottheorieën, alternatieve feiten en nepnieuws in het
tijdperk van de postwaarheid. (Harambam, 2017).
- Constructivisme. STS, principes van inzicht en inspraak. Empirie. Kritiek op waarheid →
relativistische wereld.
Post-truth tijdperk: een wereld waarin objectieve feiten een steeds kleinere rol spelen en emotionele of
persoonlijke overtuigingen als feitelijke waarheden gepresenteerd en gezien worden.
In de maatschappelijke discussie over de waarheid staan de begrippen complottheorieën, nepnieuws
en postwaarheid centraal, maar die zijn niet vanzelfsprekend en neutraal. Empirisch zijn ze ambigu,
,normatief en een uiting van macht. Door de onbestemdheid van de termen worden ze krachtige
retorische wapens om ongewillige geluiden in maatschappelijke discussies simpel te diskwalificeren.
Grote verklaringen: 1) Opkomst maatschappelijke beroering over wat waarheid is, wantrouwen. 2)
Drastische veranderingen in het informatielandschap, vroeger was er monopolie op grote
informatievoorzieningen.
Internet: kennisverhogend of verlagend? Want kennisoverload. Confirmatiebias. Filterbubbels,
echochambers. Self-fulfilling information prophecy. Koppeling tentamen: autisme & psychose.
“Paniek alom dus, want als goede informatie ongrijpbaar wordt, komt de democratie in gevaar.”.
De alomtegenwoordigheid van allerlei (on)waarheden lijkt daardoor een zogenoemd wicked problem
geworden: een probleem met een enorme complexiteit door de aanwezigheid van verschillende, op
elkaar inspelende en continue veranderende factoren waarbij schijnbare oplossingen steeds weer tot
andere problemen leiden. → ‘Moeras van (on)waarheden’
Harambam: Waarheid laat zich naar mijn idee beter kennen als continuüm (meer-minder waar), dan
als een dichotomie (waar/ onwaar).
De/politisering van de waarheid
Harambam wil een andere kijk op complotdenkers. Hij is van mening dat we complotdenkers te snel
wegzetten als gekkies. Kernargument: Op dit moment zitten we nog niet in een post-truth
samenleving, maar we zitten er middenin. We zijn er nog niet voorbij – het is geen post. We zitten in
de discussie om wat waarheid is. De waarheid wat de wetenschap zegt, of de waarheid van iemand die
iets op internet zegt. Hoe gaan we daar mee om?
Er moet meer inspraak zijn over hoe we tot kennis komen. - Harambam: “in tegenstelling tot het idee
dat we ons niet meer tot de waarheid zouden verhouden maar er voorbij zijn, beargumenteer ik dat we
juist midden in een publieke strijd om de Waarheid zitten. De kwestie die hierin centraal staat is wie
mag bepalen wat waar is en waarom.”.
Begrippen Harambam:
1. Post-truth era: a world in which objective facts are no longer relevant.
postwaarheid-tijdperk: een wereld waarin objectieve feiten een steeds kleinere rol zouden
spelen en emotionele of persoonlijke overtuigingen in toenemende mate als feitelijke
waarheden gepresenteerd en gezien worden. Harambam: we zitten er middenin.
2. Openbreken van de blackbox: wetenschap wordt nu teveel gepresenteerd als een black box,
iets waar de leek niet bij kan. Natuurlijk moeten we wetenschappers serieus nemen en
waarderen, maar dat betekent niet dat er geen discussie over hun opvattingen mag bestaan.
(Wetenschappelijke) feiten → gepresenteerd → mogelijkheid onderscheid te maken tussen
kwaliteit van kennis. Meer inzicht/inspraak, evaluatie en waardering door middel van een
burgerplatform.
3. Transparantie over het productieproces: transparantie over het productieproces en
navolgbaarheid in plaats van objectiviteit als ideaal nastreven is essentieel voor het openlijk
kunnen waarderen van kennis.
4. Maatschappelijke vervreemding: Tot nu toe was dit recht vooral voorbehouden aan
wetenschappers zelf, die ondanks druk van buitenaf, intern bepalen wat goede kennis is en
, volgens welke procedures dat bepaald wordt. (Dit principe kan echter makkelijk leiden tot
dogmatiek en autoritarisme (‘wij hebben de waarheid in pacht’), hetgeen de kwaliteit van
kennis niet ten goede komt, en tot meer maatschappelijke vervreemding (‘wetenschap is ook
maar een mening/linkse hobby’), hetgeen de publieke status van de wetenschap niet ten goede
komt. Weinig erkenning ‘gewone mensen’ wat betreft inzicht en inspraak.
5. Burgerplatforms: het idee om burgerkennisplatforms te organiseren die kwesties onderzoeken
waarover onenigheid bestaat in de maatschappij. Zijn er bijvoorbeeld twijfels over de
modellen van het RIVM? Het zou fantastisch zijn als die modellen dan worden onderzocht
binnen zo’n platform, waarbij burgers zelf de experts kunnen kiezen die dat gaan doen. De
burger hoeft zo geen kennis van de modellen te hebben, maar krijgt wel inspraak en er
ontstaat geen monopolie op de waarheid.
6. Politisering van de waarheid: Want wie mag bepalen wat het officiële verhaal, oftewel de
Waarheid is? Wie is er in de positie om bepaalde vormen van kennis te diskwalificeren door
het als complottheorie of nepnieuws te bestempelen? Het benoemen alleen al is dus een
politisering. Depolitiseren van de waarheid als oplossing? Zou niet werken omdat deze
schijnoplossing de kennis niet meer of minder waar maakt en omdat men de waarheid niet
langer weet te geloven. Eigen waarheid hoeft niet de enige te zijn.
Begrippen: Week 1
Wicked problem Een probleem met een enorme complexiteit door de aanwezigheid van verschillende, op
elkaar inspelende en continue veranderende factoren waarbij schijnbare oplossingen
steeds weer tot andere problemen leiden. veelomvattende issues die een variëteit aan
perspectieven op het probleem in kwestie vergen, geen definitieve probleemomschrijving,
geen definitieve oplossing, issues die ontembaar kennisprobleem en ongetemde politieke
problemen meebrengen, uniek (geen kant en klare oplossingen (oplossingen brengen vaak
neveneffecten mee)).
Gecompliceerde vele componenten met vele specifieke functies.
problemen
Complexe problemen Bepaalde functies niet toegewezen worden aan een specifieke component.
Paradigma Framework/systeem van wat geaccepteerde assumpties zijn. Bestaat uit: ontologie,
epistemologie en methodiek.
Ontologie Zijnsleer, wat is onze visie op de realiteit? Hoe zit de werkelijkheid in elkaar? (denk aan
assumpties die als vanzelfsprekend gezien worden), Het gaat om de bouwstenen van de
realiteit. In welke constructies van de werkelijkheid geloven we?
Epistemologie Kennisleer, wat beschouwen we als kennis? Wie bepaalt wat valide kennis is? Waar moet
het aan voldoen?
Verstehen Echt begrip krijgen op de situatie (Begrijpen vanuit de betrokkenen)
Erklären Verklaren -know how
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper teskestroet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50843 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen