Beschouwd als de basis van het systeemtheoretisch denken, wordt het historisch kader en de kern
van zijn theorie beschreven.
Historisch kader
o De theorieën werden eerst als metatheorie gezien, theorieën hebben niet direct
betrekking op één bepaald wetenschapsgebied maar heeft op vele wetenschapsgebieden
betrekking.
o Reductionistisch denken: het gangbare denken in de wetenschap dat uitgaat van een
eenduidige relatie tussen oorzaak en gevolg
o Lineair reductionistisch denken:
Kern
Levende organismen, systemen worden gezien als:
o Bestaande uit verschillende dele die onderling samenhangen en elkaar wederzijds
beïnvloeden, niet lineair maar circulair. Veranderingen in één deel van de groep zullen
gevolgd worden door veranderingen in andere delen van de groep.
o Zichzelf handhavende delen die in voortdurende wisselwerking staan met hun omgeving.
o Eenheden die het vermogen hebben zichzelf te handhaven, zich voortdurend om hun
omgeving af te stemmen en die in een dynamisch evenwicht zijn met hun omgeving. Alle
gedragingen van de eenheden hebben een functie binnen het geheel.
o Eenheden met het vermogen zichzelf te besturen en zichzelf te reproduceren.
Principes
o Equifinaliteit: een bepaald verschijnsel kan het gevolg zijn van heel verschillende
begintoestanden. Meerdere oorzaken hebben één gevolg.
o Equipotentialiteit: een bepaalde beginsituatie kan leiden tot verschillende
eindtoestanden. Één oorzaak heeft meerdere gevolgen
,Structurele theorie
Wijze waarop het gezin georganiseerd is staat centraal.
Historisch kader
o Cliënten vielen terug in oude gedragspatronen bij terugkeer in ouderlijke
omgeving/gezin. Minuchin stelde vast dat het disfunctionele gedrag dat cliënten
vertoonden minder te maken hadden met psychodynamische factoren als met de
factoren vanuit de omgeving/gezin.
Kern
o Het gezin wordt gezien als een dynamisch sociaal systeem, waarbij er aandacht is voor
gehelen, relaties tussen delen onderling, relatie met het geheel en regels binnen de
relatie.
o Ieder individu, gezin, familie of gemeenschap is tegelijkertijd geheel en deel, is niet meer
dan een ander deel, verwerpt de andere delen niet en is niet in tegenspraak ermee en is
met de andere delen in een actueel en voortdurend proces van communicatie en
verwantschap.
o Het gezin heeft vanuit deze visie twee taken:
Het zeker stellen van het voortbestaan van het gezinssysteem
Het stimuleren van de ontwikkeling van de gezinsleden
o Bij het aanpassen van het gezinssysteem aan maatschappelijke en culturele
veranderingen, veranderen ook de betrekkingen van de gezinsleden ten opzichte van
elkaar.
o De structurele benadering is meer gericht op het huidige functioneren van het gezin, dan
op mogelijke oorzaken vanuit het verleden. Als hulpverlener werk je vanuit het ‘hier en
nu’, waarbij actie gericht is op herstructureren van transacties.
o Binnen het gezinsstructuur staan de interactiepatronen binnen het gezin centraal.
Plek hulpverlener
o Gericht op het gezin, waarbij structuren geanalyseerd worden.
o Aandacht voor het hier en nu i.p.v het verleden, de structuur en de hiërarchie.
o Probleem oriënterend met oog op verschillende interacties
o Vijf aspecten gezin functioneren:
Gezinsstructuur
Flexibiliteit
Resonantie
Context
Rol van de problemen van de aangemelde cliënt in het handhaven van bestaande
interactiepatronen
o Groeigericht
Enactment: actualiseren van gezinsrelatiepatronen tijdens een sessie of een sessie
die in scene is gezet. Geeft een helder beeld van grenzen van gezinsstructuren.
Joining: hulpverlener verkleint bewust de afstand tot het gezin, door o.a.
taanpassing van taal (mimicry) en door het doorvragen over persoonlijke kwesties
(tracking).
Coalities worden vaak gevormd binnen de structurele theorie.
o Coalitie: het samengaan van gezinsleden tegen een ander. Vaak worden coalities
gebruikt om persoonlijke doelen te bereiken.
o Alliantie: twee mensen vinden elkaar in een gemeenschappelijke interesse en bereiken
een gemeenschappelijk doel, los van een derde persoon.
o Pathologische coalitie: het vormen van een ‘ziekelijke’ coalitie. Het ziekmakende coalitie
wordt ook wel perverse triade genoemd:
Er zijn minimaal drie mensen in een interactieproces waarbij er minimaal één
behoort tot een lagere ‘machtshiërarchie’.
, In het interactieproces gaat iemand van de hoogste generatie (machtshiërarchie)
een coalitie aan met iemand van de lagere generatie, die gericht is tegen een
eigen generatiegenoot. Vaak zie je dat vader met kind een coalitie vormt tegen
moeder, of moeder met een kind tegen vader. Er is nauwelijks een wederzijdse
interesse.
‘Soorten’ gezin:
o Kluwe gezin:
Grenzen tussen subsystemen vervaagd
Rigide grens tussen gezinssysteem en buitenwereld
‘Wij doen alles samen en zijn altijd bij elkaar’
Gedrag van de één heeft direct gevolg op dat van de ander
Geprobeerd wordt om verandering tegen te gaan
o Los zand gezin:
Starre gezin tussen subsystemen
Grens tussen gezinssysteem en buitenwereld vervaagd
‘Ieder van ons is een beetje eigen baas. Zelfstandigheid is voor ons belangrijk. We
leggen aan elkaar geen verantwoording af. Iedereen komt wel een keer thuis’
Weinig onderlinge steun
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Meike10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
