Samenvatting thema 5 – Voeding en actualiteit
Literatuur – Voeding bij gezondheid en ziekte (Stegeman)
Hoofdstuk 1 – Voedingspatronen
1.5 Alternatieve voeding
Alternatief houdt in dat er een keuze kan worden gemaakt tussen twee of meer
mogelijkheden. Alternatief eten betekent dus kiezen voor een voedingspatroon dat anders is
dan het gangbare voedingspatroon.
Vegetarisme en veganisme
- In een vegetarische voeding worden geen levensmiddelen gebruikt die zijn verkregen
via het doden van dieren, dus geen vlees, kip, vis, etc.
- In een veganistische voeding wordt boven op de levensmiddelen die zijn verkregen
via het doden van dieren, ook de producten die van dieren zijn verkregen niet
genuttigd.
Goede alternatieven voor vlees, kip en vis zijn peulvruchten, noten, ei, kaas, tofu,
tempé en vleesvervangers.
- Flexitariër = als je geen vegetariër wilt zijn, maar wel minder vlees wilt eten.
Steeds meer mensen hebben oog voor de nadelen van de bio-industrie:
o Te veel dieren in krappe ruimtes met te weinig bewegingsvrijheid, er is te
weinig oog voor dierenwelzijn
o Stalbranden waarbij tienduizenden dieren levend verbranden
o Milieuvervuiling door overschotten aan mest en uitstoot van broeikasgassen
o Fraude met hormonen en antibiotica
o Grote uitbraken van varkenspest, mond-en-klauwzeer en BSE waardoor de
afgelopen decennia honderdduizenden gezonde dieren geruimd moesten
worden
1.6 Voedingspatronen van migranten
Veel migranten komen uit gebieden van de wereld waar de levensstandaard lager is dan in
ons land. De oorspronkelijke voeding is vaak soberder en minder industrieel bewerkt.
Islam
- De islam verbiedt het eten van varkensvlees. Varkensvlees is onrein, evenals alles
wat met varkensvlees in aanraking is geweest. Er wordt rundvlees, schapenvlees of
kip gegeten. Hoogtepunt is het islamitische jaar is de vastenmaand: ramadan.
Hindoeïsme
- Hindoes geloven in reïncarnatie en staan daarom zeer terughoudend tegenover het
doden van dieren. Een deel van het eet vegetarisch. Sommigen eten alleen kleine
dieren, zoals vis en kip. Koeien worden beschouwd als heilige dieren. Niet-
vegetarische hindoes eten daarom geen rund- en kalfsvlees. Voedsel mag ook niet in
aanraking gekomen zijn met rundvlees. Melk, boter en yoghurt worden wel gebruikt.
Het Turkse en Marokkaanse voedingspatroon
Veel mensen van Turkse en Marokkaanse afkomst zijn islamitisch.
Zij gebruiken bij voorkeur een broodmaaltijd en twee warme maaltijden.
Het Surinaamse voedingspatroon
De meeste Surinamers die in Nederland verblijven zijn creolen en Hindoestanen.
o Creolen gebruiken twee broodmaaltijden en een warme maaltijd
o De Hindoestanen gebruiken bij voorkeur twee warme maaltijden
, Gezondheidskundige aspecten van voeding van migranten
Er zijn slechts weinig gegevens bekend over de precieze samenstelling van de voeding van
migranten. Over het algemeen bevat de voeding van migranten vergeleken met het
Nederlandse voedingspatroon:
- Een lager percentage verzadigde vetzuren
- Meer koolhydraten, vooral zetmeel
- Minder alcohol
Voorziening vit. B2 en calcium kan een probleem vormen als er weinig melkproducten
worden gebruikt
Voorziening vit. B1 en C kan gevaar lopen wanneer tussendoortjes zoals noten en
fruit worden vervangen door snoep en snacks
Door gebruik van olie i.p.v. margarine of boter bevat de voeding weinig vit. D. Maar
belangrijker is dat er onvoldoende vitamine D-vorming plaatsvindt in de huid,
wanneer de huid donkerder is (meer pigment) of wanneer de huid grotendeels is
bedekt of men te weinig buiten komt.
De prevalentie van overgewicht, obesitas en diabetes is bij de Turkse, Marokkaanse en
Surinaamse bevolkingsgroepen groter dan bij andere bevolkingsgroepen. Dit staat haaks op
het idee dat de voeding gezonder zou zijn. Een aantal factoren kunnen hierbij een rol spelen:
- Het verslechteren van de voedingsgewoonten: te veel vette voedingsmiddelen, te
veel zoete voedingsmiddelen en dranken; te weinig groente, fruit en
volkorenproducten
- Minder beweging
- Hindoestanen hebben een aangeboren constitutie waardoor zij een veel grotere kans
hebben op diabetes type 2 op vrij jonge leeftijd
- Een vitamine D-tekort komt veel voor onder deze groepen en er bestaat een
vermoeden dat dit tekort van invloed zou kunnen zijn op het ontstaan van diabetes.
Of een vitamine D-tekort de kans op diabetes vergroot, moet nader onderzocht
worden in interventieonderzoek.
Hoofdstuk 25 – Voeding bij ziekten van het maag-darmkanaal, de lever,
galblaas en pancreas
25.5 Ziekten van de dunne darm
In de dunne darm vindt de resorptie van voedingsstoffen plaats. Ziekten van de dunne darm
gaan dan ook vaak gepaard met malabsorptie. De klachten bij malabsorptie kunnen zeer
uitgebreid zijn: diarree, gewichtsverlies, verschijnselen ten gevolge van vitamine- en
mineralendeficiënties, oedeem door eiwittekort.
Ook na resecties in het maag-darmkanaal ontstaat vaak malabsorptie. Er gaan niet alleen
veel voedingsstoffen verloren, maar er is ook sprake van slechte eetlust.
Een probleem bij veel maag-darmziekten is bacteriële overgroei of dysbacteriose. Het
colon is rijk aan anaerobe bacteriën die daar een nuttige rol spelen. Als deze
bacteriën echter vanuit het colon omhoog ‘kruipen’ en in de dunne darm gaan
overheersen, ontstaan er problemen.
Voeding bij malabsorptie: moet onder begeleiding van een diëtist aangepast worden.
Suppletie van voedingsstoffen is meestal nodig en vaak is tijdelijk bijvoeding nodig om een
verslechtering van de voedingstoestand te voorkomen.
Coeliakie
= een ziekte die wordt veroorzaakt door overgevoeligheid voor gluten, een eiwitbestanddeel
van tarwe, rogge, gerst, spelt, khorasantarwe en triticale. De ziekte veroorzaakt een
