Samenvatting Human geography H3&5 - Sociale Geografie 2

China is niet alleen het land met ‘s werelds grootste bevolking maar staat ook bekend om de meest rigide bevolkingspolitiek. Beschrijf het 1-kindbeleid en de demografische gevolgen hiervan.

Antwoord: Van 1979-2015 mochten gezinnen in China slechts een kind hebben. De maatregel werd ingevoerd om de snelle populatiegroei die in de jaren 70 begonnen was, te stabiliseren. Naar schatting werden door de maatregel zo’n 250 miljoen geboorten voorkomen. Als gevolg van de maatregel is de man-vrouwverhouding in China behoorlijk scheef komen te liggen. Vooral tussen 1986 (toen prenatale screening en abortus breder beschikbaar werd) en 1994 (toen sekse-selectieve abortus verboden werd) werden er veel meer jongens dan meisjes geboren. In de leeftijdscatogerie 20-40 zijn er nu circa 24 miljoen meer mannen dan vrouwen.

Welke twee instrumenten maken demograven dankbaar gebruik van?

Antwoord: Volkstelling (census) en het bevolkingsregister.

Geef een goede definitie van een volkstelling.

Antwoord: Een periodieke telling (vaak tienjaarlijks) van het aantal mensen in een stad, land of gebied. Meestal worden naast het aantal inwoners ook allerlei andere gegevens geregistreerd, zoals voormalig verblijfsadres, huishoudgrootte en -samenstelling, inkomen etc. Vaak eens per 10 jaar, maar in de periferie meestal onregelmatig en met lange tussenpozen.

Om welke twee redenen zijn de resultaten van een volkstelling maar beperkt bruikbaar?

Antwoord: 1. De data van verschillende landen is slecht vergelijkbaar omdat de methodiek en definities vaak afwijken en de tellingen niet op hetzelfde moment en met dezelfde intervallen plaatsvinden. In de periferie kunnen er zomaar tientallen jaren tussen zitten. 2. Afwijkende huishoudens hebben al snel de neiging om verkeerd gerepresenteerd te worden. In de VS wordt een homostel wat samenwoont bijvoorbeeld geregistreerd als same-sex couple household, maar er zijn ook vele huishoudens waarbij mensen van hetzelfde geslacht samenwonen, zonder dat ze een stel vormen (bijvoorbeeld kamergenoten, volwassen broers/zussen, iemand die gescheiden is en tijdelijk bij een vriend inwoont) welke dezelfde registratie krijgen bij de census en dus niet goed gerepresenteerd worden.

Er zijn veel redenen aan te wijzen voor de verspreiding van de bevolking over de wereld. Sommige gebieden zijn dichtbevolkt (Nederland, Bangladesh), in anderen woont bijna niemand (bijv. Mongolië). Noem enkele fysische factoren die hiervoor verantwoordelijk zijn.

Antwoord: toegankelijkheid, topografie, bodemvruchtbaarheid, klimaat, weer, waterbeschikbaarheid en waterkwaliteit, type en kwantiteit van beschikbare hulpstoffen.

Welke (sociale) factoren spelen nog meer een rol?

Antwoord: Politiek, economie, historie, religie en cultuur.

Het aantal inwoners/km2 in een land, stad of regio noemen we de..

Antwoord: bevolkingsdichtheid

Het totaal aantal mensen gedeeld door de hoeveelheid gecultiveerd land noemen we..

Antwoord: voedingsdichtheid

Hoe noemen we een representatie van de bevolking op basis van de leeftijd en het geslacht in de vorm van een rug-aan-rug-histogram voor mannen en vrouwen?

Antwoord: Bevolkingsdiagram

Noem enkele maatregelen om de snelle groei in de periferie te doen afvlakken.

Antwoord: Bijvoorbeeld anticonceptiecampagnes, ontwikkelingshulp gericht op beter onderwijs en baankansen voor vrouwen, het beïnvloeden van culturele waardering van grote families.

Geef een eenvoudige definitie van cultuur.

Antwoord: Alle menselijke activiteiten die een samenleving haar structuur en identiteit geven.

Een uitgebreidere definitie van cultuur is: \'\'Een gedeeld geheel van betekenissen dat wordt beleefd via de materiële en symbolische praktijken van het dagelijks leven.\'\' Wat wordt er bedoeld met dit gedeeld geheel van betekenissen?

Antwoord: Waarden, overtuigingen, gebruiken en ideeën met betrekking tot familie/gezin, kinderen, geslacht, gender, seksualiteit en identiteit.

Globale factoren vertalen zich vaak in unieke, lokale uitwerkingen. Welk begrip hoort hierbij?

Antwoord: Glocalisering

Wat bedoelen we met volkscultuur?

Antwoord: De traditionele praktijken van vaak rurale bevolkingsgroepen met een eenvoudige levensstijl (vergeleken met moderne, stedelijke mensen), zoals de Amish in Pennsylvania of de Roma (ook bekend als zigeuners of reizigers) in Europa, die worden gezien als homogeen in hun geloofssystemen en praktijken.

Welk belangrijke begrip werd door Carl Sauer (begin/midden 20e eeuw) in de VS geïntroduceerd?

Antwoord: Cultuurlandschap

Het culturele landschap wordt volgens Sauer gevormd uit een natuurlijk landschap door een culturele groep. Hij gebruikt hierbij de begrippen \'medium\', \'middel\' en \'resultaat\'. Wat bedoeld hij hier concreet mee?

Antwoord: De cultuur is het middel, de natuur het medium en het cultuurlandschap het resultaat.

Volgens Sauer maakt het landschap een ontwikkeling door, doorloopt het fasen en bereikt het waarschijnlijk uiteindelijk het einde van zijn ontwikkelingscyclus. Wanneer ontstaat er een nieuwe cyclus?

Antwoord: Met de introductie van een andere - dat wil zeggen een vreemde - cultuur treedt een verjonging van het cultuurlandschap in, of wordt een nieuw landschap op resten van een ouder landschap geplaatst.

Welke kritiek kreeg Sauer van James Duncan?

Antwoord: Duncan verweet Sauer dat hij een begrip van cultuur had aangenomen waarin cultuur een externe factor is die boven het menselijk handelen staat (‘superorganic concept’) en waar mensen uit putten, in plaats van cultuur te zien als een set van waarden en praktijken die door de mens bedacht.

Wat is het kenmerkende verschil in onderzoeksmethode tussen de Historische Geografie van o.a. Darby en het Genre de Vie van Paul Vidal de la Blanche?

Antwoord: Darby maakte vooral gebruik van omvangrijke databronnen om de politieke, economische en sociale krachten te reconstrueren die het landschap gevormd hebben, terwijl Vidal de la Blanche juist inzoomde op kleine, homogene gebieden om zo de nauwe verbintenis tussen mensen en hun directe omgeving te bestuderen.

Hoe definieert Vidal de la Blanche het begrip \'cultuur\' in de context van Genre de Vie?

Antwoord: Als een traag meganisme in harmonie met de omgeving en bestaat uit het geheel aan technieken, tradities, sociale organisatievormen, waarden en normen die nodig zijn voor het verwerven van een bestaan in een bepaald gebied.