Een uitgebreide en overzichtelijke samenvatting van de hoorcolleges uit week 6 voor deeltentamen 2 van het vak Ontwikkeling (5102ONTW6Y) van de studie Psychobiologie aan de UvA (). Ik had zelf een 8,8 voor dit tentamen.
Inhoud
Hoorcollege 8 (14-3-23): Neurobiologie van autisme...................................................................... 3
Autisme achtergrond................................................................................................................. 3
Onderzoek naar autisme ........................................................................................................ 4
Cortex development.................................................................................................................. 5
Radial Migration .................................................................................................................... 6
Autisme en ontwikkeling............................................................................................................ 8
Hoorcollege 9 (14-3-23): Core knowledge, neuroconstructivisme, hersenontwikkeling ................. 15
Wat kunnen en weten pasgeborenen? ..................................................................................... 15
Core knowledge ...................................................................................................................... 18
Intermezzo: hersenontwikkeling .............................................................................................. 22
Neuroconstructivisme - verdieping .......................................................................................... 25
Hoorcollege 10 (16-3-23): Life History Theory .............................................................................. 28
K en r selectie ......................................................................................................................... 29
Invloed van vroege jeugd op latere leeftijd ................................................................................ 31
Sigmund Freud .................................................................................................................... 31
Hechtingstheorie ................................................................................................................. 33
Psychosociale acceleratie ................................................................................................... 35
Modellen om invloed van vroege stress te verklaren ................................................................. 37
Lht: ouderdom ........................................................................................................................ 38
Hoorcollege 11 (16-3-23): Cultuur ............................................................................................... 40
Invloed van cultuur op ontwikkeling ......................................................................................... 40
Wat is cultuur? .................................................................................................................... 40
Cultuur: universele overeenkomsten .................................................................................... 44
Cultuur: verschillen ............................................................................................................. 44
Industriele versus kleinschalige samenlevingen ................................................................ 45
Individualistische versus collectivistische samenlevingen ................................................. 46
Invloed van economische ongelijkheid .............................................................................. 47
Evolutie van cultuur ................................................................................................................ 48
,Adaptieve waarde van cultuur .............................................................................................. 48
Cultuur als autonome factor ................................................................................................ 52
Memes ................................................................................................................................ 52
Dual inheritance .................................................................................................................. 53
Gene-culture co-evolution ................................................................................................... 54
Extended penotype .............................................................................................................. 55
,Dr. Hoekman
Autisme achtergrond
❖ Autisme: een ontwikkelingsstoornis(?)
o Niks/weinig bekend over moleculaire grondslag van autisme
o Erg breed spectrum aan symptomen
o 100en-1000en genen betrokken
o Welke ontwikkeling aangedaan?
o Voor of na de geboorte?
❖ Voorbeeld: Pubmed uitspraken
o Bij autisme vertonen hersenen minder verbindingspatronen
o Autistische hersenen bevatten veel te veel synapsen
o De echte oorzaak van autisme: schade aan het cerebellum
o De resultaten waren opvallend: in de eerste twee levensjaren bleken de hersenen
van kinderen die later werden gediagnosticeerd met de aandoening aanzienlijk
sneller te groeien dan die van gezonde leeftijdsgenootjes.
o Magnetic resonance imaging (MRIs) of healthy volunteers and individuals with
autism show differences in the volumes of multiple brain regions including: The
frontal cortex, which is involved in social and cognitive (intellectual) functions tends
to be thicker
▪ Allemaal best prima onderzoeken en toch tegenstrijdig -> oorzaak lastig te
pinpointen!
❖ Wat is het eigenlijk?
o Diagnose op basis van gedrag, vaak een beetje laat.
o Tegenwoordig ook vlak na geboorte voor grote studies: grootte van hersengebieden
o Multifactorieel, en zowel omgeving als genetisch
❖ Autisme: de definitie
o “Autism or autism spectrum disorder (ASD) is a complex disorder in
neurodevelopment that is marked by difficulties in social interaction,
communication, restricted interests and repetitive behavior”
o DSM-5: Autism Spectrum Disorder
▪ Problemen met sociale interactie en communicatie
▪ Beperkte, stereotiepe en repetitieve patronen van gedrag
▪ Diagnose rond 2 jaar op basis van gedrag
▪ Vroege diagnose (net na geboorte) mogelijk m.b.v. MRI
▪ Oorzaken niet bekend, genetische - en omgevingsfactoren belangrijk
❖ Autisme: de feiten
o Prevalentie: 1.5% in de Westerse bevolking
o Male: female = 3:1
o Monozygotic twins: 85-92%
o General heretability: 40-80%
o <1% van de gevallen gelinkt aan 1 gen (MeCP2)
o Omgevingsfactoren belangrijk (meer in stad vs platteland)
o Co-morbidity met Fragile-X, Prader Willi, Duchenne
▪ waarschijnlijk gemeenschappelijke onderliggende mechanismes
o Associatie-studies linken naar honderden genen
o Veel vd geassocieerde genen belangrijk in corticale ontwikkeling
, o Opvallend: vanaf 1990 sterke verhoging van diagnoses (556%)
❖ Neuronale netwerken en autisme
o Niet helemaal goed verlopen
o Sociale interactie, taal, communicatie aangedaan
o Perceptie van binnenkomende signalen is ‘anders’
o Geassocieerde genen belangrijk in corticale ontwikkeling
o Hypothese: de aanleg van neuronale netwerken verloopt incorrect in
ASD
o In het laatste decennium ligt nadruk in het autisme
onderzoek op corticale ontwikkeling
Onderzoek naar autisme
❖ Twee soorten onderzoek: ziekte-gericht/patiënt-gericht, en
fundamenteel-gericht
o Ziekte/patiënt
▪ GWAS = grote groep mensen, kijken naar SNP’s
en mutaties
▪ Linkage studies = binnen familie genetische
factoren onderzoeken
o Fundamenteel
▪ Link tussen mensenonderzoek en muis
▪ Link tussen ziektegericht en fundamenteel-
gericht onderzoek
❖ Autisme modellen: muis
o Veel verschillen tussen mens en
muis: vorm, gyri sulci, aantal
o Maar bij fundamentele structuur
opmerkelijk veel overeenkomst
▪ “humane brein is
muizenbrein met grote stuk
cortex erop”
o Kun je überhaupt autisme-
gerelateerd onderzoek doen in de
muis?
❖ Autisme modellen: humaan
o Techniek die nu veel wordt gebruikt
in labs:
▪ Patiënt en gezonde controle,
fibroblasten uit huid pakken,
kweken, iPSC lines van
maken, differentiëren naar
corticale neuronen, drug
screening, drug therapy
o Hoe iPSC maken?
▪ Groeifactoren en inhibitors
aan fibroblast toevoegen ->
ES cel gemaakt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Annabel2703. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
