Dit is een samenvatting van de hoorcolleges en bijbehorende literatuur. Het staat op chronologische volgorde. De samenvatting is grotendeels in het Nederlands, maar de Engelse literatuur is ook in het Engels samengevat.
Academic professional: juveniles and law
Inhoud
Hoorcollege 1 Familierecht ...................................................................................................................... 2
Jeugdrecht in de praktijk – Inleiding.................................................................................................... 5
Jeugdrecht in de praktijk – H1 Familierecht ........................................................................................ 5
Schrama – Aanpassing afstammings- en gezagsrecht gewenst voor ongehuwd samenwonende
ouders .................................................................................................................................................. 7
De uitspraak van het Europese Hof van de Rechten van de Mens (EHRM) in de zaak
A.V./Slovenia, EHRM 9 april 2019 ................................................................................................. 8
Hc 2 Jeugdhulp en kinderbescherming ................................................................................................... 9
Jeugdrecht in de praktijk – H2 Jeugdhulp.......................................................................................... 13
Jeugdrecht in de praktijk – H3 Kinderbescherming ........................................................................... 13
Jeugdrecht in de praktijk – H6 Medische behandeling ..................................................................... 14
Aalders – de rechtspraktijk inzake gezagsbeëindiging vanuit kinderrechtelijk perspectief .............. 15
Bruning et al. – Kind in proces: van communicatie naar effectieve participatie ............................... 17
HC3 Jeugdstrafrecht .............................................................................................................................. 18
Jeugdrecht in de praktijk – H4 Jeugdstrafrecht ................................................................................. 22
Jeugdrecht in de praktijk – H5 Onderwijs.......................................................................................... 23
Rap – The role of social work services in juvenile justice in the Netherlands ................................... 23
,Hoorcollege 1 Familierecht
Nederlands Burgerlijk Wetboek (BW)
In boek 1:
1. Juridisch ouderschap
2. Ouderlijk gezag
3. Contact en omgang na de scheiding
Europese verdrag voor de rechten van de mens
Het verdrag voor de rechten van het kind
Als de regels uit het Burgerlijk Wetboek in strijd zijn met de rechten in de verdragen vervallen de
nationale regels.
Kinderrechten en het belang van het kind
- Internationaal verdrag van de rechten van het kind (1989)
- Artikel 3: bij alle maatregelen betreffende kinderen vormen de belangen van het kind een
eerste overweging. Dat wil niet zeggen dat de belangen van een kind altijd voorgaan, maar het
moet wel worden meegenomen in de afweging.
Dus wetgever, rechters en overheidsinstanties moeten bij het nemen van beslissingen altijd vaststellen
wat het belang van het kind is en hoe dat meeweegt. Het betekent niet dat het belang van het kind
altijd voor gaat op andere belangen.
Wat is in het belang van het kind?
7 kernen van goed ouderschap:
1. Een onvoorwaardelijke persoonlijke commitment
2. Continuïteit in de opvoedingsrelatie
3. Verzorging en zorg van lichamelijk welzijn
4. Opvoeding tot zelfstandigheid en sociale en maatschappelijke participatie
5. Het organiseren en monitoren van de opvoeding in het gezin, de school en het publieke
domein
6. Zorg dragen voor de vorming van de afstammingsidentiteit
7. Zorg dragen voor contact- en omgangsmogelijkheden met voor het kind belangrijke personen
Juridisch ouderschap:
- Meestal worden de biologische ouders de juridische ouders, maar
de sociale ouders kunnen ook de juridische ouders worden.
- Maximaal 2 ouders, zelfs als er drie of meer biologische/sociale
ouders betrokken zijn.
- Het basismodel is een moeder en een vader als juridische ouders,
maar twee moeders kunnen ook beiden juridische ouders worden
- Voor twee vaders is het lastiger om beiden de status van juridisch
ouder te worden.
Hoe worden ouders juridische ouders?
- Door het baren van het kind
- Door getrouwd/geregistreerd partnerschap te hebben met de geboortemoeder
o Bij 2 vrouwen kan dat ook als ze kunnen aantonen dat ze gebruik hebben gemaakt van
een onbekende donor
- Door erkenning (voor ongehuwde ouders) waarbij de geboortemoeder toestemming geeft →
dan moeten ouders dus zelf stappen zetten
- Door adoptie, maar dit vereist altijd een beslissing van de rechtbank → dan moeten ouders
dus zelf stappen zetten
,Juridische gevolgen van ouderschap
- Ouderschap is een levenslange juridische band die in beginsel onverbreekbaar is
- Het kind is wettelijk geïntegreerd in een familie
- Ouders hebben de plicht om het kind te onderhouden, kinderalimentatie (tot 21 jaar)
- Ouders hebben ouderlijk gezag
- Kind en ouders: erfrechten
- Ouders: recht om een naam te geven
- Kind en ouders: recht op contact/omgang
- Ouders: recht op informatie over het kind
Ouderlijk gezag = verantwoordelijkheid en zorg m.b.t. minderjarigen
- Zorg en opvoeding
- Bewind over het vermogen van het kind
- Wettelijke vertegenwoordiging in het recht
- Geen geestelijke of lichamelijk geweld of andere vernedering
Juridische positie van minderjarigen
- Minderjarigen worden vertegenwoordigd door degenen met gezag
- Ze mogen alleen rechtshandelingen aangaan met de toestemming van de ouders, tenzij dit
leeftijdsadequaat is
- Speciale regeling van de civiele aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door kinderen. Als
je onder de 14 jaar bent zijn alleen je ouders verantwoordelijk voor jouw schade. Tussen 14 en
16 jaar zijn beide aansprakelijk, tenzij hen niet verbeten kan worden dat zij niet ingegrepen
hebben. Boven de 16 jaar is alleen het kind verantwoordelijk.
- Participatierechten
- Recht op/verplichting tot onderwijs
- Medische behandelingen. Boven de 16 jaar mag je zelf beslissen of je een bepaalde
behandeling wilt.
Wie heeft het ouderlijk gezag?
- Als ouders getrouwd/geregistreerd partnerschap: beiden hebben gezag
- Andere ouders waarbij erkenning heeft plaatsgevonden: beiden hebben gezag
- Een ouder alleen: krijgt in zijn eentje het gezag
- Een ouder en een niet-biologische, sociale ouder → verzoek bij rechtbank, belang van het kind
is criterium: bij instemming rechter krijgen beiden het gezag
Er kunnen maar 2 mensen ouderlijk gezag hebben bij een kind. Meestal de 2 juridische ouders maar
dat hoeft niet altijd zo te zijn.
Scheiding
- Huwelijk → altijd een beslissing van de rechter
- Geregistreerd partnerschap → voor ouders met minderjarige kinderen altijd een beslissing van
rechter
- Informeer samenleven → geen beslissing van de rechter nodig, tenzij conflict
Ouderschapsplan: Ouders met een minderjarig kind moeten bij de scheiding een ouderschapsplan
overeenkomen over minimaal de volgende zaken
- Verdeling van zorg en opvoeding/contact (= zorg- of omgangsregeling)
- Informatie en consultatie
- Kinderalimentatie
- In de praktijk soms heel gedetailleerde plannen
Gezamenlijk ouderlijk gezag na scheiding
- Na de scheiding oefenen de beide ouders gezamenlijk het gezag uit
- Ze moeten samen beslissingen nemen over belangrijke onderwerpen over het kind
- Alleen in uitzonderlijke gevallen kan de rechtbank het gezag toewijzen aan één ouder, indien:
, o Er een onacceptabel risico bestaat dat het kind klem of verloren zou raken tussen de
ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende
verbetering zou komen, of
o Wijziging van het gezag anderszins in het belang van het kind noodzakelijk is
Contact en omgang
Omgangsrecht is niet alleen voor juridische ouders, maar voor iedereen met een nauwe persoonlijke
betrekking tot het kind, zoals de biologische vader die niet de juridische vader is
Wie heeft recht op contact?
- Het kind met zijn juridische ouders en met degene die tot hem in een nauwe persoonlijke
betrekking staat
- Elke juridische ouder, ook zonder gezag
- Degene die in een nauwe persoonlijke betrekking tot het kind staat
Op verzoek wordt door de rechter een omgangsregeling vastgesteld (als partijen het niet eens kunnen
worden), tenzij
- Ernstig nadeel voor de geestelijke of lichamelijk ontwikkeling van het kind
- Kennelijk ongeschikte ouder
- Kind van 12 jaar of ouder ernstige bezwaren heeft tegen de omgang
- Anderszins in strijd met zwaarwegende belangen van het kind
Kinderen ouder dan 12 hebben een recht om gehoord te worden door de rechter. Jongere kinderen
kunnen ook gehoord worden. Kinderen mogen zelf de rechtbank vragen om een regeling van zorg,
contact of informatie. Bijzondere curator kan benoemd worden om de belangen van het kind te
vertegenwoordigen bij belangenconflict met ouders.
Conclusie:
- Kinderrechten en belang kind spelen grote rol
- Ouderschap is een cruciale juridische band met veel gevolgen
- Veel ouders zijn automatisch juridisch ouder, anderen niet, en dat kan tot problemen leiden
- Gezag is tijdelijk tot 18 jaar; voor meeste ouders automatisch, voor sommigen niet.
- Gezag na scheiding is bij een deel van de gezinnen problematisch
- Omgang is een belangrijk recht van kinderen en ouders. Bij deel van de gezinnen: grote
problemen. In die gevallen heeft het recht niet echt een goed antwoord.
- Combinatie van juridische en sociaalwetenschappelijke kennis is cruciaal voor goede
wetgeving en voor de rechtspraak; omgekeerd is juridische kennis nodig voor sociale
wetenschappers werkzaam in dit veld.
, Jeugdrecht in de praktijk – Inleiding
Burgerlijk Wetboek:
- Ouderschap
- Minderjarigheid
- Adoptie
- Voogdij
- Regels voor kinderbescherming
- Regels voor medische behandeling
Jeugdwet (onderdeel van het bijzonder bestuursrecht):
- Regels voor de jeugdhulp
Grondwet:
- Regels over onderwijs
Wetboeken van strafrecht en strafvordering:
- Regels over jeugdstrafrecht
In 1901 zijn de Kinderwetten in Nederland aangenomen ter bescherming van het kind. Deze zette
ingrijpende vernieuwingen in gang op 2 gebieden: kinderbescherming en jeugdstrafrecht.
In 1950 werd het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
vrijheden (EVRM) aangenomen. Europese burgers die alle juridische wegen in hun eigen land hebben
bewandeld kunnen als laatste mogelijkheid om hun recht te halen een zaak bepleiten voor het
Europese Hof.
In 1989 werd door de Verenigde Naties het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind
(IVRK) aangenomen. Het is gebruikelijk om daarbij vier ‘algemene principes’ te onderscheiden:
- Dat alle kinderen recht hebben op alle rechten en vrijheden die in het verdrag worden
genoemd zonder discriminatie van welke aard ook
- Dat bij alle maatregelen betreffende kinderen de belangen van het kind een eerste overweging
vormen
- Dat alle kinderen recht hebben op leven, overleven en ontwikkeling
- Dat alle kinderen het recht hebben om hun mening te geven en te participeren in beslissingen
die hen betreffen in overeenstemming met hun leeftijd en rijpheid
Jeugdrecht in de praktijk – H1 Familierecht
Het familierecht heeft betrekking op de rechtsverhouding tussen personen op het terrein van families
en relaties.
- Verticale relaties = afstamming en ouderlijk gezag
- Horizontale relaties = huwelijk en geregistreerd partnerschap
Juridisch ouderschap
Het afstammingsrecht regelt de afstamming tussen ouders en kinderen. Het is een dwingend recht (=
er is geen ruimte om dingen op dit gebied zelf alternatief, naar eigen inzicht te regelen).
- Moeder door geboorte: de vrouw die het kind ter wereld brengt wordt eenvoudigweg als de
juridische moeder van het kind gezien. Een draagmoeder wordt beschouwd als juridische
moeder. Een wensmoeder kan alleen via adoptie de juridische moeder worden.
- Ouder van rechtswege:
o Vaderschap van rechtswege → de vader van een kind is de man die op het moment
van de geboorte van het kind gehuwd is met de vrouw uit wie het kind is geboren.
Wanneer het kind wordt geboren voordat beide partners getrouwd zijn of een
geregistreerd partnerschap hebben gesloten, ontstaat geen vaderschap van
rechtswege maar zal de man het kind moeten erkennen.
o Moederschap van rechtswege → sinds april 2014 is het ook voor de tweede moeder
mogelijk op 2 voorwaarden:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper celinel30. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
