Complete samenvatting voor het vak Jeugd en Recht. Hij is lang, maar er zit veel in. De hoofdstukken en artikelen staan op week zoals het vak gegeven werd (in jaar 24-25). Naast de hoofdstukken en artikelen (zie opsomming onderaan en inhoudsopgave) ook een overzicht van alle genoemde genoemde artik...
Jeugd en Recht tentamen
Samenvatting van het boek Jeugdrecht in de praktijk, artikelen en de aantekeningen van de
hoorcolleges. Zie inhoudsopgave voor volgorde. Ook is er een tabel met alle genoemde
artikelen (IVRK, EVRM en verdrag ontvoering) met uitleg en de tekst en een lijst met de
genoemde jaartallen en wijzigingen.
Week 1: Familierecht -------------------------------------------------------------------------------------------- 2
Inleiding---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2
H1: Familierecht ----------------------------------------------------------------------------------------------- 3
Artikel Schrama ---------------------------------------------------------------------------------------------- 11
Uitspraak EHRM -------------------------------------------------------------------------------------------- 12
Week 2: Jeugdstrafrecht ------------------------------------------------------------------------------------- 13
Hoofdstuk 4 Jeugdstrafrecht------------------------------------------------------------------------------ 13
Hoofdstuk 5 onderwijs ------------------------------------------------------------------------------------- 18
Stephanie Rap. 2020. Chapter V: The role of social work services in juvenile justice in the
Netherlands. (p. 7696). In: The role of social work in juvenile justice: international
experiences. -------------------------------------------------------------------------------------------------- 21
Week 3: Jeugdhulp & kinderbescherming---------------------------------------------------------------- 23
Hoofdstuk 2 jeugdhulp ------------------------------------------------------------------------------------- 23
Hoofdstuk 3 Kinderbescherming ------------------------------------------------------------------------ 26
Hoofdstuk 6 Medische behandeling -------------------------------------------------------------------- 31
Mr. H.C.M. Aalders. De rechtspraktijk inzake gezagsbeëindiging vanuit kinderrechtelijk
perspectief. 2018 -------------------------------------------------------------------------------------------- 34
M.R. Bruning., D.J.H. Smeets., K.G.A. Bolscher., J.S. Peper. & R. de Boer. Kind in proces:
Van communicatie naar effectieve participatie. 2020. P.1 t/m 16 ------------------------------- 35
Overzicht artikelen, originele tekst en samenvatting--------------------------------------------------- 37
Tijdlijn: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 43
Artikelen per hoofdstuk met tekst -------------------------------------------------------------------------- 45
Hoofdstuk 1: familierecht ---------------------------------------------------------------------------------- 45
Hoofdstuk 2 jeugdhulp ------------------------------------------------------------------------------------- 46
Hoofdstuk 3 Kinderbescherming ------------------------------------------------------------------------ 46
Hoofdstuk 4 Jeugdstrafrecht------------------------------------------------------------------------------ 47
Hoofdstuk 5 onderwijs ------------------------------------------------------------------------------------- 48
Hoofdstuk 6 Medische behandeling -------------------------------------------------------------------- 48
Hoorcolleges ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 49
HC 1: Familierecht: Ouders en kinderen afstamming, gezag en omgang --------------------- 49
Week 2: jeugdstrafrecht ----------------------------------------------------------------------------------- 56
Week 3: Jeugdhulp ----------------------------------------------------------------------------------------- 59
Pagina 1 van 66
,Week 1: Familierecht
Inleiding
Jeugdrecht verwijst meestal naar 4 gebieden van het familierecht:
❖ Afstammingsrecht (H1)
❖ Minderjarigheid en ouderlijkgezag (H1)
❖ Vrijwillige jeugdhulp (H2)
❖ Kinderbescherming en jeugdstrafrecht (H4 & H3)
Maar er moet ook gekeken worden naar uitlopende gebieden als onderwijs (H5), medische
behandeling (H6) en migratie (niet in tentamen)
De wet- en regelgeving staat in verschillende boeken op verschillende gebieden. Een paar
voorbeelden:
❖ Burgerlijk wetboek
➢ Ouderschap, minderjarigheid, adoptie en voogdij, regels kinderbescherming en regels
medische behandeling
❖ Grondwet
➢ Belangrijke regels over onderwijs
❖ Bestuursrecht
➢ Regels voor jeugdrecht staan in Jeugdwet
❖ Wetboeken van strafrecht en strafvordering
➢ Regels over jeugdstraf
Geschiedenis
2 brede internationale ontwikkelingen zijn belangrijk voor de historische ontwikkeling van het
Nederlands jeugdrecht:
❖ (1e) Ontstaan kinderbescherming en jeugdrechtsysteem
➢ Rond 1900 ontstonden gelijktijdig een systeem van kinderbescherming en een apart
jeugdrechtsysteem, tegen de achtergrond van de ‘sociale kwestie’.
➢ Toenemende industrialisatie en urbanisatie westerse wereld
▪ Aandacht voor verpauperende gezinnen in snel uitbreidende steden
▪ Landelijke en internationale roep om actief staatsoptreden ter bescherming van
het kind
➢ In Nederland resulteerde dit in 1901 tot de Kinderwetten, 1 jaar na invoering van de
leerplicht
➢ Dit leidde tot kinderbescherming en jeugdstrafrecht. Het eindigde de ontastbare
macht van vader en de overheid kon ingrijpen voor de gezondheid en ontwikkeling
van het kind.
➢ Er kwam aparte sancties en procedures voor kinderen.
➢ Was gericht op bescherming en gepaste sanctioneren van kinderen.
❖ (2e) Kinderrechten
➢ Ruim een halve eeuw later kwam dit op gang. Begon met de aanname van het
Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
fundamentele vrijheden (EVRM) in 1950
➢ Kreeg betekenis toen het Europees Hof voor de rechten van de mens (EHRM)
invloed kreeg.
▪ EHRM is voor Europese burgers die alle juridische wegen in hun eigen land
hebben bewandeld en kunnen hier als laatste mogelijkheid hun recht halen.
➢ De ontwikkeling werd versterkt door de aanname in 1989 door de Verenigde Naties
van het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind (IVRK). Dit is het
meest omvattende mensenrechteninstrument.
4 belangrijke te onderscheidde ‘algemene principes’:
Pagina 2 van 66
,❖ Dat alle kinderen recht hebben op alle rechten en vrijheden die in het verdag worden
genoemd zonder discriminatie van welke aard (art 2.)
❖ Dat bij alle maatregelen betreffende kinderen de belangen van het kind een eerste
overweging vormen (art 3)
❖ Dat alle kinderen recht hebben op leven, overleven en ontwikkelen (art 6)
❖ Dat alle kinderen recht hebben om hun mening te geven en te participeren in
beslissingen die hen betreffen in overeenstemming met hun leeftijd en rijpheid (art 12)
Deze ontwikkeling heeft de laatste jaren in NL net als elders in Europa op velerlei gebied
geleid tot discussies en tot ingrijpende aanpassingen van de wetgeving betreffende
kinderrechten (bv instelling Kinderombudsman). Comité voor rechten van het kind (CRC)
houdt toezicht op de implementatie van het IVRK.
Kinderombudsman: Een instelling die hulp biedt aan kinderen die menen dat hun recht niet
of onvoldoende worden nagekomen; onderzoekt problemen zoals armoede en thuisblijvers
(NL heeft er een sinds 2011). Deze kan op een rij zetten wat er allemaal moet verbeteren,
als er conflict is (kind in de knel zit) kan een bijzondere curator de belangen van het kind
ondersteunen.
H1: Familierecht
Inleiding
Familierecht heeft betrekking op de rechtsverhouding tussen personen op het terrein van
families en relaties. Het regelt zowel de ‘verticale’ relaties (afstamming en ouderlijk gezag)
als de ‘horizontale’ relaties (huwelijk en geregistreerd partnerschap). Focus van dit boek
is verticale relaties.
Formele relatie: getrouwd of geregistreerd partnerschap
Informele relatie: als het andere, relatie, samenlevingscontract, LAT etc.
Juridisch ouderschap
EVRM artikel 8: recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven.
1. Een ieder heeft recht op respect voor zijn privéleven, zijn familie- en gezinsleven, zijn
woning en correspondentie
2. Geen inmenging openbaar gezag toegestaan hierin, behalve als het gaat om
veiligheid, economisch welzijn land, strafbare feiten, bescherming van gezondheid of
bescherming rechten/vrijheid van anderen
Het afstammingsrecht regelt:
❖ De afstamming tussen ouders en kinderen
❖ Het geeft het kind een rechtsbetrekking tot zijn familieleden.
❖ Is een ‘dwingend recht’: er is geen ruimte om dingen op dit gebied zelf alternatief, naar
eigen inzicht te regelen.
Dit recht is in NL erg in beweging. Principes waarop het gebaseerd was zijn minder
prominent of vanzelfsprekend. Voorbeeld:
❖ Het belang van het kind is dat een kind minimaal 1 ouder heeft en maximaal 2.
❖ Er gold een beginsel van biologische afstamming. Alleen een man en een vrouw
konden biologisch gezien een kind samen krijgen.
➢ Sinds 2014 is dit beginsel gedeeltelijk losgelaten en kunnen 2 moeders als juridisch
ouder worden beschouwd.
➢ Het biologisch beginsel geld nog wel bij moederschap door geboorte.
➢ Bij donoren is biologische afstemming ook nog belangrijk.
➢ Ook bij verbreken van afstamming is het belangrijk of de ouder een biologisch ouder
is.
Pagina 3 van 66
, Bij de ontwikkeling van het Nederlandse afstammingsrecht speelt het internationale recht
een belangrijke rol. EVRM heeft in NL een rechtstreekste werking: rechterlijke macht moet
alle wetgeving en bestuur direct aan het EVRM toetsen en personen in NL kunnen bij de
rechter tegen beslissingen van de overheid bepalingen uit het EVRM inroepen. Ook EHRM
en IVRK spelen belangrijke rol.
Soorten ouderschap:
❖ Moeder door geboorte
❖ Ouder van rechtswege
❖ Ouder door erkenning
❖ Ouder via gerechtelijke vaststelling
❖ Ouderschap via adoptie
Moeder door geboorte
Nederland geld het klassieke romeinse recht die ervan uit gaat dat de moeder die het kind
baart de biologisch moeder is en daarmee juridisch moeder. De wet maakt geen
onderscheid als het gaat om:
❖ De procedure voorafgaand aan de geboorte
➢ Dit geld ook bij bevruchting met genetisch materiaal, er is geen onderscheid als de
eicel van een andere vrouw is.
❖ De relationele situatie van de geboortemoeder
➢ Het maakt niet wat voor een relatie de vrouw heeft bij de geboorte (getrouwd,
geregistreerd partnerschap, geen relatie etc.)
Onderlinge afspraken, zoals t.a.v. draagmoederschap hebben in principe geen
rechtsgeldigheid als ze over de afstamming gaan. De wensmoeder kan alleen een juridische
moeder worden via de (omslachtige) weg van adoptie. De draagmoeder wordt beschouwd
als juridische moeder.
Ouder van rechtswege
Van oudsher kent de Nederlandse wet ‘huwelijksvaderschap’: de vader van een kind is
de man die op het moment van de geboorte getrouwd is met de vrouw die het kind
baart. Sinds april 2014 geldt dit ook voor geregistreerd partnerschap. Voor heteroparen geldt
nog een klassieke veronderstelling: getrouwd/geregistreerd partnerschap maakt de man
automatisch biologische vader. Het maakt voor de wet niet uit of dit ook de biologisch vader
is. Bij een formele relatie bij de geboorte is er altijd sprake van vaderschap van
rechtswege. Is er geen formele relatie moet de vader het kind erkennen.
Sinds april 2014 is moederschap van rechtswege mogelijk voor een 2e moeder onder 2
voorwaarden:
❖ Er moet sprake zijn van een formele relatie op het moment van de geboorte
❖ Het kind is verwerkt met kunstmatige inseminatie met een onbekende donor
De wet sluit uitdrukkelijk uit dat 2 vrouwen samen een kind krijgen met een bekende donor
ze beide moederschap van rechtswege krijgen. Alleen de geboorte moeder krijgt dit. Dit is
omdat de donor op grond van het beginsel van biologische afstamming juridisch ouderschap
kan claimen. De andere vrouw moet het kind dan erkennen.
Ouder door erkenning
Naast huwelijksvaderschap is er ouderschap door erkenning. Erkenning staat los van
biologisch vaderschap. Erkenning schept een juridische relatie tussen de man en het kind.
Voor erkenning moet de man bij de burgerlijke stand verklaren dat hij het kind erkent Dit kan
voor de geboorte, meteen na de geboorte en (veel) later. Hierbij is belangrijk:
❖ De moeder toestemming geeft voor erkenning, dit is voor kinderen jonger dan 16 jaar.
➢ Als de moeder dit weigert kan de vader via de rechter erkenning afdwingen. Hiervoor
moet de man aantonen dat hij de biologische vader is van het kind. Hiervoor moet de
rechter wel beslissen dat het belang van het kind en de moeder-kind verhouding niet
geschaad wordt.
Pagina 4 van 66
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannesomer1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
