Dit is een volledige samenvatting van alle hoorcolleges ondernemingsrecht 1. De uitwerkingen van de hoorcolleges zijn aangevuld met literatuur en jurisprudentie en bevat duidelijke stappenplannen.Met deze samenvatting heb ik de toets in 1 keer behaald!
Hoorcollege 1 Ondernemingsvormen en oprichting BV/NV
Ontwikkeling Nederlands ondernemingsrecht
Ondernemingsrecht is een legpuzzel. Veel stukken zijn gelegd door de Europese wetgever.
Bijvoorbeeld de richtlijn kapitaalbescherming van de NV, minimumkapitaal is o.a. afgeschaft. De
vertegenwoordigingsregeling van de BV en NV komen ook uit een EU richtlijn. Door deze
wijzigingen zijn het BV en NV-recht uit elkaar gaan lopen. Let dus goed op het tentamen of je met
een BV of NV te maken hebt de regels verschillen. Maar wetgever is bezig met modernisering NV-
recht. Hierdoor zullen regels van BV ook van toepassing zijn op NV.
In 2013 is de Wet bestuur en toezicht NV/BV ingevoerd. Hierbij is de wettelijke regeling voor het
monistisch bestuursmodel ingevoerd. Het gaat om toezicht op het bestuur.
Structuurvennootschappen moet verplicht in toezicht voorzien, andere vennootschappen kunnen dit
vrijwillig doen.
- Monistisch model houdt in dat het bestuur bestaat uit niet-uitvoerende en uitvoerende
bestuurders = two-tier-board
- Dualistisch model houdt in dat niet-uitvoerende bestuurders niet tot het bestuur behoren =
one tier board
Voordelen voor BV en NV
BV en NV zijn o.a. populair omdat er ruime mogelijkheden tot herstructurering zijn:
Binnenlandse herstructureringsmogelijkheden:
Art. 2:18 BW rechtspersonen kunnen worden omgezet naar andere rechtsvorm. Je hebt dan
een vermogensovergang onder algemene titel, wat makkelijker is dan elk vermogensobject
apart over te dragen.
Art. 2:308 e.v. BW Fusie rechtspersonen
Art. 2:308, 334a e.v. BW Splitsing rechtspersonen: indien BV bijv. groot wordt
Grensoverschrijdende mogelijkheden:
Art. 2:333b e.v. BW Grensoverschrijdende fusie = tussen 2 buitenlandse spelers.
Grensoverschrijdende omzetting kapitaalvennootschappen:
o Wanneer je van een NL BV een Duitse BV wil maken rechtspraak EHvJ: uit het
vestigingsrecht volgt dat je je mag laten omzetten. NL mag niet verhinderen dat een
naar zijn recht opgerichte vennootschap zich omzet in een vennootschap waarop het
recht van andere lidstaat van toepassing is. (outbound)
o Maar als Duitse BV in NL BV wil omzetten? (inbond) als je al lidstaat een regeling
kent voor binnenlandse omzetting, dan moet je als lidstaat die mogelijkheid ook
bieden aan een vennootschap die onder het recht van een andere lidstaat valt.
Er is inmiddels een Richtlijn op het gebied van grensoverschrijdende omzetting, fusie en
splitsing. In Nederland is dit omgezet in de Wet GOO, GOF en GOS op 1 september 2023.
Andere voordelen:
- Beperkte aansprakelijkheid aandeelhouders aandeelhouders kunnen in beginsel niet
meer verliezen dan het bedrag dat zij gestort hebben op de aandelen art. 2:175 en 64 BW.
- Overdraagbaarheid eigenaarsbelang BV en NV zijn rechtspersonen. Dit is van belang
voor overdragen aandelen. Aandeelhouders kunnen makkelijker hun belang in de BV
overdragen. Alleen de aandelen hoeven overgedragen te worden. alle individuele
vermogensbestanddelen blijven gewoon bij de rp.
- Vastomlijnde juridische organisatie dient ter rechtszekerheid
- Fiscale motieven
Formaliteiten oprichting BV/NV
1
,Enige Constitutief vereiste notariële oprichtingsakte Sanctie op het niet vastleggen van de
akte is art. 2:4 lid 1 jo. Lid 4 BW de BV/NV is niet ontstaan.
3stapsrakket:
1. Vermogen pseudo BV/NV het vermogen van de niet opgerichte BV/NV wordt behandeld
alsof er een geldig opgerichte BV/NV is ontbonden.
2. Degene als pseudo-bestuurders zijn hoofdelijk verbonden voor verbintenissen die opeisbaar
zijn geworden in de tijd dat zij als pseudo-bestuurder hebben gefungeerd.
3. Lid 4: Als de pseudo-bestuurders het tekort niet kunnen opvullen, dan wordt er gekeken wie
er namens de BV/NV heeft gehandeld in voornoemde tijd.
*Via een Europese richtlijn komt er ook een mogelijkheid om een BV digitaal op te richten in de nabije
toekomst: wet online oprichting BV. Dit geldt alleen voor de BV.
Inschrijven handelsregister
GEEN constitutief vereiste inschrijving van de NV/BV in het handelsregister sanctie:
hoofdelijke bestuurdersaansprakelijkheid art. 2:69 lid 2 sub a (NV) en art. 2:180 lid 2 BW (BV).
Deze inschrijvingsaansprakelijkheid houdt in Alle individuele bestuurders zijn NAAST de BV/NV,
hoofdelijk aansprakelijk voor elke tijdens hun bestuur verrichte rechtshandeling waardoor de
vennootschap wordt verbonden, in het tijdvak voordat opgave ter eerste inschrijving in het
handelsregister is geschied.
- Let op! zijn de bestuurders vertegenwoordigingsbevoegd ex art. 2:240 BW? Kunnen zij de
BV binden?
Inschrijving heeft geen terugwerkende kracht. Het alsnog voldoen aan inschrijvingsplicht werkt
alleen voor de toekomst! Het voorkomt dat nieuwe aansprakelijkheden ontstaan. MAAR, oude
aansprakelijkheden blijven bestaan!
Art. 6:2 lid 2 BW redelijkheid en billijkheid kunnen meebrengen dat vennootschapscrediteur geen
beroep kan doen op art. 2:69/180 lid 2 BW. Arrest Staalbankiers casus: EDG beheer BV is
opgericht, maar nog niet ingeschreven. Bestuurders hebben kredietovereenkomst met staalbankiers.
Bestuurders wilden dat Staalbankiers de ovk zal vrijgeven. Staalbankiers geeft hier toestemming voor. Zij
weten dat dat BV niet is ingeschreven. Vervolgens gaat EDG failliet. Staalbankiers heeft nog 4 miljoen te
vorderen, bij vennootschap valt niets te halen. Dus willen geld halen d.m.v.
inschrijvingsaansprakelijkheid van individuele bestuurders. Bestuurders beroepen zich op
redelijkheid en billijkheid art. 6:2 lid 2 BW. HR het gaat weliswaar om een regel van dwingend
recht, maar niet van openbare orde. Redelijkheid en billijkheid kunnen regels van dwingend recht
opzijzetten. Art. 2:180 is geen regel van openbare orde zegt de HR. (regels van openbare orde
gaan om normen van zon fundamenteel gewicht dat handhaving niet aan partijen kan worden
overgelaten).
- Art. 2:11 BW
Handelen in naam van NV/BV i.o.
Gaat hier om het handelen in naam van NV/BV die nog niet is opgericht. Bij de binding van de
BV/NV zijn 2 mogelijkheden:
1. Directe binding in oprichtingsakte art. 2:93/203 lid 4 BW
Slechts limitatief in de wet opgesomde rechtshandelingen kunnen in de oprichtingsakte de BV/NV
direct binden. Dit is gelimiteerd om de BV/NV te beschermen tegen opnemen van te veel
verplichtingen. Daarom beperkt tot de inrichting en opzetting van de vennootschap.
- Ook oprichtingskosten vallen hieronder bijv. notaris of adviseurs kosten (ook voor NV)
Let op uitzondering van onvoldoende zorgvuldig handelende oprichter kun je als oprichter alles
maar maken? Bijv. torenhoge kosten? In deze fase is nog geen sprake van een bestuurder, maar
oprichter. Art. 2:93/2:203 Lid 4 verklaart art. 2:9 en 2:138/248 van overeenkomstige toepassing. De
oprichter wordt dan gelijkgesteld met de bestuurder.
2
,Hij kan bv dus wel binden, maar hij kan dan zelf aansprakelijk worden gesteld o.g.v. art. 2:9 of
2:138/2:248 BW.
2. Bekrachtiging na oprichting NV/BV art. 2:93/203 lid 1 BW
TOT bekrachtiging zijn de handelende personen aansprakelijk! Bekrachtiging kan pas nadat BV/NV
daadwerkelijk is opgericht!
Stap 1: is er bekrachtigd? Lid 1 De vennootschap is gebonden wanneer het bestuur na oprichting
de rechtshandeling uitdrukkelijk of stilzwijgend bekrachtigd.
- Stilzwijgend = je koopt een pand en gaat het gebruiken
- Uitdrukkelijk = bestuursbesluit en vervolgens mededeling
Wie kan bekrachtigen? Diegene die vertegenwoordigingsbevoegd is.
Aanvullende voorwaarden voor bekrachtiging zijn: Dit volgt uit arrest van der Heijden/van
Hoogenhuize i.o.:
1. Identiteitseis = de vennootschap die bekrachtigt moet dezelfde zijn als de BV i.o.
a. Arrest Hemmen Handelen namens BV in oprichting die nadien nooit is opgericht
maar in wier plaats een bestaande BV de onderneming is gaan drijven.
Gebondenheid van die andere BV? Is mogelijk, maar is niet voldaan aan formele
vereisten 2:203 BW. Moet gekeken worden of de partijen deze vennootschap
uiteindelijk op het oog hadden en of in het licht van alle omstandigheden grond
bestaat voor gebondenheid
2. Eis van voldoende concrete oprichtingsplannen = er is een begin van oprichting. Niet
voldoende is dat slechts een algemeen voornemen tot oprichting bestaat.
Stap 2: Wanneer is er bekrachtigd? VOOR of NA inschrijving handelsregister?*
- Voor? zie hieronder bekrachtiging en positie bestuurders*
- Na? ga naar stap 3
Stap 3: Zodra vennootschap bekrachtigd is de vennootschap gebonden en vervalt/vervangt de
aansprakelijkheid van handelende personen.
Uitzondering lid 2 De mogelijkheid van bekrachtiging kan voorkomen worden ‘tenzij uitdrukkelijk
anders is bedongen’. Wederpartij moet duidelijk weten dat ze niet meer de handelende persoon kan
aanspreken en ook niet de NV/BV. Ik handel namens BV in oprichting, maar als BV niet gaat
bekrachtigen dan kun je niet bij diegene aankloppen die handelde namens BV.
Lid 3 vangnetfunctie aansprakelijkheid van de handelende persoon blijft bestaan wanneer de
handelende persoon wist op het moment dat hij rechtshandeling aanging dat op te richten BV/NV
niet ging na komen. Dan kun je diegene aanspreken voor de schade.
- Er geldt een weerlegbaar wettelijk bewijsvermoeden als de opgerichte bv/nv binnen 1
jaar na oprichting failliet gaat dan wordt vermoed dat de handelende persoon wetenschap
had.
Positie wederpartij?
- Tot oprichting: oprichters gebonden lid 2
- Na oprichting: de NV/BV is gebonden, mits uitdrukkelijke of stilzwijgende bekrachtiging.
*Bekrachtiging en positie van bestuurders
Tijdstip bekrachtiging, heeft de bekrachtiging plaatsgevonden VOOR inschrijving handelsregister?
Raadzaam om een rechtshandeling pas te bekrachtigen nadat vennootschap is ingeschreven in
het handelsregister (en bij NV voldaan aan minimumstortingsplicht). Anders wordt er bekrachtigd in
fatale periode waarin bestuurders hoofdelijk aansprakelijk zijn voor bekrachtiging, dus ter
voorkoming van bestuurdersaansprakelijkheid/ inschrijfaansprakelijkheid ex art. 2:69/180 lid 2
BW.
3
, Onderscheid dit goed van de Beklamel-aansprakelijkheid. Bestuurder moet OOK NA inschrijving
niet bekrachtigen als hij weet dat vennootschap niet kan nakomen. Bestaat bij een bestuurder ten
tijde van bekrachtiging wetenschap van benadeling (dus kan nakomen). Dan volgt persoonlijke
aansprakelijkheid o.g.v. art. 6:162 BW jegens vennootschapscrediteur (beklamel-arrest).
Oefententamen opgave: Tips: Maak een tijdlijn & Wie heeft wat in welke hoedanigheid gedaan?
Alwin en Borre kunnen niet worden gebonden want dit vervalt door de bekrachtiging. Art. 2:203.
Maar als Alwin en Borre ten tijde van rechtshandeling wetenschap van benadeling hadden, dan zijn ze wel
aansprakelijk voor schade volgens art. 2:93 lid 3 BW. Het wettelijk vermoeden hiervan is er als BV failliet gaat
binnen 1 jaar, daar is sprake van. Maar dit valt te weerleggen. In dit geval is sprake van een externe oorzaak.
Kun je Dirk en Fien aanspreken? Dirk en Fien hadden toen nog niet de wetenschap van benadeling. Zij
hebben dus niet onrechtmatig bekrachtigd. Het ging in het begin goed en er was een externe reden voor
faillissement. Ze wisten niet dat vennootschap haar verplichtingen niet zou nakomen (beklamel).
Hoorcollege 1B crediteurenbescherming bij NV/BV
Jurisprudentie:
- Nimox
- Bas-C
- Reinders
- Muller/Rabobank
- VEB/KLM
- World of Walas
Vanaf begin jaren ’80 kapitaalbeschermingsrecht = bescherming vennootschap schuldeisers. Dit is
gekomen door tweede EEG-richtlijn, die alleen zag op de NV. Deze regeling werd vrijwillig door NL
ook toegepast op de BV. Maar bij de Wet Flex-BV is veel bescherming afgeschaft voor de BV.
Algemeen
Vennootschapsrecht beschermt crediteuren. Het doel is dat er een bepaald kapitaal voorhanden is.
Crediteuren hebben te maken met risico’s. Met de beperkte aansprakelijkheid van een BV/NV kan
de vennootschap namelijk manipuleren, ten koste van crediteuren. De vennootschap kan bijv.
dividenduitkeringen doen waardoor crediteuren niet meer betaald worden.
Crediteuren kunnen zich in zekere mate zelf beschermen. Je kunt eerst het handelsregister inzien
en info opvragen. Dit is wel een momentopname. Andere mogelijkheden die het civiele recht biedt:
goederen leveren onder eigendomsvoorbehoud, contante betaling eisen, vragen om verschaffen
van zekerheid, persoonlijke garanties e.d.
Er zijn toch redenen voor aanvulling vanuit het vennootschapsrecht, omdat (1) soms verkeren
crediteuren niet in goede onderhandelingspositie (2) soms pleegt vennootschap een OD. Maar ook
via het insolventierecht denk aan de faillissementspauliana. De zwakkere partij krijgt via die weg
namelijk toch extra bescherming, net zoals de consument in het consumentenrecht.
Preventieve voorschriften vanuit EU-richtlijn al bij oprichten van een NV moet een
minimumkapitaal zijn. Dit kun je zien als preventief voorschrift om crediteuren te beschermen.
Andere rechtsstelsels hebben dit in mindere mate.
Naamloze vennootschap (NV)
NV-Kapitaalbeschermingsrecht
Voor een NV gelden een aantal preventieve bepalingen. Een NV is een kapitaalvennootschap, er
worden dus een aantal aandelen uitgegeven en op die aandelen moet in ieder geval de nominale
waarde worden gestort door de aandeelhouders. Op deze manier krijgt de vennootschap een
bepaald bedrag aan eigen vermogen. Dat kapitaal, dus de som van de nominale waarde van de
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brendahidding. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,39. Je zit daarna nergens aan vast.
