Een samenvatting van de het boek Openbaar bestuur beleid, organisatie en politiek. In de samenvatting worden de hoofdstukken 1,2,3,4,8 en 10 behandeld.
Inhoud
Hoofdstuk 1 De wereld van het openbaar bestuur..........................................................................................................2
1.3 Inleiding: De praktijk van het besturen..................................................................................................................2
1.4 Wat is openbaar bestuur?.....................................................................................................................................2
1.5 Openbaar bestuur op verschillende niveaus..........................................................................................................3
1.6 Openbaar bestuur als good goevernance..............................................................................................................3
1.7 Een veranderend openbaar bestuur......................................................................................................................4
Hoofdstuk 2 beleid en sturing..........................................................................................................................................5
2.3 Maatschappelijke sturing en beleid.......................................................................................................................5
2.4 Sturen op publieke waarde....................................................................................................................................5
2.5 drie wegen voor publieke waarde creatie..............................................................................................................5
2.6 Argumenten voor publieke waard creatie door de overheid.................................................................................6
2.7 Mengvormen: Hybride sturingsvormen.................................................................................................................7
Hoofdstuk 3 De beleidsomgeving....................................................................................................................................7
3.3 Beleid om de omgeving te sturen..........................................................................................................................7
3.4 De wisselwerking tussen beleid en omgeving........................................................................................................7
3.5 omgevingsfactoren: contexten van beleid.............................................................................................................8
3.6 Externe omgevingsfactoren...................................................................................................................................9
2.7 Beleid en de interne omgeving..............................................................................................................................9
Hoofdstuk 4 Beleidsprocessen.......................................................................................................................................10
4.3 De fasen van beleid..............................................................................................................................................10
4.4 twee perspectieven op beleidsprocessen: Analyse versus politiek......................................................................11
4.5 Analytisch en politiek: Barrières en stromen.......................................................................................................13
Hoofdstuk 8 De politieke omgeving van het openbaar bestuur.....................................................................................13
8.3 Inleiding: Pacificatie of polarisatie?.....................................................................................................................13
8.4 Pacificatie en verzuiling 1917-1967.....................................................................................................................13
8.5 Ontzuiling: de schotten vallen weg 1967-2002....................................................................................................14
8.6 Versplintering, polarisatie en continuïteit 2002-heden........................................................................................14
Hoofdstuk 10 Politiek, bestuur en media.......................................................................................................................15
10.3 Inleiding: Een verbreed politiek-bestuurlijk speelveld.......................................................................................15
10.4 Hoe de massamedia politieke spelers werden...................................................................................................15
10.5 Openbaar bestuur onder het vergrootglas........................................................................................................15
10.6 Reactie strategieën in een turbulente politiek-bestuurlijke omgeving...............................................................16
1
,Hoofdstuk 1 De wereld van het openbaar bestuur
1.3 Inleiding: De praktijk van het besturen
Openbaar bestuur is een samenspel van een groot aantal partijen die allemaal volgens hun eigen logica handelen.
Op internationaal niveau bijvoorbeeld de regeringsleiders van EU-lidstaten en op nationaal niveau bijvoorbeeld
minister-president en ministers. Openbaar bestuur gaat om partijen, beslissingen en activiteiten die het lot van
mensen ingrijpend beïnvloeden.
1.4 Wat is openbaar bestuur?
Bestuur kan 3 betekenissen hebben:
1. De activiteit van het besturen
2. Een specifieke groep van personen die samen besturen
3. Geheel van personen, instellingen, organisaties, activiteiten en procedures van besturing in brede zin
Openbaar bestuur: het geheel van organisaties en activiteiten die primair zijn opgericht op de besturing van de
maatschappij.
Het openbaar bestuur houdt zich bezig met besturing van de maatschappij, het gaat om het tot stand brengen en
uitvoeren van beslissingen. De overheid, het openbaarbestuur in de beperkte opvatting, heeft het monopolie op
gelegitimeerd geweld: alleen de overheid kan besluiten met de harde hand afdwingen.
De staat, het middenveld en de markt
3 logica’s van sturing in de maatschappij:
- Die van de staat: de staat is er om het algemeen belang te dienen
- Het middenveld: richt zich op doelstellingen die niet op winst maken gericht zijn, maar ook niet binnen de
sfeer van de overheid vallen.
- De markt: is er om producten en diensten op commerciële grond te leveren
Deze 3 helpen ons om een ordening in de veelheid van organisaties die bij het openbaar bestuur in de ruime
opvatting is betrokken. Indeling naar organisaties
Overheidsorganisaties: bestaan uit een politieke leiding en ambtenaren. Politieke leiding van de overheid omvat
gezagsdragers die voor hun functioneren direct/indirect verantwoording schuldig zijn aan democratisch gekozen
vertegenwoordigende organen. Ambtenaren zijn geschikte functionarissen die ondergeschikt zijn aan politieke
leiding. Zij dienen politieke leiding bij te staan en uitvoering te geven aan politieke beslissingen.
Maatschappelijk middenveld: veld van organisaties dat zicht tussen de overheid aan de ene kant en de bedrijven en
individuele burgers aan de andere kant bevindt. Bestaat uit private organisaties, die toch betrokken zijn bij het
openbaar bestuur. Er is een tweedeling te maken:
1. Een type vervult een bepaalde maatschappelijke functie (zoals ziekenhuizen en scholen) private organisaties
met een publieke taak.
2. Organisaties die een bepaald belang behartigen of een bepaald ideaal doel nastreven (vakbonden,
milieuorganisaties). Zijn bij openbaar bestuur betrokken, omdat zij beleid proberen te beïnvloeden op een manier
waardoor de belangen en ideeën van hun achterban gediend dienen te worden. private organisaties zonder
winstoogmerk.
2
, Het publieke karakter van het openbaar bestuur
Belangrijkste verschil tussen publieke en niet-publieke organisaties de rechtsstatelijke vorm:
- publiekrechtelijke organisaties: hebben een publiekrechtelijke grondslag
- niet-publiekrechtelijke organisaties: hebben geen publiekrechtelijke grondslag
Barry Bozeman heeft het idee van publicness ontwikkeld, hij spreekt over de mate van publiekheid en niet of iets wel
of niet publiek is. Volgens deze aanpak zijn er geen puur publieke of puur private organisaties. De dimensionele
aanpak maakt onderscheidt tussen 3 dimensies:
1. Eigendom: van wie is de organisatie? Gaat om de rechtelijke grondslag
2. Bekostiging: wie bekostigd de organisatie?
3. Controle: hoge mate van politieke controle betekend dat politieke gezagsdragers de prioriteiten van de organisatie
stellen en dat de organisatie deze prioriteiten volgt.
1.5 Openbaar bestuur op verschillende niveaus
Verticale dimensie van openbaar bestuur: geeft aan dat het openbaar bestuur op meerdere niveaus van
omvattendheid gestalte kan krijgen: wijk, gemeente, regio, provincie enz. openbaar bestuur kent een verticale
ordening in meerdere territoriale bestuurslagen.
Horizontale dimensie van openbaar bestuur: geeft aan dat het openbaar bestuur niet alleen uit de overheid zelf
bestaat, maar ook uit maatschappelijke organisaties.
Om beide dimensies goed te pakken wordt de term ‘multi-level governace’ gebruikt: besturen vindt plaats op
meerdere schaalniveaus en gebeurt zowel door overheden als andere partijen
De verticale dimensie: het Huis van Thorbecke met opbouw
Voor Nederlands openbaar bestuur is op verschillende niveaus georganiseerd: lokaal, regionaal, provinciaal,
nationaal, Europees, internationaal.
Huidige inrichting van Nederlandse bestuur is door Thorbecke geschreven grondwet in 1848 Huis van Thorbecke.
Nederlandse staatsvorm is die van een gedecentraliseerde eenheidsstaat: uniform bestuursstelsel met een duidelijke
primaat van de landelijke overheid. Er is ambiguïteit ingebouwd: een centraal systeem maar mogelijkheden tot
variatie en verschil daarbinnen door middel bam een zekere decentrale autonomie.
De horizontale dimensie: de overheid doet het niet alleen
In openbaar bestuur is gouvernment heel belangrijk, maar ook gouvernance, dit betekend dat naast de overheid ook
het maatschappelijk middenveld en voor een deel het bedrijfsleven van belang zijn. Overheidssturing is een zaak van
veel verschillende hiërarchische niveaus en verschillende maatschappelijke partijen en verbanden.
1.6 Openbaar bestuur als good goevernance
De VN hanteert een model van good gouvernance, waarmee de kwaliteit van de overheid wordt beoordeeld op basis
van 8 criteria. Elk van de 8 criteria weerspiegelt een deel van de unieke positie van het openbaar bestuur in de
samenleving. Bestuurlijke kwaliteit op basis van 4 dimensies die grotendeels overeenkomst met de criteria van de
VN:
Democratie: Responsief bestuur: democratie gaat uit van volkssoevereiniteit, politici regeren in naam van het volk.
Responsief bestuur beperkt zich niet tot het uitschrijven van verkiezingen en het respecteren van de uitslag alleen.
Bestuurlijke instanties moeten openstaan voor maatschappelijke initiatieven. Democratisch bestuur betekend dat
burgers participeren en inspraak hebben. een responsief bestuursmodel draagt er zorg voor dat er voldoende
openheid en interactie is met de omgeving.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lmiddel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
