Samenvatting
Samenvatting Alle tentamenstof Forensische Accountancy
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Dit document bevat een samenvatting van alle hoorcolleges, het gastcollege door Constantijn en de verplichte literatuur.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
FORENSISCHE ACCOUNTANCYALGEMENE ACHTERGROND FORENSISCHE ACCOUNTANCY
Opzet is het verschil tussen iets bewust fout doen of simpelweg een fout maken. Je moet
opzet bewijzen en men moet daar geen goede verklaring voor hebben, zodat fraude
bewezen kan worden.
Belangrijke leerlijnen
- Risicotaxatie: kennis en vaardigheden ontwikkelen inzake risico’s op financieel-
economische criminaliteit fraudedriehoek, preventief, casuïstiek, daderkenmerken.
- Bewijswaardering: kennis en vaardigheden ontwikkelen inzake bijdrage forensische
accountancy aan bewijsvoering repressief, herkennen fraude- en
witwasconstructies, vergaren kennis delictsomschrijvingen, do & dont’s bewijsvoering.
- Arbeidsmarktoriëntatie: wat je met kennis over het vakgebied forensische
accountancy kan doen werkgebieden, werkgevers.
Fraude is van alle tijden Welke grote zaken speelden er de afgelopen periode?
- De verkenner voor de Tweede Kamer was verbonden aan de Universiteit Utrecht
en zou onrechtmatig geld hebben afgeroomd naar zijn familie. Hij heeft een aantal
bedrijfjes van de universiteit voor lage waarde kunnen kopen door valse voorstelling
van de waarde van die bedrijfjes en heeft ze daarna voor veel meer waarde verkocht.
Zou minimaal 2 miljoen euro verdiend hebben zijn functie is weer ingetrokken.
o Hij was nog alleen verdachte dus dit leidde tot nuance.
o Met zo’n fraudezaak zou je geen verkenner moeten (willen) worden.
- Vestia woningcorporatie, corruptie. Geld wordt opgepot totdat er onderhoud nodig
is. Degene die Vestia in contact bracht met de bank, kreeg dan provisie, wat hij
deelde met iemand van Vestia. Vestia had veel te veel risico genomen met die
producten en verloor daar 2 miljard euro door. Er is met geld gespeculeerd, wat
eigenlijk bedoeld was voor mensen die het hard nodig hadden (bewoners). Deze
week zijn die personen veroordeeld door de rechter (taakstraf (omk), 12 maanden
(omgk).
- Ajax onderzoek naar voormalig financieel directeur, die wellicht zelf geld verdiend
zou kunnen hebben aan de transfers.
- Vitesse journalisten hebben informatie gehad over een trustkantoor op Cyprus. Dit
gaf inzicht in de geldstromen. Nu onderzoek naar mogelijke witwaspraktijken. Als
Vitesse hier een relatie mee blijkt te hebben, dan kunnen ze hun licentie kwijtraken.
Andere voorbeelden: mondkapjes Siewert van der Linden, NOW-subsidies en ander Covid-
gerelateerde zaken, Wirecard, Sjoemelnotaris, Steinhoff, Jumbo-topman Frits van E.
(sportsponsoring, fiscaal, witwassen), Crypto’s (FTX), greenwashing.
Accountancy
Wat is een accountant en wat doet die? primaire taak is niet alleen kijken of er
gefraudeerd is. Hij doet ook de controle van de jaarrekening (verantwoordingsdocument voor
financiën) + accountantsverklaring (vertrouwen en zekerheid bieden).
Waar komen we accountants tegen?
Wat verwacht men van een accountant op het gebied van fraude?
Ontwikkeling Accountancy
- Pincoffs-affaire (1879): fraude als ontstaansreden beroep.
o Hij ging zijn boekhouding verfraaien door zijn bezitten op te poetsen, terwijl
die op de handelsboten eigenlijk regelmatig en veelvuldig beschadigd waren.
o ‘Profit is an opinion, cash is a fact’.
- Limperg (1926-1933): accountant als vertrouwensman van het maatschappelijk
verkeer zekerheid en vertrouwen toevoegen; de accountant wordt dan wel betaald
1
, door de onderneming, maar geeft daarmee vertrouwen aan o.a. banken en
werknemers. Op dit advies moet je kunnen vertrouwen.
- ’80-er jaren: internationalisering, schaalvergroting, multidisciplinariteit.
o Die adviesdiensten zijn veel lucratiever. Voor een lage prijs haalden ze de
controle-opdracht binnen, maar ze verdienden veel met het advies.
o Als advies geven aantrekkelijker wordt, loop je het gevaar dat controle niet
meer als belangrijk wordt gezien (fraudedriehoek).
- 21ste eeuw: boekhoudschandalen, financieel-economische crisis, kritiek op het
accountantsberoep.
o Meer toezicht; verbod voor door zelfde kantoor advies en controle
verstrekken.
Kritiek uit vele hoeken
- Cliënten te streng, te bureaucratisch, te weinig toegevoegde waarde.
- Toezichthouder Autoriteit Financiële Markten kwaliteitsgebreken, incidenten,
interne toetsingen.
- Politiek na incidenten: ‘de maat is vol’.
- Overige deelnemers maatschappelijk verkeer aandeelhouders, financiers,
belastingdienst, burgers.
Gevolg kritiek
- Handhavingsacties toezichthouder AFM boetes.
- Tuchtklachten (door belanghebbenden).
- Civiele claims en schikkingen schuldeisers, aandeelhouders, curatoren.
- Negatieve publiciteit.
Wat is dé weeffout in de opzet van de accountancy? (denk aan de leerlijn ‘risicotaxatie’)
Er is het risico dat de accountant afhankelijk wordt en onder invloed staat van de cliënt die
hem betaald. De accountant communiceert met het bedrijfsleven en heeft nauwelijks contact
met het maatschappelijk verkeer.
Weeffout = Het maatschappelijk verkeer is niet de opdrachtgever, maar wel de grootste
gebruiker van de jaarrekening, terwijl ze er geen invloed op hebben =
onafhankelijkheidsrisico.
Verwachtingskloof (met name inzake: fraude en discontinuïteit)
- Accountant zou fraude op moeten sporen.
- Als een bedrijf verdwijnt, zijn de aandelen ook waardeloos.
De verwachtingskloof bestaat uit twee delen:
Prestatie je doet niet wat je als accountant moet doen.
Communicatie wettelijk eisen versus verwachtingen maatschappelijke verkeer.
Dit is een bruggetje naar de forensische accountant.
Forensische accountancy
2
, - Verschil met ‘normale accountant’ forensisch is ten behoeve van het recht; dus
gericht op het uiteenrafelen van ‘wat is er nu gebeurd?’.
- Feiten en omstandigheden in kaart brengen om te vertellen wat er gebeurd is.
- Meerwaarde forensische accountant is dat hij ook goed kan communiceren met
juristen en de juridische taal kent.
- Velt nooit zelf het juridische oordeel: dit is aan de rechter voorbehouden.
- Wat je wel kan verwachten, is dat hij een specialist is in fraude etc. Nog meer dan
een ‘gewone’ accountant, omdat het zijn werk is om altijd naar fraude te kijken.
Fases in de ontwikkeling Forensische Accountancy
Weten: wat omvat de fase en welke karakteristieken heeft deze?
A. Publieke behoefte (1980-1993)
a. Ontstaan binnen overheidsapparaat en met name gericht op uitvoering
strafrechtelijke onderzoeken onder leiding van het OM.
b. Eindiging in crisis: ‘pioniers’ verlieten overheid, voortzetting in private sector.
B. Ontginning van de private markt (1993-1997)
a. Bloei; verbreding aandachtgebied; civielrechtelijk kader steeds belangrijker;
concurrentie publieke en private sector.
b. Concurrentie leidde tot zoeken naar alternatieve werkzaamheden +
repressieve rechtshandhaving zou primair een overheidstaak zijn.
C. Stabilisatie en institutionalisering (1997-1999)
a. Steeds vastere vormen; drie commissies, FORAC, concurrentiesfeer
verminderd.
D. Verbreding en uitbouw (1999-medio 2000)
a. Breder opgezet, forensisch accountant wordt erkend, spelregels aangescherpt
door jurisprudentie, meer aandacht, maar ook kritiek.
b. Veel tuchtzaken tegen forensische accountants crisissituatie.
E. Tegenwind (medio 2000-2002)
a. Tuchtrecht verscherpen contouren, huisregels, meer aandacht, hierdoor niet
altijd goed beeld van forensische accountancy.
F. Heroriëntatie en nieuw leven (2003-2004)
G. Weinig nieuws (2014-heden), concurrentie van advocaten
Ontwikkeling vanaf 2014
- Erkende specialisten fraude-onderzoek na incidenten
- Roep om forensisch accountants in te schakelen tijdens de controle(plan)
- Bij aanvang controle: inventarisatie frauderisico’s en controleplan (fraudedriehoek)
- Bij aanwijzingen voor fraude: nader onderzoek
- ‘Strijd’ met advocaten over bijzondere onderzoeken
o De één heeft een verschoningsrecht en de ander een geheimhoudingsplicht
(accountant). Die geheimhouding is niet absoluut en kan door een rechter
geschonden moeten worden. Bij verschoningsrecht mag dit nooit.
o Accountant moet onpartijdig zijn en dient niet het partijbelang. Een advocaat
die forensisch onderzoek doet, want die advocaat is verplicht partijdig te zijn.
- Ook buiten de accountancy: advocatuur
- Gespecialiseerde advocaten
- Interne onderzoeken/zelfonderzoek
- Vrijwillige melding/aangifte
- Schikkingen
Stromingen forensische accountancy (dit zijn ook gelijk de fasen)
1. Publieke forensische accountancy (binnen overheid) strafrecht, Fiod/Politie/OM
2. Private forensische accountancy gespecialiseerde afdelingen accountantskantoren
a. Geen ‘verhoor’, want niet bevoegd, maar afnemen interviews!
b. Ging niet alleen over strafrecht, maar ook bijvoorbeeld verzekeringsfraude.
3
, c. Verbreding naar andere rechtsgebieden, bijvoorbeeld civielrecht.
3. Publieke forensische accountancy inzake controle en toezicht Belastingdienst,
NMa, AFM, e.d.
a. Niet meer alleen strafrecht, maar ook andere rechtsgebieden.
4. Private forensische accountancy bedrijfsleven veiligheidsafdelingen, compliance
a. Bijvoorbeeld multinationals die zelf wel eens te maken hadden met
(interne/externe) fraude en waar onderzoek naar gedaan moest worden
Andere indeling: hard en zacht
- Harde FA = gericht op waarheidsvinding, repressief van aard en retrospectief (kijkt
terug, wat is er gebeurd?).
- Zachte FA = waar zitten zwaktes in systemen? gericht op risico’s, preventief van
aard en prospectief.
Je moet verschillen kunnen benoemen tussen ‘normale’ en forensische accountancy.
Kritiek hoogleraar Broeders
‘Bij dit alles rijst de vraag of onderzoek dat niet wordt uitgevoerd in het kader van enigerlei
vorm van rechtspleging, maar als een vorm van private dienstverlening die voornamelijk is
gericht op schadeherstel of schadebeperking, de naam forensisch met enig recht mag
dragen.’
- Waarom mag het de naam van het recht niet dragen?
- Niet zo zeer uit waarheidsvinding, maar omdat je je eigen belangen gaat behartigen.
- Hij betwist of het wel of niet juist is, dat bij FA waarheidsvinding wordt toegeschreven.
‘In het private bereik geldt dat het beroep op de forensische accountant primair wordt
ingegeven door de wens door de opdrachtgever geleden financiële en imagoschade te
beperken respectievelijk te voorkomen en in mindere mate of in het geheel niet door de wens
tot waarheidsvinding te komen.
Onrust binnen de organisatie, het verlies van de ‘regie’ van het onderzoek en de lange duur
ervan zijn andere redenen om van aangifte van een vermoeden van strafbare feiten af te
zien.
De maatschappelijke nadelen zijn evident: rechtsongelijkheid ten opzichte van verdachten
van andere delicten, het ontbreken van generale en specifieke preventie, het ontbreken van
controle op bewijsgaring en -voering, afwezigheid in de misdaadcijfers en ondermijning van
het draagvlak van de rechtspleging.’
‘Forensische accountants zijn private dienstverleners die de taken van de deskundige en
rechter in zich lijken te verenigen’.
- Beslissen over de straf is aan de rechter en niet aan de FA.
- Maar ja, als de zaak nooit bij een rechter komt en de FA geeft advies, dan veilt hij dus
in facto wel die juridische conclusie.
Literatuur week 1
Pheijffer (2009) – The cruelest lies are often told in silence
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LatishaHC. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,98. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen