1 Introductie
- ontwikkelingspsychopathologie: suggereert dat we een beter begrip van kinderstoornissen krijgen
als we over deze stoornissen denken binnen de context van normale ontwikkeling
- beschrijvingen van stoornissen moeten op de achtergrond worden geplaatst van emotionele,
cognitieve en gedragsontwikkeling
Het definiëren van aandoeningen van kleutertijd, kindertijd en adolescentie
- ouders, leraren en kinderen zijn vaak verward over welke gevoelens, gedachten en gedragingen een
stoornis reflecteren
- de eerste stap van een nauwkeurige en nuttige conceptualisatie van psychopathologie is het
herkennen van vele connecties tussen ‘abnormaal’ en ‘normaal’ gedrag
- een nuttig model van normale ontwikkeling vereist een dynamische beoordeling van de krachten en
zwaktes van kinderen
- een model moet rekening houden met de complexiteit van individuele, familiale, culturele
en sociale overtuigingen over wenselijke en onwenselijke ontwikkelingsuitkomsten
Wat is normaal?
- gemeenschappelijke beschrijvingen van normaliteit en psychopathologie focussen zich vaak op:
- statistisch afwijkend gedrag: de infrequentie van bepaalde emoties, cognities en/of
gedragingen
- socioculturele normen: de overtuigingen en verwachtingen van bepaalde groepen over wat
voor soort emoties, cognities en/of gedragingen onwenselijk of onacceptabel zijn
- mentale gezondheid definities: theoretisch of klinisch gebaseerde opmerkingen van
disstress en dysfunction
- statistische deviance: een kind toont te veel of te weinig gedragingen zoals verwacht wordt op die
leeftijd
- sociaal-culturele normen: kinderen die geen leeftijd-, gender- of cultuurgerelateerd gedrag tonen,
een stoornis hebben
- afhankelijk van de sociale en culturele omgeving kunnen de normen verschillen, maar er
zullen altijd bepaalde patronen van emotie, cognitie en gedrag zijn die als afwijkend of
psychopathologie kunnen worden gezien
- mentale gezondheid: het welzijn van het kind staat voorop
- kinderen die niet goed functioneren en/of geen goede kwaliteit van leven hebben, hebben
een stoornis
De rol van waarden
- een sleutelwaardeoordeel bevat onderscheidingen tussen adaptatie en maladaptatie, en
persoonlijke of groepsstandaarden van adequate of gemiddelde adaptaties, of optimale adaptatie
- adequate adaptatie: heeft te maken met wat als acceptabel of goed genoeg wordt beschouwd
- optimale adaptatie: heeft te maken met excellent of het beste wat mogelijk is
- op basis van statistische afwijkingen definities kan het belangrijks zijn om te kijken naar wat boven
gemiddeld en wat onder gemiddeld is
- soms wordt er alleen gekeken naar de ‘slechte’ kant
- bij de socioculturele definities zijn waardeoordelen de basis van de definities van de stoornis
- culturele normen beïnvloeden ontwikkelingsverwachtingen
- definities van mentale gezondheid hebben betrekking op de waarde van psychologen, psychiaters
en maatschappelijke werkers in wetenschappelijke en gemeenschappelijke besluitvorming
,- clinici moeten oordelen of het leven van een kind gekenmerkt wordt door positieve kwaliteit,
adequaat functioneren en weinig symptomen
Definities van psychopathologie en ontwikkelingspsychopathologie
- psychopathologie: refereert naar de intense, frequente en/of aanhoudende maladaptieve patronen
van emotie, cognitie en gedrag
- ontwikkelingspsychopathologie: breidt het begrip uit en benadrukt dat de maladaptieve patronen
plaatsvinden in de context van normale ontwikkeling en resulteren in de huidige en potentiele
verslechtering van kleuters, kinderen en adolescenten
Verhoudingen van stoornissen in kleutertijd, kindertijd en adolescentie
- het schatten van de mate van een stoornis bevat de volgend punten:
- het identificeren van kinderen met klinisch significante nood en disfunctie terwijl ze wel of
niet in behandeling zijn
- het bepalen van de niveaus van de algemene en specifieke psychopathologie en de
verslechteringen die geassocieerd zijn met verschillende stoornissen
- het bijhouden van de veranderende trends voor de identificatie en het diagnosticeren van
specifieke categorieën van een stoornis
- persoonlijke, klinische en publieke beleidsimplicaties moeten worden overwogen bij het
verzamelen van deze gegevens
- ontwikkelingsepidemiologie: het bepalen van de frequentie en patronen van stoornissen
- de frequentie en patronen van de verdeling van stoornissen bij kleuters, kinderen en
adolescenten kan worden geschat met verschillende methodes bij verschillende groepen
- prevalentie en incidentie aantallen zijn beide metingen van de frequentie van psychopathologie
- prevalentie: de proportie van een populatie met een stoornis
- incidentie: het aantal nieuwe gevallen die ontstaan
- een random sampling van een algemene populatie of een steekproef op scholen of een steekproef
die zich richt op specifieke stoornissen zijn opties voor het schatten van de prevalentie
- zo’n 13% van alle kinderen tussen de 8 en 15 jaar heeft een stoornis
Toewijzing van bronnen, beschikbaarheid en toegankelijkheid van zorg
- uit onderzoek blijkt dat de helft van de kinderen die interventies nodig hebben, ze niet krijgt
- de barrières voor zorg zijn wijdverspreid
- structurele belemmeringen: gescheiden systemen, gebrek aan beschikbaarheid, lange
wachtlijsten, onmogelijkheid om te betalen, enz.
- percepties van psychologische problemen: geen kennis van een stoornis, de overtuiging dat
de moeilijkheden zich vanzelf oplossen, enz.
- perceptie van mentale gezondheid: gebrek aan vertrouwen, negatieve ervaringen, enz.
- Tolan en Dodge hebben een 4-delig model ontworpen voor een samenhangend systeem dat
mentale gezondheid binnen normale ontwikkelingssetting promoot en zich focust op de preventie bij
jongeren met een hoog risico en een effectieve behandeling biedt voor stoornissen:
- kinderen en hun families moeten direct een toegang krijgen tot een beschikbare en
effectieve mentale gezondheid dienst
- mentale gezondheidzorg aan kinderen moet een belangrijk component worden op scholen
en het moet promoot worden
- inspanningen moeten de preventieve zorg voor kinderen en families met een hoog risico
benadrukken
, - er moet meer aandacht worden besteed aan culturele context en culturele competentie
De globalisatie van de mentale gezondheid van kinderen
- discussies over mentale gezondheid en mentale stoornissen benadrukken de globale perspectieven
- de globale perspectieven vereisen een zorgvuldige manier van denken over de Westerse modellen
van ontwikkeling, stoornissen en behandeling
- er moet rekening worden gehouden met landen waar veel of juist weinig onderzoek wordt gedaan
- de meeste modellen, stoornissen en behandelingen zijn gebaseerd op westerse situaties
- behandelingen moeten lokale en cultureel gebaseerde benaderingen overwegen
- holistische benaderingen met haalbare doelen, ingezet in gezondheid, sociale en educatieve
netwerken, worden voorgesteld
- deze mulicomponenten benadering richt zich op kinderen en adolescenten, op families en
op maatschappijen en systemen
- de ontwikkeling en implementatie van globaal nuttige interventies vereisen herkenning van de
huidige disconnectie tussen waar onderzoek plaats vindt en waar de nood het grootst is
Het stigma van mentale ziekte
- gebrek aan respect en gebrek aan toegang voor zorg zijn vaak het resultaat van persoonlijke,
familiaire, sociale en institutionele stigma’s
- ouders die bezorgd zijn over de nood of disfunctie van hun kind ervaren vaak schaamte, angst of
schuld
- kinderen hebben vaak te maken met geheimhouding en afwijzing
- Mukolo, Heflinger en Wallston maken onderscheid tussen:
- dimensies van stigma -> negatieve stereotypen, devaluatie en discriminatie
- doelen van stigmatisering -> individueel en familiair
- verschillende contexten van stigma -> het algemene publiek en individueel
, 2 Modellen van kind ontwikkeling, psychopathologie, en behandeling
De rol van theorie in ontwikkelingspsychopathologie
- modellen van ontwikkeling, psychopathologie en behandeling staan ons toe om onze klinische
observaties van kinderen te organiseren en onze onderzoeksbevindingen in samenhangende en
informatieve verslagen te organiseren
- ondanks dat modellen vaak gedeeltelijk gepresenteerd worden en vaak geconceptualiseers als
compleet en samenhangend, zijn ze niet wederzijds exclusief
Continue en discontinue modellen
- continue modellen van psychopathologie: benadrukken de manieren waarin normale gevoelens,
gedachten en gedragingen meer serieuzere problemen worden en klinisch diagnostiseerbare
stoornissen worden
- er zijn geen scherpe onderscheidingen tussen aanpassing en slechte aanpassing
- continue modellen refereren naar dimensionele of kwantitatieve modellen
- discontinue modellen van psychopathologie: benadrukken de discretie en kwalitatieve verschillen in
individuele patronen van emotie, cognitie en gedrag
- er zijn duidelijke onderscheidingen tussen wat normaal is en wat niet
- discontinue modellen refereren soms naar categorische of kwalitatieve modellen
Fysiologische modellen
- fysiologische modellen veronderstellen dat er een fysiologische basis is voor alle psychologische
processen en gebeurtenissen
- historische conceptualisaties focussen zich vaak op de complexe manier waarop genen,
hersenstructuren en kritische periodes de ontwikkeling beïnvloeden
- gelijktijdige conceptualisaties richten zich meer op nieuw onderzoek
- neurowetenschap heeft geleid tot het organiseren van de hersenstrucuren en beschrijvingen van
ontwikkeling
- neurale plasticiteit: verschillende belangrijke fysiologische processen zijn gerelateerd aan de
hersenontwikkeling en hersenherkenning
- neurale plasticiteit bevat de ontwikkeling en modificatie van neurale netwerken
- pruned: corticale connecties die worden gemaakt om de hersenen te ontwikkelen op reacties op de
omgeving
- plasticiteit is belangrijk tijdens de ontwikkeling maar een balans tussen plasticiteit en stabiliteit is
ook erg belangrijk
- genetica speelt een belangrijke rol in fysiologische modellen -> we moeten begrijpen op welke
manieren genotype het fenotype beïnvloedt
- er bestaat kwantitatieve genetica: een theorie van meerdere gen invloeden die samen met
de variatie van de omgeving resulteren in kwantitatieve verdelingen van fenotypes
- moleculaire genetica: onderzoek naar de effecten van specifieke genen op DNA niveau
- nurture versus nature is erg belangrijk
- fysiologische modellen suggereren dat er aangeboren of aangeleerde kwetsbaarheden zijn voor
stoornissen inclusief genetische abnormaliteiten, structurele pathologie en biochemische
verstoringen die kunnen leiden tot psychologische nood en disfunctie
- diathesis-stress model -> structurele schade of chemische disbalans leidt niet op zich zelf tot
een stoornis, maar aanleg in combinatie met stress is de ‘oorzaak’
- diathesis-stress modellen tonen het gebrek aan een één-op-één relatie tussen genotype en
