Uitgebreide tijdlijn van belangrijke gebeurtenissen behorende bij het vak: geschiedenis van opvoeding en onderwijs. Elke gebeurtenis is uitgewerkt met extra informatie en context. Wanneer het bestand dubbelzijdig wordt afgedrukt kan er een in een snelhechter een bladerboekje van gemaakt worden; de ...
Het Humanisme is een Erasmus is een katholieke De adel gaf de Anders dan andere
intellectuele stroming binnen humanist/moralist. voorkeur aan een humanisten had Vives oog
de Renaissance. andere voor de opvoeding van
Hij zag het verval van zeden pedagogiek; terug meisjes en de
Kenmerken: (de misstanden in de kerk) als te zien in de Franse benodigdheden van de
• Hoge waardering van de een gevolg van gebrek aan humanist: gewone bevolking. De
mensen (homo) en zijn cultuur. Klassieke culturele Montaigne. opvoeding werd
mogelijkheden: met name vorming was voor hem de kern gedomineerd door wat
de kennisverwerving. van alle echte opvoeding. Levenswijsheid en de eigenlijke bestemming
— Dit was nieuw ten opzichte geestesadel van meisjes werd gezien:
van de middeleeuwen waar Kenmerken Erasmus: kwamen samen in moederschap.
god centraal stond • Afkeer op de middeleeuwse zijn ideaal van ‘de
scholastiek + lijfstraffen oprechte mens’. Zijn Als didacticus had hij ook
• Geloof in het nut van eigen • Hij had kritiek op de humanisme aandacht voor de psyche
kennisverwerving van waanwijsheid van de school- betekende vooral van de leerling. Daarmee
mensen. meesters. Zij wisten niks in verzet tegen schonk hij aandacht aan
zijn ogen omdat ze de dogma’s en de individualiteit van
• Sterk geloof in klassieken (Griekse filosofen) intellectuele kinderen.
opvoedbaarheid (van zeden, niet hadden bestudeerd. afhankelijkheid. Bij
gedrag, verstand) Belang was: liefdevolle hem stond het Kinderen moesten
relatie tussen leraar-kind. zelfstandig leren volgens Vives ook het
• Klassieke oudheid als • Hij had kritiek op de oordelen boven alledaagse leven leren
inspiratiebron onbeschaafde en schreef kennis en kennen.
hiervoor een boek: Etiquette. wetenschap.
, Vervolg Erasmus
Erasmus geloofde dat de mens van nature tot het
goede geneigd was, maar dat de mens zonder
vorming nog slechter was dan een dier; die werd
tenminste nog geleid door instinct.
De onbeschaafden waar Erasmus zich vooral druk over
maakte waren de zonen van de kooplieden (deftige
burgerij). Dit hangt samen met de economische en
sociale ontwikkeling in deze tijd; het gedrag was van
belang om sociaal te kunnen stijgen.
Erasmus had ook kritiek op de adel. En dan met name
het uithuwelijken van kinderen en het gebruiken van
minnen (voedsters).
Het opvoedingsideaal van Erasmus:
• Doelen:
1. Kennis: is het allerbelangrijkste
2. Deugd: de neiging om het goede te doen.
Uiteindelijk moet de kennis leiden tot deugd.
3. Goede manieren
• Kindbeeld: het kind was vormbaar en kneedbaar,
net als was. De opvoeding moest vroeg beginnen.
• Opvoedingsstijl: mild; tegen verwennen (moeders)
en tegen slaan (vaders).
, Reformatie/ Pedagogisch
Hervorming Calvinisme Jacob Cats realisme Jan Amos Comenius
1600 1579 - 1795 1577 - 1660 1592 - 1670
1650
Het protestantisme verbreidde De Calvinistische Het pedagogisch realisme is Comenius was een
zich door het stichten van gereformeerde gebaseerd op het empirisme. protestantse didacticus.
kerken: kern domineerde Het empirisme samen met het
1. Calvinisme de Republiek rationalisme en de Hij achtte de kennis van de
2. Lutheranisme ontdekkingen van de 17e wereld om zich heen, de
3. Anglicanisme eeuw maakte de zaakkennis of realia, voor
In Nederland werd het Jacob Cats was ambtenaar Wetenschappelijke Revolutie kinderen als primair belang.
Calvinisme de dominante en raadspensionaris. Hij mogelijk.
godsdienst. schreef een adviesboek Uit het empirisme neemt
voor vrouwen waarin 6 Inductie als methode: Comenius mee dat leren gaat
Essentieel in de hervorming is levensfasen werden kennisverwerving door d.m.v. aanschouwing:
de sterke nadruk op de onderscheiden. systematisch waar te nemen. zintuigelijke ervaring en
menselijke zondigheid: dat Door deze samen te vatten waarneming. Hierop
betekende de noodzaak van kunnen er wetten uit gehaald aansluitend bedacht Comenius
opvoeden tot godzaligheid worden. als eerste schoolboeken met
(deugd en vroomheid) om de plaatjes.
ziel te redden. Het empirisme (Francis Bacon)
zocht alle kennis te funderen in Ook Comenius legde belang
Calvinisme: iedereen moet zelf de zintuigelijke waarneming. bij het geven van
een geloof/relatie met god Volgens het rationalisme (Rene volksonderwijs is de
aangaan, niet via de priester. Descartes) was de rede de moedertaal. ‘Alles is aan allen
De nadruk wordt gelegd op de meeste betrouwbare bron van te leren.'
zelfstudie van de bijbel. kennis.
Opvoedingsideaal reformatie: Opvoedingsidealen Nederlandse Calvinisten Het doel van het onderwijs is volgens
• Doelen: 17e eeuw: comenius pansofie (al-wijsheid). Dit is inzicht
1. Vroomheid in de samenhang der dingen. De algemene
2. Deugd 1. Gematigden (Bv. J. Cats) wijsheid.
3. Godsdienstonderwijs staat • Kindbeeld: aan de ene kant de zondigheid
voorop van het kind; het kan gemakkelijk slechts Volgens Comenius kent de menselijke natuur
• Kindbeeld: het kind wordt uitpakken. Aan de andere kant werd het kind dezelfde ordeningsbeginselen als de natuur
geboren als zondig. gezien als een wit papier; het kan goed buiten de mensen. Die beginselen zijn
Opvoeding is hierdoor een komen d.m.v. opvoeding. universeel.
plicht om de zondige • Doelen: (1) vroomheid (2) deugd en (3) Zo moest bv. de onderwijzer de zon
neigingen in het kind te goede manieren (invloed Humanisme) nabootsen:
bestrijden. • Opvoedingsstijl: gematigd streng met weinig 1. Slechts 1 onderwijzer mag een school of
straf. Wel moest er vroeg begonnen worden tenminste een klas besturen.
De reformatie is voor met de opvoeding. 2. Klassikaal onderwijs.
volksonderwijs. Iedereen moet 3. Er moet volgens 1 methode allen vakken
zelf de bijbel kunnen lezen, 2. Strikten (Bv. J. Koelman) en taal onderwezen worden.
hiervoor is volksonderwijs • Kindbeeld: het kind is zondig; tot alle kwaad 4. Alles, wat ook onderling verbonden is,
nodig. Het onderwijs moet geneigd moet in samenhang onderwezen worden
gegeven worden in de eigen • Doelen: opvoeden tot godzaligheid. Het kind (integratie vakken)
taal. redden uit de zondigheid d.m.v. opvoeding. 5. Geleidelijk (de natuur overhaast zich niet)
• Opvoedingsstijl: zeer strenge opvoedingsstijl.
De huiselijke Slaan en straffen is nodig. Comenius had een hoge opvatting van de
godsdienstoefening is onder kindertijd. Die mocht niet worden bekort door
leiding van de vader: de vader ouderlijk ongeduld.
moet de godsdienstoefeningen
voor en na de maaltijden (3x Comenius hield rekening met de beperkte
per dag) kunnen leiden. vermogens van kinderen. Anders dan veel
humanisten, waarschuwde hij tegen
overlading.
, Invloed
Verlichting op
Verlichting John Locke Vroege Verlichting l’Epée
weeshuizen
1700 1632 - 1704 1700 1750 1760
Kenmerken: Locke kan gezien De vroege Na 1750 werd de De l’Epée was een
• Hoge waardering van de worden als (een van Verlichting vond opvoeding van wezen school in Frankrijk
menselijke ratio (de rede) de) grondleggers van plaats in milder. voor doven.
• Wij houden ons op te het empirisme. Engeland (Groot- • De kinderen kregen
refereren aan de godsdienst, Brittanië) meer individuele Hier werd de
maar we denken zelf. Wat Hij was edelman en bewegingsvrijheid. manuele methode
natuurlijk is, is goed. opgeleid als filosoof , • Het straffen werd toegepast (ook wel
• De godsdienst wordt dus arts en gouverneur. meer gericht op de Franse methode
naar de tweede plek gezet. berouw i.p.v. op genoemd) = het
• Het geluk wordt voortaan niet De tolerantie en het beschaming. leren van
meer in het hiernamaals (gegoede) • Beloningen via gebarentaal.
gezocht, maar in de wereld burgerlijke klimaat leerzaam i.p.v. Naast het leren van
en het leven zelf. (i.p.v. adel) in de religieus boek. gebarentaal werd
• Kritiek op het absolutisme Republiek sprak hem • Fundaties van ook het vingeralfabet
• Vrijheid en gelijkheid van het erg aan. Renswoude: drie aangeleerd.
individu (burger) beroepsopleidingen
• De wereld is maakbaar: Locke beschouwde waar talentvolle
opvoeding/onderwijs als tool de menselijke geest wezen jongens hoger
voor het vormen van nuttige bij de geboorte als konden worden
leden voor de samenleving. een onbeschreven opgeleid.
• Afkeer van: bijgeloof, blad: tabula rasa. • Maar; seksuele
wonderen, autoriteitsgeloof. Deze zou door waar- misdragingen
Dit werd als primitief en neming worden werden zwaarder
onverstandig gezien. gevuld. gestraft.
, Vervolg Verlichting Vervolg John Locke Vervolg l’Epée
Uitgangspunten van de Opvoedingsideaal Locke: Argumenten toepassing manuele methode:
pedagogische verlichting (algemeen) • Kinderen leren door • Pedagogisch argument: om de communicatie
• Rede en natuur staan centraal. zintuigelijke ervaringen. tussen de dove kinderen te verbeteren en om aan te
• Natuurlijke ontwikkeling van het Volwassenen dienen kinderen sluiten bij het kind (eerste instinct doof kind is het
kind (in fasen). hierin te begeleiden. kenbaar willen maken d.m.v. gebaren)
• De omgeving (opvoeding) • Er moet rekening gehouden • Didactisch/onderwijskundig argument: leren
determineert. Iedereen wordt gelijk worden met de aanleg en spreken kost heel erg veel tijd in vergelijking met het
geboren, het kind wordt anders ontwikkeling van het individuele aanleren van gebaren. Bij het aanleren van
door de omgeving en opvoeding. kind. gebarentaal was er daarnaast ook nog tijd voor het
• Doel opvoeding: verstand en • Doel: (1) deugd (2) verstand en leren van andere vakken.
deugd. Het verstand is een (3) goede manieren. • Leerpsychologisch argument: het is makkelijker om
tussenstap/voorwaarde. • Methode: vroeg beginnen met een taal te leren als er al een taal beschikbaar is. De
• Sterk geloof in maakbaarheid en goede gewoonte (dan gaat het gebarentaal werd in eerste instantie aangeleerd als
opvoedbaarheid: als we betere later vanzelf) en het geven van moedertaal zodat de gesproken taal daarna
mensen krijgen door onderwijs, een goed voorbeeld (dat is het makkelijker opgepakt zou kunnen worden.
krijgen we een betere samenleving. halve werk).
• Belang voor het volksonderwijs. • Opvoedingsstijl: afnemend
• Vorming tot burgerschap. gezag, sober, eenvoud en niet
• Seksualiteit werd gezien als gevaar verwennen.
(verpreutsing). • Via lichamelijke harding tot
zelfbeheersing. Soberheid en
eenvoud is goed voor het
verstand = lichamelijke harding.
• Spel is nuttig.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisetvanderhoek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
