Samenvatting - Inleiding privaatecht

SAMENVATTING – INLEIDING
PRIVAATRECHT
ERASMUS SCHOOL OF LAW




Erasmus Universiteit Rotterdam
2024 | IPR


0

,Week 1
Probleem 1: De week van Abdul
Wanneer komt een overeenkomst tot stand?
Soorten rechtshandelingen
Een rechtshandeling is een handeling gekenmerkt door het ermee beoogde rechtsgevolg.
De bepalingen van titel 3.2 Rechtshandelingen zijn voornamelijk van toepassing op het
vermogensrecht, maar kunnen ook overeenkomstig buiten het vermogensrecht worden
toegepast, mits de aard van de rechtshandeling of rechtsbetrekking zich niet daartegen
verzet (art. 3:59 BW). Voor de soort rechtshandeling is het van belang wie de
rechtshandeling tot stand brengt of brengen. Een rechtshandeling kan door één of
meerdere personen tot stand worden gebracht. Zij worden partijen genoemd. Er wordt
onderscheid gemaakt tussen verschillende soorten rechtshandelingen:
- Bij eenzijdige rechtshandelingen is er een partij, omdat zij door een persoon tot
stand zijn gebracht. Het is een menselijke handeling waarbij de wil van het
rechtssubject is gericht op het tot stand brengen van een rechtsgevolg. Binnen de
eenzijdige rechtshandelingen wordt onderscheid gemaakt tussen eenzijdig gerichte
en eenzijdig niet-gerichte rechtshandelingen:
 Bij eenzijdig gerichte rechtshandelingen is er een partij, die de geadresseerde is.
Eenzijdig gerichte rechtshandelingen zijn gericht tot minstens één specifiek
persoon. Een voorbeeld van een eenzijdig gerichte rechtshandeling is het
ontslaan van een werknemer.
 Eenzijdig niet-gerichte/ongerichte rechtshandelingen zijn niet gericht tot een
specifiek persoon. Een voorbeeld van een eenzijdig niet-gerichte rechtshandeling
is het maken van een testament.
- Bij meerzijdige rechtshandelingen zijn er twee partijen, omdat zij door meer dan
één persoon tot stand zijn gebracht. Deze personen worden de partij en de
wederpartij genoemd. De overeenkomst is één van de belangrijkste vormen van
meerzijdige rechtshandelingen.

Totstandkoming van een rechtshandeling
Ingevolge art. 3:33 BW bestaat een rechtshandeling uit meerdere componenten:
- Een op een rechtsgevolg gerichte wil.
- Een verklaring die deze wil openbaart.

Wat zijn de grondslagen voor de totstandkoming van een rechtshandeling?
De totstandkoming is gebaseerd op een zogeheten dubbele grondslag. Ingevolge art. 3:33
BW is de geopenbaarde wil de primaire grondslag. Opgewekt vertrouwen ingevolge art.
3:35 BW is de subsidiaire grondslag.

Op welk moment komt een rechtshandeling tot stand?
Voor het moment waarop een rechtshandeling tot stand komt, wordt de genuanceerde
ontvangsttheorie gehanteerd (art. 3:37 lid 3 BW). De hoofdregel van de genuanceerde



1

,ontvangsttheorie luidt: een verklaring verkrijgt haar werking zodra zij de persoon tot wie zij
is gericht heeft bereikt. Een eenzijdig niet-gerichte rechtshandeling heeft werking vanaf het
moment van de wilsuiting. Het criterium voor de hoofdregel is het moment van ontvangst.
Volgens deze theorie is het niet noodzakelijk dat de ontvanger ook daadwerkelijk kennis
heeft genomen van de verklaring. Indien de verklaring de ontvanger niet tijdig of niet heeft
bereikt, heeft zo een verklaring in beginsel geen werking. Dit ligt echter genuanceerder: de
verklaring heeft toch werking, indien dit het gevolg is van een omstandigheid die ingevolge
art. 3:37 lid 3 BW voor het risico van de geadresseerde komt:
- Gevolg van zijn eigen handeling.
- Gevolg van de handeling van personen voor wie hij aansprakelijk is.
- Gevolg van andere omstandigheden die zijn persoon betreffen en rechtvaardigen dat
hij het nadeel draagt.

Indien er sprake is van en van bovenstaande omstandigheden, zal toch een rechtsgeldige
overeenkomst tot stand komen. De bewijslast voor deze omstandigheden rust daarbij op de
afzender die dient aan te tonen dat het niet of niet tijdig bereiken van de verklaring niet
voor zijn risico komt.

Het kan voorkomen dat een verklaring onjuist wordt overgebracht. Indien de afzender zelf
een communicatiemiddel heeft aangewezen, waardoor een onjuiste verklaring aan de
ontvanger is overgebracht, mag de ontvanger in beginsel deze onjuiste verklaring ingevolge
art. 3:37 lid 4 BW opvatten als verklaring van de afzender. Dit mag de ontvanger van de
verklaring echter niet doen, indien hij degene was die had bepaald dat de verklaring op de
gevolgde wijze zou worden overgebracht.

Definitie overeenkomst
Art. 6:213 lid 1 BW: "een overeenkomst in de zin van deze titel is een meerzijdige
rechtshandeling, waarbij éen of meer partijen jegens één of meer anderen een verbintenis
aangaan".

Ontstaan van een rechtsgeldige overeenkomst
In beginsel is een overeenkomst rechtsgeldig, indien er een aanbod is gedaan en dit aanbod
is aanvaard door de wederpartij. Daarnaast dienen zowel de wil als de verklaring van de
partijen met elkaar overeen te komen. Art. 6:217 lid 1 BW jo. art. 3:33 BW vormen hierbij
de basis.




2

, Aanbod en aanvaarding
Art. 6:217 lid 1 BW: "een overeenkomst komt tot stand door een aanbod en de aanvaarding
daarvan".

Wanneer is er sprake van een aanbod in de zin van art. 6:217 lid 1 BW?
Een aanbod is een eenzijdige gerichte rechtshandeling die overeenkomstig de regels voor
meerzijdige rechtshandelingen geldig, nietig of vernietigbaar is (art. 6:218 BW). Daarnaast is
een aanbod in beginsel vormvrij (art. 3:37 lid 1 BW). Voor de inhoud van een aanbod wordt
de wilsvertrouwensleer gehanteerd (art. 3:33 jo. art. 3:35 BW). Dat wil zeggen dat alle
essentiële elementen van de inhoud van de overeenkomst in de wilsverklaring dienen te
zijn opgenomen, zodat een eenvoudig "ja" van de wederpartij voldoende is om de
overeenkomst tot stand te doen komen. Anders is er geen sprake van een aanbod. "Is deze
auto te koop?" is derhalve geen aanbod om de auto te kopen. "Wil je deze auto vandaag
verkopen voor €2.000?" is daarentegen wel een aanbod.

Soorten aanbod
Het is van belang of een aanbod onherroepelijk, herroepelijk of vrijblijvend wordt gedaan.
Ingevolge art. 6:219 lid 1 BW is een aanbod in beginsel herroepelijk, tenzij uit het aanbod op
een bepaalde wijze zijn onherroepelijkheid volgt.
- Bij een herroepelijk aanbod kan het aanbod door de aanbieder worden herroepen
tot aan het moment dat de andere partij het aanbod aanvaardt of de
aanvaardingsmededeling is verzonden (art. 6:219 lid 2 BW). Daarna kan het aanbod
niet meer worden herroepen. Door herroeping komt het aanbod te vervallen en
komt er geen overeenkomst tot stand.
- Bij een onherroepelijk aanbod is herroeping in het geheel onmogelijk. Hiervan is
sprake indien in het aanbod expliciet een termijn is gesteld waarbinnen de
aanvaarding dient plaats te vinden. Voor dit tijdstip kan het aanbod niet worden
teruggetrokken. De onherroepelijkheid dient meestal te worden afgeleid uit
formuleringen als "aanbod geldig tot..." en "aanvaarding dient te geschieden voor.".
De onherroepelijkheid van een aanbod kan ingevolge art. 6:217 lid 2 BW tevens
voortvloeien uit een overeenkomst of een gewoonte. Een voorbeeld van een
onherroepelijk aanbod is een optiebeding (art. 6:219 lid 1 BW).
- Bij een vrijblijvend aanbod bestaat er een ruime herroepingsmogelijkheid. Dit
betekent dat de aanbieder het aanbod onverwijld na de aanvaarding nog kan
herroepen (art. 6:219 lid 2 BW). Dit betekent dat de aanbieder met gezwinde spoed
de mogelijkheid heeft om na de aanvaarding nog zijn aanbod in te trekken.
- Bij uitloving (art. 6:220 BW) wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten:
 Uitloving voor onbepaalde tijd is een herroepelijk aanbod.
 Uitloving voor bepaalde tijd bevat een termijnstelling, waardoor het ingevolge
art. 6:219 lid 1 BW een onherroepelijk aanbod is. Desondanks kent uitloving voor
bepaalde tijd een bijzonder karakter: herroeping of wijziging van zo een aanbod
is wegens gewichtige redenen wel mogelijk (art. 6:220 BW).

Let op: het herroepen van een aanbod moet niet worden verward met het intrekken van
een aanbod. Door middel van intrekking van een verklaring kan worden voorkomen dat een
geldig aanbod tot stand komt.


3