, Zorg van de toekomst, 2023/2024
Colofon
Kwaliteitsproject
Zorg van de toekomst: geïntegreerde zorg.
Projectcode:
Gegevens van de studenten
Achternaam, voorletters
Studentnummer:
Studenten mailadres
Achternaam, voorletters
Studentnummer:
Studenten mailadres
Achternaam, voorletters
Studentnummer:
Studenten mailadres
Achternaam, voorletters
Studentnummer:
Studenten mailadres
Achternaam, voorletters
Studentnummer:
Studenten mailadres
Studie: HBO-Verpleegkunde
Leerjaar: 4
Klas:
Studiejaar: 2023-2024
Inleverdatum: 08-01-2024
Gegevens van de organisatie
Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ)
CWZ academie
6500 GS Nijmegen
Afdeling B20 (Interne geneeskunde, Oncologie en Longziekten) en dagbehandeling
Oncologie (B09), poliklinieken Interne Geneeskunde en Longziekten
Opdrachtgever
Naam opdrachtgever
Functie
Mailadres opdrachtgever
Docentcoach
Naam docentcoach
Mailadres docent
Examinator
Naam examinator
Mailadres examinator
Voorwoord
2
, Zorg van de toekomst, 2023/2024
Voor u ligt het projectverslag ‘Zorg van de toekomst: geïntegreerde zorg’. Dit onderzoek is
gericht op welke betekenis de verpleegkundigen in CWZ op verpleegafdeling B20 (Interne
Geneeskunde, Oncologie en Longziekten) en poliklinieken Interne Geneeskunde en
Longziekten en dagbehandeling Oncologie (B09) geven aan het begrip geïntegreerde zorg
en wat hun rol is in het verlenen van geïntegreerde zorg.
Dit onderzoek is uitgevoerd door de studenten: (namen studenten invullen). De
studentonderzoekers zijn vierdejaars studenten HBO-Verpleegkunde aan de Hogeschool
van Arnhem en Nijmegen. Dit onderzoek maakt deel uit van de onderwijseenheid:
‘Praktijkinnovatie in Zorg en Welzijn Verpleegkunde’.
Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van CWZ te Nijmegen. Dit onder leiding van
(naam opdrachtgever invullen), (functie opdrachtgever invullen).
Het onderzoek heeft plaatsgevonden in de periode van eind augustus 2023 tot begin januari
2024 binnen verpleegafdeling B20 (Interne Geneeskunde, Oncologie en Longziekten) en
poliklinieken Interne Geneeskunde en Longziekten en dagbehandeling Oncologie (B09).
Gedurende het onderzoek zijn de studentonderzoekers begeleid door opdrachtgever (naam
opdrachtgever invullen), (functie opdrachtgever invullen). Vanuit de opleiding werden zij
begeleid door (naam docentcoach invullen), docent HAN. De studentonderzoekers willen
hen dan ook bedanken voor hun expertise, goede hulp en kritische blik. Dit heeft er namelijk
voor gezorgd dat zij in staat zijn geweest om dit onderzoek uit te kunnen voeren.
Naam student invullen
Naam student invullen
Naam student invullen
Naam student invullen
Naam student invullen
Nijmegen, januari 2024
3
, Zorg van de toekomst, 2023/2024
Inhoudsopgave
1. Inleiding.............................................................................................................................. 6
1.1 Probleemstelling...........................................................................................................9
1.1 Doelstelling................................................................................................................... 9
1.2 Onderzoeksvraag.......................................................................................................... 9
2. Methode........................................................................................................................... 10
2.1 Onderzoeksdesign......................................................................................................10
2.2 Onderzoekspopulatie..................................................................................................10
2.2.1 De steekproef........................................................................................................... 11
2.3 Werving van de respondenten....................................................................................11
2.4 Dataverzameling......................................................................................................... 12
2.6 Data-analyse............................................................................................................... 13
2.7 Kwaliteit van onderzoek..............................................................................................13
2.8 Gedragscode.............................................................................................................. 14
3. Resultaten........................................................................................................................ 16
3.1 Definitieve onderzoekspopulatie.................................................................................16
3.2 Beschrijving van resultaten.........................................................................................16
3.2.1 Betekenis geïntegreerde zorg..................................................................................16
3.2.2 Toepassen van geïntegreerde zorg.........................................................................17
3.2.3 De rol van de verpleegkundige in geïntegreerde zorg..............................................21
3.2.4 Samenwerken binnen geïntegreerde zorg...............................................................22
4. Discussie.......................................................................................................................... 24
4.1 Samenvatting van de resultaten..................................................................................24
4.2 Vergelijking resultaten met relevante literatuur...........................................................24
4.3 Kwaliteit van het onderzoek........................................................................................26
4.4 Praktische toepasbaarheid..........................................................................................27
5. Conclusie.......................................................................................................................... 28
6. Aanbevelingen.................................................................................................................. 29
6.1 Aanbevelingen voor de praktijk...................................................................................29
6.2 Aanbevelingen voor vervolgonderzoeken...................................................................29
7. Literatuurlijst..................................................................................................................... 30
8. Bijlagen............................................................................................................................. 34
Samenvatting
4
, Zorg van de toekomst, 2023/2024
Achtergrond
De wereldwijde bevolking wordt steeds ouder en krijgt te maken met multimorbiditeit, wat
leidt tot complexe en langdurige zorg. Door multimorbiditeit komen patiënten bij
verschillende zorgverleners voor verschillende ziektebeelden, dit resulteert in
gefragmenteerde zorg. Mede hierdoor moet het huidige zorgsysteem geïntegreerd worden.
Het is daarom van belang om erachter te komen welke betekenis verpleegkundigen geven
aan het begrip geïntegreerde zorg en welke rol zij aan zichzelf geven bij het verlenen van
geïntegreerde zorg.
Doelstelling
Het doel van dit onderzoek is om voor 8 januari 2024 duidelijk te hebben welke betekenis de
verpleegkundigen in CWZ op verpleegafdeling B20 (Interne Geneeskunde, Oncologie en
Longziekten) geven aan het begrip geïntegreerde zorg en wat hun rol is in het verlenen van
geïntegreerde zorg.
Methode
In dit onderzoek is gebruik gemaakt van een kwalitatief exploratief onderzoeksdesign, bij dit
onderzoeksdesign zijn meerdere individuele semigestructureerde interviews afgenomen. De
werving van de respondenten voor de interviews vond plaats door middel van onder andere
een poster op Intranet en persoonlijk contact op de afdeling. Na het afnemen van de
interviews in een afgesloten ruimte in CWZ zijn de verkregen data getranscribeerd,
gecodeerd en deductief geanalyseerd.
Resultaten
In totaal zijn vijftien verpleegkundigen op verpleegafdeling B20 geïnterviewd. Uit de
interviews is naar voren gekomen dat merendeel van de verpleegkundigen het begrip
geïntegreerde zorg kennen maar geen specifieke en volledige definitie konden benoemen.
De verpleegkundigen gaven verschillende definities als: het centraal stellen van de patiënt,
het afstemmen van de zorg op de wensen en behoeften van de patiënt en de
samenwerking. Een groot deel van de verpleegkundigen gaf aan een kennistekort te hebben
over het begrip geïntegreerde zorg en zou baat hebben bij een scholing, cursus of training.
De verpleegkundigen gaven aan verschillende rollen aan te nemen bij het verlenen van
geïntegreerde zorg. Meerdere verpleegkundigen benadrukten dat het hun rol is als
zorgverlener om de patiënt centraal te stellen en zich de specifieke behoeften van de patiënt
te richten. De verpleegkundigen voelen zich de ‘spin in het web’.
Conclusie
Het begrip ‘geïntegreerde zorg’ is onbekend bij veel verpleegkundigen van verpleegafdeling
B20. De verpleegkundigen zijn wel onbewust bezig met geïntegreerde zorg en zien kansen
om geïntegreerde zorg te verlenen. De verpleegkundigen verstaan vooral de
patiëntgerichtheid en het multidisciplinair samenwerken met andere disciplines en
organisaties onder het begrip ‘geïntegreerde zorg’. Hieronder valt horizontale en verticale
integratie, dit kan volgens de verpleegkundige nog op meerdere vlakken verbeterd worden.
De verpleegkundigen zien diverse rollen voor zichzelf tijdens het verlenen van geïntegreerde
zorg, zoals een patiëntgerichte-, een signalerende-, informerende -en leidende rol werden
benoemd. Daarnaast hebben de verpleegkundigen een cruciale rol in de multidisciplinaire
samenwerking en vinden zij zichzelf de ‘spin in het web’.
Sleutelwoorden: ‘kwalitatief onderzoek’, ‘ziekenhuis’, ‘interviews’ ‘geïntegreerde zorg’,
‘fragmentatie van zorg’, ‘kwaliteit van zorg’, ‘multidisciplinaire samenwerking’, ‘patiënt
gericht’, ‘holistische benadering’.
5
, Zorg van de toekomst, 2023/2024
1. Inleiding
‘’Moeten verpleegkundigen de leiders worden van geïntegreerde zorg?’’ (Thomas & While,
2007).
Het begrip geïntegreerde zorg wordt volgens de World Health Organization (WHO)
gedefinieerd als patiëntgerichte, gecoördineerde en afgestemde zorg. Afgestemde zorg
wordt geboden door multidisciplinair zorg te coördineren en patiëntgerichte zorg te verlenen.
Patiëntgerichte zorg kan geboden worden door het toepassen van een holistische
benadering. Bij een holistische benadering staan naast de medische behoeften en ziekte
van de patiënt, de individuele patiënt en de belangen, waarden, normen en verschillende
domeinen van de patiënt zoals sociale belangen en welzijn centraal (Van Munster et al.,
2021).
De wereldwijde bevolking wordt steeds ouder. De verwachting is dat in 2030, één op de zes
mensen zestig jaar of ouder is. Doordat meer mensen zich in de zestig plus
leeftijdscategorie bevinden en de bevolking steeds ouder wordt, ontstaat er vergrijzing. Naar
mate mensen ouder worden, ontstaat er een grotere kans om gediagnosticeerd te worden
met twee of meer chronische aandoeningen, dit wordt ook wel multimorbiditeit genoemd
(Van Munster et al., 2021). Ouderen met multimorbiditeit behoeven vaak complexe en
langdurige zorg. Het traditionele zorgsysteem is ziektegericht en wordt doorgaans gestuurd
door acute problematiek van een patiënt. Wat door patiënten ervaren kan worden als
gefragmenteerde zorg. Gefragmenteerde zorg houdt in dat patiënten met meerdere
chronische ziekten verschillende specialisten in het ziekenhuis moeten bezoeken (Van
Munster et al., 2021). De bestaande gezondheidszorgsystemen zijn onvoldoende afgestemd
op de behoeften van oudere bevolkingsgroepen met multimorbiditeit. Om beter te voldoen
aan de behoeften van de patiënten in het bestaande zorgsysteem, is het essentieel om de
ontwikkeling van langdurige zorg te bevorderen en tegelijkertijd te streven naar
geïntegreerde zorgsystemen (World Health Organization, 2022; World Health Organization,
2016). Een geïntegreerde zorgbenadering voor patiënten houdt in dat de zorg niet
gefragmenteerd is, maar juist gecoördineerd, gecontinueerd en zorg op de juiste plek wordt
verleend, ongeacht de specifieke gezondheidsproblemen of omstandigheden van de
patiënten (World Health Organization, 2015). Om kwaliteit van zorg te verbeteren is het van
belang om de zorgsystemen aan te passen en de manier waarop de zorg geleverd wordt te
veranderen (Van Munster et al., 2021).
Binnen Europa wordt er aandacht besteed aan het toepassen van geïntegreerde zorg, door
middel van het uitvoeren van verschillende interventies. Door de Europese commissie wordt
er gestreefd naar een betere kwaliteit van zorg door de coördinatie van zorg te versterken,
patiëntgerichtere zorg te verlenen en de zorg toegankelijker te maken (European
Commission, 2023). Volgens Blümel et al. (2020) wordt er in Duitsland aandacht besteedt
aan het verlenen van geïntegreerde zorg, door hervorming van het gezondheidssysteem.
Het doel is een optimale samenwerking tussen verschillende zorgverleners zoals
fysiotherapeuten, ergotherapeuten, artsen en verpleegkundigen et cetera. In een artikel van
Wodchis et al. (2015) is in Zweden het project ‘The Norrtalje Model’ opgesteld. In het
opgestelde project wordt beschreven dat er geïntegreerde zorg verleend moet worden om
grotere voordelen voor de individuele patiënt te kunnen bereiken. In dit project wordt er
aandacht besteed aan het ontwikkelen van de samenwerking tussen het ziekenhuis en
verpleeghuis, waardoor er betere doorverwijzingen zijn en horizontale- en verticale integratie
wordt bevorderd. Joye (z.d.) definieert horizontale integratie als de samenwerking tussen
verschillende disciplines binnen dezelfde afdeling van een zorginstelling. Verticale integratie
6
