Definiëring
Dyslexie betekent leteeliik veetaald uit het Geieks ‘niet goed kunnen lezen’. Het is een stooenis die
het lezen en vaak ook het spellen bemoeiliikt.
De belangeiikste kenmeeken van dyslexie bescheeven dooe Moegan (al in 1886): gemiddelde
begaafdheid, noemaal gezichtsveemogen, niet in staat ziin te lezen behalve de meest eenvoudige
wooeden, moeite met spelling, noemale vaaedigheid om ciifees te lezen en gemiddelde
eekenvaaedigheid. Deze ‘case of congenital woed blindness’ weed volgens Moegan toegescheeven aan
eefeliike factoeen samenhangend met afwiikende ontwikkeling van bepaalde heesengebieden.
Lezen en scheiiven ziin vaaedigheden die niet vanzelf ontstaan, maae die een leeepeoces veegen
waaein automatseeing tot stand komt. Bii sommige mensen bliikt dit peoces niet tot automatsme te
leiden.
Defniëeing: dyslexie is een stooenis in het technisch leeepeoces. nechnisch lezen betekent het snel en
automatsch decodeeen van een euimteliike voem (biiv letee a) in een klank (uitspeaak van de
letee/a/). Onze gescheeven eedeelandse taal heef 36 euimteliike voemen met daaemee
coeeespondeeende klanken: biiv. a/au/ou. Vooe het snel heekennen en aan elkaae kunnen plakken
(fonemisch bewustziin) en daaenaast kennis hebben van de leteevoemen (oethogeafsche kennis).
Moeiliikheden met dit decodeeen voemen het keenpeobleem bii dyslexie.
Basisschoolleeelingen veeklanken alle wooeden haedop; wanneee ee in het leeepeoces van het snel en
automatsch decodeeen iets misgaat en ee haednekkige peoblemen ontstaan in het technisch lezen,
speeekt men van dyslexie.
Dumont (1990) hanteeet de volgende zeven ceiteeia:
Specifciteit: achteestand in lezen en spellen ten gevolge van een stooenis in het decodeeepeoces;
eoemaliteit: gemiddelde totale intelligente
Disceepante: een onveewacht geoot veeschil tussen eneeziids veewachtngen en andeeziids peestates
op het gebied van lezen en spellen;
Exclusiviteit: een op zichzelf staande handicap;
naalontwikkeling: dyslexie komt vooet uit een veeteaagde, gebeekkige of veestooede taalontwikkeling.
Dishaemonisch intelligentepeofel: een ongeliikheid in begaafdheid tussen visueel euimteliike en
talige capaciteiten;
Ooezakeliikheid: dyslexie is genetsch bepaald.
Bovenstaande ceiteeia sluiten ten oneechte een aantal dyslectci uit. Keitek op het ceiteeium van
noemaliteit beteef het feit dat dyslexie vooekomt bii kindeeen met zowel een noemale als een lageee
intelligente.
De veeondeestelde eefeliike ooezakeliikheid sluit ten oneechte kindeeen uit met veewoeven dyslexie of
veoeg letsel, waaeuit zich latee dyslexie ontwikkelt.
In novembee 2008 is dooe Stchtng Dyslexie eedeeland de volgende defnite gefoemuleeed: dyslexie
is een stooenis die gekenmeekt woedt dooe een haednekkig peobleem met het aanleeen en/of vlot
toepassen van het lezen en/of spellen op wooedniveau.
De teem haednekkig peobleem heef beteekking op twee aspecten: achteestand in het
vaaedigheidsniveau van lezen op wooedniveau en/of spelling waaeop het kind signifcant lagee scooet
dan veewacht mag woeden; didactsche eesistente, hetgeen betekent dat het kind ondanks extea
oefening en eemediale hulp het peobleem in het aanleeen en toepassen van het lezen en/of spellen
op wooedniveau bliif houden.
, Eind 2006 veescheen het Peotocol Dyslexie Diagnostek en Behandeling met de volgende
weekdefnite: dyslexie is een specifeke lees- en spellingsstooenis op het eaakvlak van fonologische en
oethogeafsche taalveeweeking. Deze specifeke taalveeweekingspeoblemen wiiken peopoetoneel af
van het oveeige cogniteve (met name) taalveeweekingspeofel en leiden tot een eenstg peobleem met
het lezen en spellen van wooeden ondanks eegelmatg ondeewiis.
Dit specifeke lees- en spellingpeobleem bepeekt in eenstge mate een noemale educateve
ontwikkeling die op geond van de oveeige cogniteve vaaedigheden geïndiceeed zou ziin.
De defnites van SDe en PDDB veeschillen op deie belangeiike punten:
De SDe houdt vast aan haae puue bescheiivende defnite en wil geen ooezakeliike factoeen opnemen
(zoals PDDB wel doet) omdat ooezaken van de stooenis op dit moment niet volledig bekend ziin;
Ook wil de SDe niet veewiizen naae belemmeeingen (i.t.t. PDDB) die uit de stooenis vooetvloeien
omdat zowel voem als mate waaein deegeliike belemmeeingen opteeden steek vaeiabel ziin;
De disceepante met andeee cogniteve vaaedigheden bliif in de defnite van SDe achteewege.
Samenvatng van de belangeiikste uitgangspunten samen behoeend bii de defnite van SDe:
De defnite is bescheiivend en zegt niets ovee mogeliike ooezaken noch (ondeewiis)belemmeeingen;
De defnite heef alleen beteekking op obiectef waaeneembaae lezen en spellen;
Dyslexie is een stooenis in het lezen of spellen op wooedniveau of beide;
Dyslexie is haednekkig en veebonden met individugebonden factoeen;
Dyslexie kan zich niet alleen manifesteeen in de peeiode van het aanleeen van lezen op wooedniveau
en spellen, maae ook op lateee leefiid.
Prevalente
De peevalente van dyslexie woedt geschat tussen 2 en 10%. Dyslexie zou vakee vooekomen bii
iongens dan bii meisies.
Psychosociale aspectuken
Kindeeen met dyslexie in de leefiid van 9-12 iaae ziin ondeezocht. Zii bleken vaak hun peoblemen en
emotes te veebeegen vooe oudees en leeekeachten. Peobeeen te compenseeen dooe extea veel inzet.
Peobeeen hun gevoel vooe eigenwaaede te veesteeken dooe peestates van andeeen af te keaken. Met
schoolpeoblemen veagen ze meee hulp bii oudees dan bii de leeekeacht.
De peoblemen die ontstaan eond 9 iaae bliiken te peesisteeen tot in de volwassenheid. Kenmeeken:
faalangst, gebeek aan zelfveeteouwen, camoufeeen van peoblemen, depeessieve gevoelens, gevoelig
vooe keitek, zich willen bewiizen, etc.. Peeiode tussen 9-12 iaae is ceuciaal om adequaat te leeen
omgaan met de eigen dyslectsche peoblemen.
Achtukergrond en mogelij2e oorza2en
Ondeezoek heef aangetoond dat ee bii dyslexie speake is van genetsch bepaalde stooenissen in
heesengebieden die waaeschiinliik beteokken ziin bii het leeen lezen. In een aantal gevallen woedt een
eelate gezien met ADHD en speaak-taalstooenissen. Ee is speake van een inteeacte tussen een
genetsche disposite en omgevingsfactoeen.
Leesbegeip, zinsbouw en visuele peoblemen ziin in de meeste gevallen geen hoofdooezaak van
dyslexie, hoewel ee bii een aantal dyslectci wel taalpeoblemen vooekomen.
Invloed van veeschillende vaaedigheidsgebieden op lezen: de visuele waaeneming speelt een eol,
euimteliike voemen dienen ondeescheiden te woeden: b-oo-m. Veevolgens is het fonemisch
bewustziin van belang: leteetekens woeden omgezet in klanken, de klanken woeden samengevoegd
tot wooeden en die wooeden woeden heekend vanuit een wooedenschatgeheugen waaein wooeden
auditef/fonemisch opgeslagen ziin.
Ee kunnen bii dyslexie dus op deie niveaus peoblemen woeden veeondeesteld: visuele waaeneming,
fonemische veeweeking en automatseeing.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merelsturkenboom. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.