Psychologie: hoorcollege 1: inleiding, grondleggers en stromingen. Hfd 1.
Leerdoelen: - belang aangeven van de hersenen voor ons gedrag en functes van het brein.
- Kenmerken van de stromingen in de psychologie.
Psychologie is de kennis die ontstaat uit het systematsch zoeken naar juiste verklaringen voor
menselijk gedrag. – wat is de oorzaak van ons gedrag?
Wat is gedrag?
- Gedrag is datgene wat mensen doen maar ook datgene wat mensen laten.
- Mensen zijn geneigd om naar de toestand te kijken (en niet gedrag). Gapen moe, verveeld.
- Als iemand uit een groep niet aanwezig is (gedrag) denken mensen dat hij lui of egoïstsch is
(toestand.) veel van wat we denken waar te nemen bestaat uit veronderstellingen.
- Gedrag moet waarneembaar zijn!
Verklaren is voorspellen:
- Gedrag probeer je te verklaren door op zoek te gaan naar mogelijke oorzaken.
- Verklaringen van gedrag gedragsdeterminanten.
- Vanuit de theorie kun je bepaalde verklaringen afeiden.
- Vervolgens moet je ook toetsen of deze verklaring wel deugt.
- Vaak meerder oorzaken voor hetzelfde gedrag meervoudige determinate.
Valt nog niet mee:
- Gedrag verschilt van persoon tot persoon
- Gedrag verschilt van situate tot situate
- Hersenen spelen cruciale rol bij gedrag
Belangrijke onderdelen:
Hersenschors: zetel van hogere functes zoals denken, leren, waarnemen, spreken, herinneren.
Limbische systeem: instncteve gedragingen, emotes, inwendige lichamelijke functes zoals
bloeddruk en hartslag.
Kleine hersenen: motorische actviteiten zoals coördinate van lichaamsdelen.
Stromingen in de psychologie:
Wundt (ontstaan psychologie) Bewustzijnspsychologie
• Psychologische problemen verklaren met behulp van experimenten (1e laboratorium)
• Maakte gebruik van introspecte
• De introspecteve waarnemer moest zijn eigen denkprocessen, moteven en gevoelens analyseren
,Freud psychoanalyse
• Gedragingen worden ingegeven door allerlei seksuele en agressieve impulsen
• Veel speelt zich af in het onbewuste
• Proberen uiteen te rafelen om zo achter de oorzaken van (persoonlijkheids-)stoornissen te komen
Wertheimer gestaltpsychologie
• Onze waarneming is gericht op gestalten (fguren)
• Een gestalt is de manier waarop een geheel is opgebouwd uit verschillende elementen
• Dit speelt een belangrijke rol bij zaken als waarnemen, onthouden en denken
Watson behaviorisme
• Gedrag moet objectef via zintuigen of metngen vast te stellen zijn
• Leren staat centraal (conditoneringsprincipes)
• De omgeving speelt de hoofdrol bij leerprocessen. Gedrag is aangeleerd, de mens is maakbaar.
Maslow humanistsche psychologie.
- Mens streef naar zelfontplooiingzzelfactualisate.
- ieder mens is een uniek wezen met een eigen vrije wil en de wens zichzelf optmaal te ontplooien.
- speelt een rol bij gebieden als persoonlijkheid en motvate.
Heider cogniteve psychologie
- houdt zich bezig met hogere mentale processen. Zoals geheugen, waarnemen, leren, denken.
- vindt in tegenstelling tot het behaviorisme dat innerlijke mentale processen wel toegestaan zijn als
verklaring voor gedrag.
- informateverwerking
Verschillende richtngen in de psychologie
• Arbeids- & Organisate psychologie
• Sociale psychologie
• Ontwikkelingspsychologie
• Klinische psychologie
, Hoorcollege 2: hfd 2.
Wat is waarnemen?
- Waarnemen is niet registreren zoals een camera dit doet, maar een actef proces.
- Wij construeren een werkelijkheid.
- We maken de wereld overzichtelijk.
- We veronderstellen dat iedereen hetzelfde waarneemt (ziet, hoort, ruikt, proef en voelt).
Aangeleerde waarneming:
- Ervaring, verwachtng, normen vertekend en voorgeprogrammeerd
- Maatschappelijk bepaald
- Subjectef: we nemen onze omgeving anders waar dan de werkelijkheid
Als we iets belangrijker vinden maken we dat vaak groter. Uit een onderzoek blijkt dat kinderen uit
een arm gezin een muntstuk groter tekenen dan kinderen uit een rijk gezin.
Linker en rechter hersenhelf communiceren:
- Linkerhelf = taal
- Rechterhelf = herkennen van vorm, gezicht of melodie.
Prosopagnosia: je herkent de gezichten van iemand niet.
Aangeboren waarnemingsefecten:
1. Drogwaarnemingen: dingen die er niet zijn
- Mensen in een mijn die geen licht hebben gezien, denken toch dat er geluiden en lichtlitsjes zijn.
- Mensen in de ruimte (in de ruimte zijn geen prikkels) kunnen niks waarnemen en gaan dus vaak
dingen zien die er niet zijn.
2. (bewegings-)illusie: mispercepte. We koppelen in onze hersenen kleine beeldjes aan elkaar en
daar maken we een bewegend iets van.
3. Contrast: kleuren worden geaccentueerd, waardoor de ene meer opvalt dan de ander.
4. Adaptate: aanpassing, prikkels verschuiven naar de achtergrond. (als je dicht bij staton woont
hoor je de trein na een tjdje niet meer. Als je in een koud bad gaat ziten voel je de kou niet
meer na een tjdje.)
Leerdoelen: - belang aangeven van de hersenen voor ons gedrag en functes van het brein.
- Kenmerken van de stromingen in de psychologie.
Psychologie is de kennis die ontstaat uit het systematsch zoeken naar juiste verklaringen voor
menselijk gedrag. – wat is de oorzaak van ons gedrag?
Wat is gedrag?
- Gedrag is datgene wat mensen doen maar ook datgene wat mensen laten.
- Mensen zijn geneigd om naar de toestand te kijken (en niet gedrag). Gapen moe, verveeld.
- Als iemand uit een groep niet aanwezig is (gedrag) denken mensen dat hij lui of egoïstsch is
(toestand.) veel van wat we denken waar te nemen bestaat uit veronderstellingen.
- Gedrag moet waarneembaar zijn!
Verklaren is voorspellen:
- Gedrag probeer je te verklaren door op zoek te gaan naar mogelijke oorzaken.
- Verklaringen van gedrag gedragsdeterminanten.
- Vanuit de theorie kun je bepaalde verklaringen afeiden.
- Vervolgens moet je ook toetsen of deze verklaring wel deugt.
- Vaak meerder oorzaken voor hetzelfde gedrag meervoudige determinate.
Valt nog niet mee:
- Gedrag verschilt van persoon tot persoon
- Gedrag verschilt van situate tot situate
- Hersenen spelen cruciale rol bij gedrag
Belangrijke onderdelen:
Hersenschors: zetel van hogere functes zoals denken, leren, waarnemen, spreken, herinneren.
Limbische systeem: instncteve gedragingen, emotes, inwendige lichamelijke functes zoals
bloeddruk en hartslag.
Kleine hersenen: motorische actviteiten zoals coördinate van lichaamsdelen.
Stromingen in de psychologie:
Wundt (ontstaan psychologie) Bewustzijnspsychologie
• Psychologische problemen verklaren met behulp van experimenten (1e laboratorium)
• Maakte gebruik van introspecte
• De introspecteve waarnemer moest zijn eigen denkprocessen, moteven en gevoelens analyseren
,Freud psychoanalyse
• Gedragingen worden ingegeven door allerlei seksuele en agressieve impulsen
• Veel speelt zich af in het onbewuste
• Proberen uiteen te rafelen om zo achter de oorzaken van (persoonlijkheids-)stoornissen te komen
Wertheimer gestaltpsychologie
• Onze waarneming is gericht op gestalten (fguren)
• Een gestalt is de manier waarop een geheel is opgebouwd uit verschillende elementen
• Dit speelt een belangrijke rol bij zaken als waarnemen, onthouden en denken
Watson behaviorisme
• Gedrag moet objectef via zintuigen of metngen vast te stellen zijn
• Leren staat centraal (conditoneringsprincipes)
• De omgeving speelt de hoofdrol bij leerprocessen. Gedrag is aangeleerd, de mens is maakbaar.
Maslow humanistsche psychologie.
- Mens streef naar zelfontplooiingzzelfactualisate.
- ieder mens is een uniek wezen met een eigen vrije wil en de wens zichzelf optmaal te ontplooien.
- speelt een rol bij gebieden als persoonlijkheid en motvate.
Heider cogniteve psychologie
- houdt zich bezig met hogere mentale processen. Zoals geheugen, waarnemen, leren, denken.
- vindt in tegenstelling tot het behaviorisme dat innerlijke mentale processen wel toegestaan zijn als
verklaring voor gedrag.
- informateverwerking
Verschillende richtngen in de psychologie
• Arbeids- & Organisate psychologie
• Sociale psychologie
• Ontwikkelingspsychologie
• Klinische psychologie
, Hoorcollege 2: hfd 2.
Wat is waarnemen?
- Waarnemen is niet registreren zoals een camera dit doet, maar een actef proces.
- Wij construeren een werkelijkheid.
- We maken de wereld overzichtelijk.
- We veronderstellen dat iedereen hetzelfde waarneemt (ziet, hoort, ruikt, proef en voelt).
Aangeleerde waarneming:
- Ervaring, verwachtng, normen vertekend en voorgeprogrammeerd
- Maatschappelijk bepaald
- Subjectef: we nemen onze omgeving anders waar dan de werkelijkheid
Als we iets belangrijker vinden maken we dat vaak groter. Uit een onderzoek blijkt dat kinderen uit
een arm gezin een muntstuk groter tekenen dan kinderen uit een rijk gezin.
Linker en rechter hersenhelf communiceren:
- Linkerhelf = taal
- Rechterhelf = herkennen van vorm, gezicht of melodie.
Prosopagnosia: je herkent de gezichten van iemand niet.
Aangeboren waarnemingsefecten:
1. Drogwaarnemingen: dingen die er niet zijn
- Mensen in een mijn die geen licht hebben gezien, denken toch dat er geluiden en lichtlitsjes zijn.
- Mensen in de ruimte (in de ruimte zijn geen prikkels) kunnen niks waarnemen en gaan dus vaak
dingen zien die er niet zijn.
2. (bewegings-)illusie: mispercepte. We koppelen in onze hersenen kleine beeldjes aan elkaar en
daar maken we een bewegend iets van.
3. Contrast: kleuren worden geaccentueerd, waardoor de ene meer opvalt dan de ander.
4. Adaptate: aanpassing, prikkels verschuiven naar de achtergrond. (als je dicht bij staton woont
hoor je de trein na een tjdje niet meer. Als je in een koud bad gaat ziten voel je de kou niet
meer na een tjdje.)
