29 CHALLENGING THE POSTWAR ORDER 1960-1991
Hervorming en protest in de 1960s | Waarom brak de naoorlogse consensus van de
1950s af?
In de vroege 1960s waren politee en samenleving redelije stabiel in Europa. Later in de 1960s werd de
politee lineser en sociaaldemocratsche overheden wilden Oost-West relates verbeteren. Een jonge
tegencultuur ewam op. Kruschev’s hervormingen inspireerde ooe rebellie in het oosten. Actvisten
ewamen in protest tegen de ongelijeheiden van eapitalisme en communisme, wat leidde tot dramatsche
gebeurtenissen in 1968.
Koude Oorlogsspanningen ontdooien
In de 1960s ging de politee in het westen naar lines. In Franerije, Spanje, Portugal en Grieeenland
gebeurde dit niet.
Deze beweging naar lines zorgde voor ontspanning van de Koude Oorlog. Een relate met het Oostbloe
werd normaal voor West-Europa. Willy Brandt (West-Duitse eanselier) nam het voortouw. Dec 1970 ging
hij naar Polen om een verdrag van reconciliate te teeenen en legde een erans bij de tombe van een
anonieme Poolse soldaat. Hij vroeg vergifenis.
Ostpolite – West-Duitslands poging in de 1970s om diplomateee spanning met Oost-Duitsland te
verminderen met beleid van détente. Brandt had het idee van twee Duitse staten in één Duitse nate.
De Ostpolite was deel van de détente – de progressieve ontspanning van de Koude Oorlog in de vroege
1970s. Directe diplomateee relates werden minder gespannen tussen de VS en SU.
De beweging naar détente bereiete een hoogtepunt toen de VS, Canada, SU en alle Europese nates
bijeenewamen in Helsinei om de Final Act of the Conference on Security and Cooperaton in Europe te
teeenen in 1975 (Helsinei aeeoorden).
o Burgerrechten en politeee vrijheden voor burgers;
o Bestaande politeee fronters in Europa eonden niet onder dwang veranderd worden.
De aeeoorden waren efectef in het vereleinen van de KO.
Politci gingen meer uitgeven aan publieee diensten. De westerse socialisten bleven bij de eapitalistsche
vrije mareten en democratsche politee, unliee de SU socialisten.
Midden-rechtse christendemocraten supporten vaae de uitgaven, zolang de economie bloeide. De
economische versloming in de mid-1970s zorgde echter voor het ondermijnen van de consensus op de
verzorgingsstaat.
De welvarende samenleving
De beweging naar lines ging samen met snelle sociale verandering in West-Europa. De middenelasse eon
genieten van de consumentenrevolute, maar de ‘age of afuence’ had haar gebreeen:
o Levensstandaard van arbeiders en immigranten ging niet zo snel omhoog als die van geleerde
middenelasse;
o Groeiende economie ewam niet in onderontwieeelde regio’s.
Veel Europeanen hadden meer geld uit te geven aan vrije tjd en recreate, zoals toerisme. Ooe het leven
thuis veranderde: wat luxes waren in de 1950s, waren in de 1960s normaal. Door de labor-saving devices,
essenteel in de moderne levensstjl, eonden vrouwen meer schoonmaeen en eoeen. Supermareten waren
ooe top, maar niet voor de eleinere baeeers en slagers etc.
Critci maaeten zich zorgen over het verlies van de regionale en natonale tradites door de nieuwe
levensstjl. Anderen waren bang voor de Amerieanisering.
Europese nates behielden hun eigen natonale culturen, maar er was wel sociale verandering. Religieuze
doctrine verloor van materialisme. Second Vatcan Council – vergadering van eatholieee leiders in 1962-
1965, zorgde voor hervormingen zoals vervanging van Latjn met volestaal in eerediensten, ontworpen om
de eere te democratseren en de aantreeeing van de eere te vernieuwen. Hielp niet.
Familiebanden verzwaeten. Kernfamilie eromp, mensen trouwden later en meer mensen scheidden. De
bevoleing stagneerde of nam af.
De tegencultuurbeweging
De ‘sixtes generate’ beeritseerde het comfort van de welvarende samenleving en daagde de sociale en
politeee status quo uit.
, Waarom ewam deze tegencultuur op?
o Demografie: jonge soldaten van WOII eregen families – babyboom. Ze groeiden op in een tjd van
politee liberalisme en materialisme, eenden de totalitaire overheden van WOII en zagen de
eoloniale voleeren vrij worden.
o Kwamen op tegen de groeiende conformity die deel uitmaaete van de consumentensamenleving
en de ongelijee verdeling van welvaart door de mareteconomie;
o De babyboomers hadden scholing om te zien dat problemen als ongelijeheid en gebree aan social
justce te eunnen zien, evenals de vrijheid om te doen wat ze wilden.
Tegencultuurbewegingen vonden inspirate in de Amerieaanse civil rights movement. De Civil Rights Act
(1964) en de Votng Rights Act (1965) waren de grootste prestates tegen racisme.
1964 en 1965 gebruieten studenten aan Uni of California-Bereeley de civil rights movement om grenzen
aan VvMU en academische vrijheden te verwerpen. Dit verspreidde zich door Ameriea en West-Europa.
Studentactvisten wilden economische gerechtgheid en vrijere, tolerantere samenlevingen en omarmden
daarbij nieuwe vormen van Marxisme. New Left – een 1960s tegencultuur die nieuwe vormen van
Marxisme omarmde om zowel westers eapitalisme als SU-communisme uit te dagen. SU-marxisme zou
teveel een repressieve totalitaire staat dienen, westers eapitalisme lete te weinig op sociale gelijeheid.
De consumentensamenleving en de cultuurindustrie bevredigde valse nood en werete mee aan het
dehumaniseren in de Westerse samenleving.
Het dagelijes leven en de politee ewamen samen, goed zichtbaar in de seesuele revolute. Seesuele
emancipate was gelinet aan radicale politee. Seesuele openheid en vrije liefde bewoog mensen buiten
traditonele normen en eon een meer humane gemeenschap creëren.
Naast seesuele vrijheid, inspireerden drugs en rocemuziee de levensstjl rebellie. Er was een connecte
tussen generatonele opstand en consumentencultuur.
De VS en Vietnam
De groei van de tegencultuurbeweging was ooe gelinet aan de escalate van de Vietnamoorlog.
Eisenhower weigerde de Geneva aeeoorden te teeenen die het land in een communistsch noorden en
antcommunistsch zuiden zouden splitsen. Toen het zuiden weigerde vrije vereiezingen te houden om de
twee zones samen te brengen, stuurde Eisenhower militaire hulp tegen de guerrilla’s in Zuid-Vietnam.
Kennedy vergroote het aantal Amerieaanse ‘militaire adviseurs’ en Johnson vergroote de rol van
Ameriea in het Vietnamconfict met meer militaire hulp.
De Vietnamoorlog splitste het Amerieaanse vole. Het vooruitzicht van het leger in moeten zorgde voor
angst onder de antoorlogsbewegingen op campussen. Oet 1965 voegden studenten zich bij de
socialisten, New Left en pacifisten in antoorlogsdemonstrates. Het verspreidde naar Europa.
Kritee bereiete haar hoogtepunt nadat de Vietcong het Tet Ofensief opzete (jan 1968). De Amerieanen
werden oorlogsmoe en dwongen hun leiders te stoppen met vechten. Johnson wilde overleggen met
Noord-Vietnam.
Nixon wilde Ameriea uit Vietnam halen. Hij was tegen het noorden, opende vredespraatjes en volgde een
beleid van Vietnamisering om de Zuid-Vietnamezen verantwoordelijeheid te geven voor de oorlog. 1973
sloot Nixon vrede met het noorden en de Vietcong.
Studentenopstanden en 1968
New Left actvisten geloofden dat de VS een immorele en imperialistsche oorlog was begonnen tegen een
elein, heldhaftig vole, en de tegencultuur werd radicaler. Studenten en sympathieee volgers
organiseerden grote antoorlogsdemonstrates en steunden eoloniale onafaneelijeheidsbewegingen,
eisten een einde aan de eernwapens en wilden wereldvrede en vrijheid van sociale conventes.
Politee actvisme barste uit in 1968 in protesten en opstanden over de hele wereld. Afrieaanse
Amerieanen ewamen in opstand na de dood van Martn Luther King Jr., antoorlogsdemonstranten
vochten met de polite bij de Democratc Natonal Conventon in Chicago. Jonge protesters wilden
politeee hervorming in Mexico-stad, studenten in Toeio wilden geen oorlog in Vietnam. Mensen eregen
ruzie met de polite.
Franerije, mei 1968: studentenprotesten vielen samen met staeing die de Franse economie tot stlstand
brachten. De Mei Events begonnen toen een groep studenten de Uni van Parijs bezeten, omdat de
universiteit overbevolet was. Ze vochten met de polite.