Samenvatting

Summary inleiding in de gezondheidspsychologie

1 keer verkocht

Instelling
Open Universiteit (OU)

Boek
Health Psychology

In deze samenvatting wordt elk hoofdstuk uitgebreid behandeld. Er wordt behandeld hoe een ziekte ontstaat, waarom en wat het in stand houdt.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 108 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Ja
Geupload op 1 mei 2024
Aantal pagina's 108
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

Volgen

romy-van_vliet Lid sinds 5 jaar 24 documenten verkocht

Health psychology
Biopsychosocial interactions

0

, Hoofdstuk 1, een overzicht van psychologie en
gezondheid.
Er zijn vele gradaties van welzijn en ziekte. Medische socioloog Aaron Antonovsky (1979,
1987) heeft gesuggereerd dat we deze concepten als eindpunt van een continuüm
beschouwen, waarbij hij opmerkte: we zijn allemaal terminale gevallen, en dat zijn we
allemaal zolang er nog levens adem in ons zit. Dus tot bepaalde hoogte gezond. Hij stelde
ook voor dat we onze focus zouden herzien, en meer aandacht besteden aan wat mensen
instaat stelt om gezond te blijven dan aan wat ervoor zorgt dat mensen ziek worden.

Aan de welzijnskant van het continuüm is gezondheid de dominante toestand aan de andere
kant van het continuüm is de dominante kant ziekte of letsel, waarbij destructieve processen
karakteristieke symptomen of handicaps veroorzaken.

Ziekte vandaag en in het verleden
Mensen in de verenigde staten en anderen ontwikkelde industriële landen stierven vroeger
aan twee soorten ziekte: voedingsziekte en infectieziekte (Grob, 1983). Voedingsziekte is het
gevolg van ondervoeding; beriberi wordt veroorzaakt door gebrek aan vitamine B
gekenmerkt door bloedarmoede, verlamming en wegkwijnen. Infectieziekte zijn acute
ziekten die worden veroorzaakt door schadelijke stoffen of micro-organismen, zoals bacterie/
virus in het lichaam.
Een beeld hoe ziektepatronen veranderd zijn in ontwikkelingslanden: in de 18e eeuw waren
er veel infectie ziekten, zoals pokken, difterie, gele koorts en mazelen. Twee andere ziekten
die voorkwamen waren malaria en dysenterie, maar deze hadden de dood niet als directe
oorzaak. De andere wel. De meeste van deze ziektes bestonden toen nog niet in Noord-
Amerika en het sterftecijfer schoot dus omhoog, omdat deze kolonie nog nooit was
blootgesteld aan deze micro-organisme en nog geen weerstand hadden. In de 19 e eeuw
kwam er tuberculose en was verantwoordelijk voor 22% van het sterftecijfer. Aan het einde
van de 19e eeuw was dit al met 60% gedaald. De belangrijkste hedendaagse
gezondheidsproblemen en doodsoorzaken in ontwikkelde landen zijn degeneratieve ziekten
(chronische ziekte), zoals hartziekte, beroertes en kanker. Chronische ziekten komen vaker
voor bij lage inkomens en ontwikkelingslanden.

Oude Grieken en Rome

1

,Hippocrates, vader van geneeskunde, stelde een theorie voor. Volgens deze theorieën bevat
het lichaam 4 vloeistoffen die lichaamsvocht worden genoemd. Wanneer de mix van deze
vloeistoffen in evenwicht is, zijn wij dat ook in gezondheidstoestand. Ziekte treedt op als het
mengsel defect is. Hij adviseerde een goed dieet om evenwicht te bereiken.
Plato was een van de eerste filosofen die voorstelde dat lichaam en geest verschillende
entiteiten zijn. Deze kwestie van hun relatie wordt lichaam-geestprobleem genoemd.
Galenus ontleedde dieren en ontdekte daardoor meer over de hersenen, bloedsomloop en
de nieren. Door dit werk werd hij ervan bewust dat ziekte gelokaliseerd kunnen worden en
dat verschillende ziekten, verschillende gevolgen heeft.

De middeleeuwen
De kerk beschouwden de mens als een schepsel met een ziel, in het bezit van een vrije wil
die hem onderscheid van gewone natuurwetten en alleen onderworpen is aan zijn eigen wil
en misschien de wil van god. Zo’n schepsel kan geen voorwerp zijn van onderzoek. Dit
hinderde de ontwikkeling van de anatomie en geneeskunde. Pas in de 13e eeuw begonnen er
nieuwe ideeën te ontstaan over het lichaams-geestprobleem.

De renaissance en na
Geleerde werden meer mensgericht dan god gericht in hun zoektocht naar de waarheid en
geloofden dat de waarheid op vele manieren kan worden gezien.
Descartes had waarschijnlijk de grootste invloed op het wetenschappelijk denken. Hij
beschouwden geest en lichaam als verschillende entiteiten, maar voegde ook 3 belangrijke
innovaties toe.
1. Lichaam is een machine
2. Lichaam en geest kunnen communiceren via de pijnappelklier.
3. Ziel van een mens verlaat het lichaam bij de dood
Deze overtuigingen betekende dat dissectie een acceptabele methode kon zijn.
In de 18e en 19e eeuw groeide de kennis op het gebied van wetenschap en geneeskunde snel,
enorm geholpen door verbeteringen in de microscoop en autopsie. Toen wetenschappers
eenmaal de basisprincipes leerden van hoe het lichaam functioneerde en ontdekte dat
micro-organismen bepaalde ziekte veroorzaakte, verwierpen ze de ziektetheorie en stelde
een nieuwe theorie voor. Het gebied van de chirurgie bloeide nadat antiseptische technieken
en anesthesie halverwege de 19e eeuw werden geïntroduceerd. De vooruitgang en de
overtuiging dat lichaam en geest gescheiden zijn, legde een basis voor een nieuw model.
Biomedisch model. Dit model stelt dat alle ziekten of lichamelijke aandoeningen kunnen
worden verklaard door verstoringen in fysiologische processen die het gevolg zijn van het
letsel, biomedische onevenwicht, bacteriële of virale infecties en dergelijke. Het biomedisch
model gaat er van uit dat ziekte los staat van psychologische en sociale processen van de
geest.

In de zorgen en spanning van het moderne leven komt arteriële degeneratie
(slagaderverharding) vaak voor op jongere leeftijd. Hiervoor zijn de hoge druk en de
gewoonte om de machine op volle capaciteit te gebruiken verantwoordelijk (Osler, 1897)

De persoon in ziekte en gezondheid
Sommige mensen zijn vaker ziek en herstellen minder snel dan anderen. Deze verschillen
komen voort uit biomedische bronnen, zoals variaties in fysiologische processen en

2

, blootstelling aan schadelijke micro-organismen. Maar psychologische en sociale factoren
spelen ook een rol. Er zijn 2 factoren: levensstijl en de persoonlijkheid van deze mensen.
Levensstijl en ziekte
Een verandering in levensstijl, zoals wassen bereiden en eten van gezond voedsel kunnen
chronische ziekte verminderen. Kenmerken of aandoeningen die verband houden met de
ontwikkeling van een ziekte of letsel worden risicofactoren genoemd. Hoewel sommige
risicofactoren biologisch zijn, zijn anderen gedragsmatig van aard. Het probleem is niet
noodzakelijkerwijs de oorzaak van het probleem. Risicofactoren zijn het gevolg van de manier
waarop mensen leven of zich gedragen. Sommige gedragsfactoren houden verband met de 5
belangrijkste doodsoorzaken:
1. Hartziekte -> roken, hoge cholesterolgehalte in voeding, obesitas en gebrek aan
lichaamsbeweging
2. Kanker -> hoog alcohol gebruik, roken en dieet
3. Beroerte -> roken, hoge cholesterolgehalte in voeding, en gebrek aan beweging
4. COPD-> roken van emfyseem
5. Ongevallen -> alcohol/ drugs gebruiken en niet gebruiken veiligheidsgordel

Persoonlijkheid en ziekte
De term persoonlijkheid verwijst naar cognitieve affectieve of gedragsmatige neigingen van
een persoon. Onderzoekers hebben bewijs gevonden dat persoonlijkheidskenmerken en
gezondheid met elkaar in verband staan. Bijvoorbeeld:
- Een laag niveau van consciëntieusheid gemeten hebben grotere kans om op jonge
leeftijd te overlijden.
- Hoog niveau van positieve emoties zoals geluk hebben de neiging om langer te leven.
- Hoge niveaus van angst of depressie/ vijandigheid lopen risico om vroegtijdig te
overlijden.
Het verband tussen persoonlijkheid en ziekte is geen eenrichtingsverkeer: ziekte kan ook
iemands emotionele aanpassing en kijk beïnvloeden.

Hoe de rol van de psychologie is ontstaan
Freud, psychoanalyse, stelde dat symptomen (lichamelijke symptomen zonder
waarneembare oorzaak) werden omgezet uit onbewuste emotionele conflicten. Hij noemde
dit conversiehysterie.

Psychosomatische geneeskunde
Psychosomatisch betekend dat lichaam en geest betrokken zijn. Voorbeeld van deze
benadering: een 23-jarige man met een bloedende maagzweer. Dit stelde voor dat de relatie
van de man met zijn moeder gevoelens van onzekerheid en afhankelijkheid meebracht. Dit
veroorzaakt die maagzweer. Het is nu geëvolueerd en kijkt voornamelijk naar onderlinge
relatie tussen psychologische en sociale factoren, biologische en fysiologische functies, en de
ontwikkeling en het beloop van ziekte.

Gedragsgeneeskunde en gezondheidspsychologie
Op het gebied van gedragsgeneeskunde ontstond een organisatie, Society of Behavioral
Medicine. Dit vakgebied heeft 2 bepalende kenmerken: 1. lidmaatschap interdisciplinair en
afkomstig uit verscheidenheid aan vakgebieden: sociologie en verschillende medische
vakgebieden. 2. Kwam voort uit perspectief in de psychologie dat behaviorisme wordt

3

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.