Samenvatting van Hoofdstuk 6 van het boek 'Handelingsgericht werken, samenwerken aan schoolsucces' van Noëlle Pameijer. Je kunt ook een bundel downloaden met hierin ook Hoofdstuk 2 en 7 uit ditzelfde boek of een bundel met de overige tentamenstof voor het vak Orthopedagogische Diagnostiek en Inter...
HANDELINGSGERICHT WERKEN
SAMENWERKEN AAN SCHOOLSUCCES
Hoofdstuk 6: De HGW-cyclus voor de groep
Dit hoofdstuk gaat over het basisaanbod: goed onderwijs voor alle leerlingen.
Professioneel handelen wordt gekenmerkt door planmatig werken, zoals met een PDCA-cyclus.
Handelingsgericht werken hanteert hiertoe de HGW-cyclus. Kenmerken van goed onderwijs zijn verwerkt
in de cyclus omdat HGW eraan hecht dat onderwijsprofessionals dat ‘wat werkt’ zoveel mogelijk benutten
in hun praktijk.
Het doel van de HGW-cyclus is het onderwijs zoveel mogelijk af te stemmen op onderwijsbehoeften van
alle leerlingen. Het gaat daarbij om een basisaanbod van kwalitatief goed onderwijs en effectieve
ondersteuning voor alle leerlingen.
De HGW-cyclus kent vijf fasen en acht stappen:
1. Waarnemen: gegevens analyseren en begrijpen, onderwijsaanbod evalueren en signaleren van leerlingen die
extra ondersteuning nodig hebben.
2. Formuleren van doelen, handreikingen (alle leerlingen) en onderwijsbehoeften (sommige leerlingen).
3. Het onderwijsaanbod en de extra ondersteuning plannen: leerlingen samenvoegen en lessen voorbereiden.
4. Realiseren: onderwijsaanbod uitvoeren voor groep, subgroepen en individuele leerlingen en extra
ondersteuning bieden.
5. Evalueren: de impact van het lesgeven en ondersteunen evalueren, borgen wat werkt en de doorgaande lijn
bewaken.’
De cyclus wordt meerder keren per schooljaar doorlopen, afhankelijk van wat nodig is om het onderwijs zo passend
mogelijk te maken. Dat bepaalt het team.
De gegevens van leerlingen worden geanalyseerd. De relevante conclusies zijn samen te vatten in een
groepsoverzicht of groepskaart. Hiermee ontstaat zicht op de groep (welke aspecten bevorderen en
belemmeren?). Vanuit de leer- en ontwikkelingslijnen, methodes en geanalyseerde gegevens worden
doelen voor het leren, de werkhouding en het gedrag en bijbehorende onderwijsbehoeften geformuleerd.
Dit is de basis voor een gedifferentieerd onderwijsaanbod. De kernpunten daarvan zijn als een
geheugensteun of aandachtspunten op te nemen in een groepsplan, week- of dagplanning. Daarmee
ontstaat grip op de groep (wat ga ik / gaan we de komende periode doen en hoe?).
Hoe loopt de HGW-cyclus door een schooljaar heen?
Dat bepaalt het team. Een voorbeeld is te vinden op bladzijde 190 van het boek.
, De HGW-cyclus in de praktijk: successen, valkuilen en doorontwikkeling
Behoud de successen van HGW:
o doelgericht en constructief samenwerken
o praten over leerlingen in termen van hun onderwijsbehoeften
o het benutten van de positieve aspecten
Voorkom de valkuil van de formulieren
o administratieve rompslomp door onoverzichtelijke groepsoverzichten en gedetailleerde
groepsplannen
o uitvoerige formulieren zijn niet functioneel (‘omdat het moet’)
ondersteunt een format het dagelijks werk niet, dan is het (nog) niet handelingsgericht
Doorontwikkeling: hoe dan wel?
o behoud de formats waar het team tevreden over is
een formulier is een hulpmiddel, het is géén doel op zich
Wat moet en wat mag?
o Wat moet: welke elementen dient een overzicht of plan minimaal te bevatten en
waarom?
o Wat mag: leerkrachten bedenken per bouw hoe dat ‘wat moet’ zodanig weergegeven
kan worden dat het hen ondersteunt (een format, mindmap of andere visualisering?)
Houd de formats beknopt en voorkom overlap
o het doel van een groepsoverzicht is zicht op de overeenkomsten en verschillen in de
groep (wat moet je weten?)
o het doel van een plan is grip op het lesgeven (wat mag de leerkracht niet vergeten?)
Fase 1. Waarnemen: gegevens analyseren en begrijpen, onderwijsaanbod evalueren en leerlingen
signaleren die extra ondersteuning nodig hebben
Wees een OEN (open, eerlijk en nieuwsgierig) en laat je OMA thuis (oordelen, meningen en aannames).
Hoe objectiever de gegevens, hoe waardevoller de analyse en hoe beter de beschrijving van de
beginsituatie.
1. Gegevens analyseren en begrijpen
informatie uit de overdracht (overdragen wat
deze groep nodig heeft)
leerlingen observeren (wat werkt en wat
niet?)
toetsen analyseren (methode-toetsen
en methode-onafhankelijke toetsen)
praten met leerlingen (zicht krijgen op
wat ze al beheersen en wat nog niet)
praten met ouders (ervaringsdeskun-
digen)
2. Onderwijsaanbod evalueren
De conclusies uit stap 1 relateren aan de gestelde
doelen en het geboden onderwijs: wat is de impact?
(wat is al gelukt, wat nog niet en waar wijt je de succes
en tegenvaller aan?)
3. Leerlingen signaleren die extra ondersteuning nodig hebben
Gebruik de conclusies uit stappen 1 en 2 bij de start van een lesperiode: wat betekent de informatie
voor het lesgeven?
In deze stap gaat het om het signaleren van de leerlingen die iets anders, meer of minder nodig hebben dan het
reguliere basisaanbod.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper knoopsanne. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
