Forensische psychiatrie
Samenvatting literatuur & hoorcolleges
week 1 t/m 4
Inhoudsopgave
LITERATUUR HOORCOLLEGE 1 – FORENSISCHE PSYCHIATRIE: ZORG, GEVAAR EN RECHT.......................2
Hoofdstuk 21 Rechtsposities in de gedwongen zorg: een overzicht.. . .2
Hoofdstuk 24 Forensische behandelsettingen voor volwassenen.........2
HOORCOLLEGE 1 – FORENSISCHE PSYCHIATRIE: ZORG, GEVAAR EN RECHT – 31 JANUARI 2024...........4
LITERATUUR HOORCOLLEGE 2 – HET GEDRAGKUNDIG ONDERZOEK PRO JUSTITIA – 7 FEBRUARI 2024..13
Hoofdstuk 1 Psychiatrische stoornis en diagnostiek..........................13
Hoofdstuk 18 Het gedragkundig onderzoek pro Justitia....................19
HOORCOLLEGE 2 – HET GEDRAGKUNDIG ONDERZOEK PRO JUSTITIA – 7 FEBRUARI 2024..................28
LITERATUUR HOORCOLLEGE 3 – PSYCHOTISCHE STOORNISSEN – 23 FEBRUARI 2024.......................41
Hoofdstuk 4 Psychotische stoornissen................................................41
Hoofdstuk 19 Toerekeningsvatbaarheid en toerekenen.....................44
HOORCOLLEGE 3 – PSYCHOTISCHE STOORNISSEN – 23 FEBRUARI 2024.......................................49
LITERATUUR HOORCOLLEGE 4 – STEMMINGSSTOORNISSEN, POSTTRAUMATISCHE STRESSSTOORNISSEN – 7
MAART 2024.................................................................................................................... 57
Hoofdstuk 5 Stemmingsstoornissen....................................................57
Hoofdstuk 6 Posttraumatische-stressstoornis en dissociatieve
stoornissen..........................................................................................63
.............................................................................................................67
Hoofdstuk 12 Suïcidaal gedrag...........................................................68
HOORCOLLEGE 4 – STEMMINGSSTOORNISSEN, POSTTRAUMATISCHE STRESSSTOORNISSEN – 6 MAART
2024.............................................................................................................................. 73
,Literatuur hoorcollege 1 – Forensische psychiatrie: zorg,
gevaar en recht
Hoofdstuk 21 Rechtsposities in de gedwongen zorg: een
overzicht
Gedwongen zorg kan worden toegepast binnen zowel het strafrecht als
het civiele recht, en in beide gevallen spelen verschillende
gevaarscriteria een cruciale rol. De externe rechtspositie bij gedwongen
zorg omvat de regels die de vrijheidsbeneming sturen, terwijl de interne
rechtspositie de rechten van de betrokkene tijdens de opsluiting bepaalt.
Bij het vaststellen van iemands externe en interne rechtspositie zijn twee
aspecten van belang. Ten eerste speelt de juridische titel op basis
waarvan iemands vrijheid wordt ontnomen of beperkt een essentiële rol,
aangezien deze titel de persoon volgt. Ten tweede wordt de rechtspositie
mede bepaald door het type inrichting waarin de betrokkene verblijft,
oftewel het 'dak'.
Een voorwaardelijke strafrechtelijke sanctie kan onderdeel zijn van een
vrijwillige opname in een ggz-instelling. Er is een trend zichtbaar naar
meer grensoverschrijdend verkeer tussen justitiële inrichtingen en de
ggz-sector. Echter, verschillen in rechtspositie kunnen soms problemen
veroorzaken bij de overgang tussen ggz-instellingen en justitiële
inrichtingen. Of toekomstige wetgeving, zoals de Wet verplichte
geestelijke gezondheidszorg (WvGGZ) en de Wet forensische zorg (wFZ),
dit probleem effectief zal oplossen, blijft echter onzeker.
Hoofdstuk 24 Forensische behandelsettingen voor volwassenen
Het bieden van forensische zorg aan jeugdigen vereist een holistische
benadering die niet alleen focust op het huidige moment en de specifieke
setting, maar ook op de levensloop van de justitiabele. Deze benadering
benadrukt het belang van ketenzorg, waarbij niet alleen de forensische
zorg op zichzelf staat, maar ook de aansluiting met voorafgaande en
opvolgende behoeften.
Binnen het forensische zorgstelsel zijn het taxeren en managen van
risico's voor recidive delictgedrag een centraal thema, ongeacht het type
forensische zorg dat wordt geboden. Dit houdt in dat bij de behandeling
van jeugdigen niet alleen wordt gekeken naar het verminderen van
delictgedrag in het heden, maar ook naar het voorkomen van herhaling in
de toekomst.
De hoge prevalentie van psychopathologie binnen detentiesettings
onderstreept de dringende noodzaak van forensisch psychiatrische zorg
aldaar. Het is cruciaal om passende zorg te bieden aan jeugdigen met
psychische problemen, niet alleen om hun welzijn te waarborgen, maar
ook om de veiligheid van de samenleving te bevorderen.
,Het tbs-systeem heeft zich bewezen als een succesvolle vorm van
forensische behandeling, gezien de relatieve zeldzaamheid van ernstige
incidenten tijdens tbs-trajecten en de lagere delictrecidivecijfers van ex-
tbs gestelden in vergelijking met ex-gedetineerden. Dit benadrukt het
belang van een individuele en langdurige aanpak in de forensische zorg.
Hoewel forensische klinische zorg vaak de meeste aandacht krijgt, is het
aantal individuen dat forensische ambulante en verblijfszorg ontvangt
aanzienlijk groter. Deze vormen van zorg zijn essentieel voor het bieden
van ondersteuning aan jeugdigen in verschillende fasen van hun
behandeling en re-integratieproces.
In essentie vereisen forensische behandelkaders voor jeugdigen een
geïntegreerde aanpak die rekening houdt met hun individuele behoeften,
de risico's op recidive en de continuïteit van zorg, zowel binnen als buiten
detentie.
, Hoorcollege 1 – Forensische psychiatrie: zorg, gevaar en recht
– 31 januari 2024
Het vak gaat grotendeels over mensen met verward gedrag. ‘Verwarde
mensen’ in de volksmond. De politie zegt elk jaar dat er steeds meer
mensen met verward gedrag zijn. Er zijn ook veel meldingen bij de
politie; 140.000 meldingen in 2023. Dit is de code E33 ‘overlast door
verward of overspannen persoon’. De politie moet toch iets met die vele
meldingen. Dit heeft echter weinig met forensische psychiatrie te maken;
dit gaat enkel over overlast en niet zo zeer over het strafrechtelijke
circuit.
De incidenten zijn verspreid over Nederland. Hotspots zijn dicht bij de
centra van grote steden zoals Rotterdam, Amsterdam en Den Haag. Prof.
Verkes zegt dat mensen daar ook dicht op elkaar wonen; als men zich
verward gedraagt geeft dit ook sneller overlast. Prof. Verkes zegt verder
dat mensen die gevoelig zijn voor verward gedrag doorgaans ook vaker
naar de grote stad trekken.
Verward gedrag in de politieregistratie
Beperkt aantal unieke personen: dubbeltellingen en geen concrete
persoon. Daarnaast vaak recidivisten.
De politie moet inschatten hoe erg het is, en of er een strafbaar feit
gepleegd wordt. De politie heeft dus een belangrijke taak, namelijk als
eerste reageren op verward gedrag.
Agenten zeggen dat mensen met een psychose het contact met de
realiteit kwijt zijn, laat staan dat zij orders opvolgen. Psychotisch is dat je
in een eigen realiteit leeft, en waar je niet vanaf gebracht kan worden en
dat dat ook puur individueel is. Mensen met een psychose kunnen heel
gevaarlijk zijn. Ongeveer 8 tot 10 mensen per jaar komen om het leven
door mensen met een psychotische stoornis.
Een aantal voorbeelden over wat psychiatrie is
Feminicide: komt vaak voor in vechtrelaties die helemaal uit de hand
lopen. Heeft vaak ook iets met psychiatrie te maken.
Schijftabel: Wie zijn de daders van het om het leven brengen van
mannen en vrouwen?
