Dit is de samenvatting van het boek Stotteren: van theorie naar therapie (derde druk). Het bevat de eerste 5 hoofdstukken. In dit boek staan alle kenmerken van stotteren duidelijk uitgelegd. Ook de mogelijkheden voor diagnostiek en behandeling komen uitgebreid aan bod.
Samenvatting boek stotteren: van theorie naar therapie
Hoofdstuk 1:
Het 4CM model is een multifactorieel model waarin de basisstructuur van stotteren wordt
beschreven aan de hand van vier componenten: sociale component, emotionele component,
cognitieve component, verbale component.
Verbale component
Stotteren gaat gepaard met hoorbaar en/of zichtbaar en onhoorbaar en/of onzichtbaar
spraak-, taal- en motorisch gedrag.
Cognitieve component
Iemands zelfbeeld wordt gevormd door de gedachten (cognities) die hij heeft over zichzelf in
relatie tot zijn omgeving. Niet-vloeiend spreken kan enorme invloed hebben op het
zelfbeeld.
Emotionele component
Voor, tijdens of na het stotteren kan er sprake zijn van specifieke emoties. Denk aan
spanning, angst, schaamte, minderwaardigheid.
Sociale component
Stotteren is een communicatiestoornis die mede wordt beïnvloed door factoren op het
interpersoonlijke vlak. Dit kan zorgen voor een verstoorde interactie met de omgeving. Elke
spreeksituatie kan weer een andere invloed hebben.
Het 4CM biedt:
- Diversiteit
o Verschillende componenten kunnen een rol spelen bij het ontstaan en de
ontwikkeling van het stotteren
- Relatieve onafhankelijkheid
o Iedere component kan op zichzelf bestaan en hoeft geen invloed te hebben
op andere componenten
- Interactie
o De ene component kan de andere component uitlokken, in stand houden en/
of versterken
- Niveaus
o Elke component kent diepere niveaus, die door extra onderzoek aan het licht
kunnen worden gebracht
- Inzicht in het proceskarakter
o Na een periode van licht stotteren kan het stotteren verergeren en zich als
stoornis doorontwikkelen
- Circulariteit
o Consolidering van de stotterstoornis in een negatieve vicieuze cirkel
Broddelen is het snel, niet helemaal helder en begrijpelijk geformuleerd en niet-vloeiend
spreken met veel herhalingen en valse starts.
,Vloeiend spreken
Logan onderscheidt zeven dimensies die met elkaar ook invloed op elkaar kunnen hebben:
- Continuïteit
- Spreeksnelheid
- Ritme
- Inspanning
- Natuurlijkheid
- Spraakzaamheid
- Stabiliteit
Vloeiend spreken gebeurt zonder onderbrekingen, met een vlotte spreeksnelheid, zonder
ritmeverstoringen, is ontspannen, komt natuurlijk en spraakzaam over en is stabiel.
Niet-vloeiend spreken
Niet-vloeiend spreken wilt zeggen dat er binnen een uiting de spraakproductie wordt
verstoord door onvoldoende planning of uitvoering. Deze verstoringen zijn onbedoeld en
behoren niet tot de normale niet-vloeiendheden.
Normaal niet-vloeiend en niet-normaal niet-vloeiend spreken
Categorieën niet-vloeiendheden, opgesplitst in 2 soorten:
Kernstottergedragingen (type 1)
- Snelle meervoudige herhaling van een klank:
o De k-k-k-kapitein
- Snelle meervoudige herhaling van een lettergreep:
o Democra-cra-cra-cratisch
- Snelle meervoudige herhaling van een eenlettergrepig woord:
o De-de-de-de man
- Snelle meervoudige klankinterjectie:
o Ik eh-eh-eh-eh wil
- Verlenging van een klank:
o Het vvvv-vreemde was
- Blokkade met hoorbare en zichtbare spanning:
o Ik b…[pauze]…ben
, Normale niet-vloeiendheden (type 2)
- Langzame enkelvoudige herhaling van een klank
o Dat is t-treffend
- Langzame enkelvoudige herhaling van een lettergreep
o Een po-positie
- Langzame enkelvoudige herhaling van een woord
o Gisteren-gisteren ben ik
- Zinsdeelherhaling
o Ik ben toen, ik heb me toen
- Eh-interjectie
o Ik wil eh… even zeggen
- Woordinterjectie
o Ik moet naar… dinges… Paul toe
- Pauze zonder hoorbare of zichtbare spanning
o Ik wil… [pauze] … even zeggen
Het is voor een juiste diagnose van belang de normale en de niet-normale niet-
vloeiendheden te kunnen onderscheiden, waarbij de therapeut zich dient te realiseren dat
‘normaal’ lijkende niet-vloeiendheden ook wel secundair stottergedrag zouden kunnen zijn.
Bijvoorbeeld: woordherhalingen kunnen heel normaal voorkomen (= normale niet-
vloeiendheden), maar zij kunnen bij een stotterende persoon ook aanloopjes zijn om een
kernstotter te voorkomen (hij herhaalt een woordje dat vóór het stotterwoord staat een
aantal keer in de hoop dat hij dan door het lastige woord heen kan komen: ‘dat is een een
een … een een ffles.’).
Deze woordherhalingen kunnen echter ook wijzen op broddelen of
woordvindingsproblemen.
Op het gebied van non-verbale gedragingen is ook een onderscheid te maken tussen
gedragingen die geassocieerd zijn met stotteren en normale non-verbale gedragingen:
Met stotteren geassocieerde non-verbale gedragingen
- Ademhalingsstoringen zoals:
o Gespannen uitademen
o Abrupte inademing
o Spreken op inademing
o Spreken op residuele lucht
- Spraakgebonden faciale storingen zoals:
o Verhoogde spierspanning in kaken en lippen
o Tremor in kaken en lippen
o Abnormale tongbewegingen
o Abnormale mondbewegingen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nadiajanssen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
