De complete samenvatting van de colleges en aantekeningen van de lessen Organisatiekunde! Bevat belangrijke informatie voor het tentamen van blok 2, jaar 1, opleiding Integrale Veiligheidskunde
College 1: introductie organisatiekunde en ontwikkelingen
Een organisatie is een doelgericht samenwerkingsverband. Dit betreft de gecoördineerde inzet van:
• Mensen (2 of meer personen)
• In een organisatie zijn altijd middelen nodig
Deze zijn nodig om de vooraf besproken doelstellingen te realiseren.
Er zijn verschillende definities:
Hierboven staat dat een organisatie uit 2 of meer mensen bestaat. Is een ZZP’er dan een organisatie?
Een ZZP’er werkt alleen, maar volgens de KvK is het een bedrijf.
Bedrijven Overige instanties
Voor hun voortbestaan afhankelijk van klanten Voor hun voortbestaan zijn ze niet
direct afhankelijk van klanten
Profitbedrijven/ Non-profitbedrijven: Voorbeelden:
ondernemingen:
Douwe Egberts Ziekenhuis, school, Amateurvereniging
Particuliere school ministerie Kerk
Organisatie en management = organisatiekunde
Organisatiekunde is een interdisciplinaire wetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van
het gedrag van organisaties alsmede de factoren die dit gedrag bepalen en de wijze waarop
organisaties het meest doeltreffend bestuurd kunnen worden.
Ontwikkeling van handel en ontstaan van multinationale ondernemingen
• Eerst internationale handelsondernemingen waren opgericht en gesubsidieerd door
nationale overheden met als doel hun koloniale handelsbeleid te ondersteunen
o Voorbeelden: V.O.C. / W.I.C.
• Bijna 90% van de 500 grootste bedrijven ter wereld zijn gevestigd in Noord-Amerika, Europa
en Japan.
o Nederland is het thuisland van 11 van de 500 grootste bedrijven
Voorbeelden: Shell, Ahold, Heineken
Geschiedkundige ontwikkeling en persoonlijke denkrichtingen:
• Adam Smith (1723-1790):
o Nastreven van het individuele belang resulteert in het grootste maatschappelijke
belang!
o ‘Onzichtbare hand’ van deze vrije markt zou zorgen voor harmonie en evenwicht
o Let op: de industriële revolutie start in deze eeuw: arbeidsdeling
o Economie is ethiek! Hoe verdelen we dingen eerlijk?
• Frederick Taylor (1856-1915)
o Scientific management: een organisatie is een gesloten systeem en middels een
wetenschappelijke methode kan die geoptimaliseerd worden.
o Hoe: tijdmetingen en bewegingsstudies van handelingen in het productieproces
o Voordelen: verregaande taakverdeling en specialisatie. Efficiency. Invoering
prestatiebeloning
o Nadelen: eentonig, uitbuiting arbeiders, meerdere bazen
, • Henry Fayol (1841-1925)
o General management: de benodigde vaardigheden om een organisatie als geheel te
leiden
o Hoe: middels een structurele benadering van: plannen, organiseren, opdracht geven,
coördineren en controleren Eenheid van bevel
o Voordelen: algemeen geldeng. Daarnaast kun je van management leren.
o Nadelen: het idee van eenheid van bevel is achterhaald.
• Fayol zijn bijdrage was nadrukkelijk gericht op de gehele organisatie. Dit in tegenstelling tot
Taylor die zich vooral richtte op de productieafdeling.
• General management-theorie legt verbanden tussen de managementgebieden en
managementtaken.
Bureaucratie – Weber (rond 1920)
Bijdrage van Weber vooral gericht op overheidsorganisaties en grote bedrijven vanuit een
sociologische invalshoek
• Kenmerken van een ideale bureaucratie:
1. Sterk doorgevoerde taakverdeling
2. Hiërarchische bevelstructuur
3. Nauwkeurig afgebakende bevoegdheden en verantwoordelijkheden
4. Onpersoonlijke relaties tussen functionarissen
5. Werving op basis van bekwaamheden en kennis
6. Bevordering en beloning op basis van objectieve criteria en procedures
7. Uitvoering van werkzaamheden volgens vaste routineregels
8. Gegevens zijn vastgelegd in schriftelijke stukken
9. De macht van functionarissen is aan restricties gebonden
Human relations benadering – Elton Mayo (1880-1949)
Arbeidsprestaties komen niet alleen tot stand op basis van rationele overwegingen, maar sociale
aspecten spelen een rol.
• Hoe: hawthorne experimente
• Voordelen: hoegere arbeidsproductiviteit door aandacht sociale aspecten
• Nadelen: werkplaats als vriendenclub ( te sociaal)
, Systeemtheorie – Kenneth Boulding (1910-1993)
De toenemende interdependentie in de wereld en het besef dat tal van problemen alleen worden
opgelost door samenwerking.
• Hoe: organisaties moeten worden beschouwd als open systemen
• Voordelen: het geheel is meer dan de som der delen zonder verlies van specialistische
expertise
• Nadelen: conceptuele benadering is erg abstract en vraagt veel kennis en oefening
Systeembenadering – Boulding (rond 1950)
Volgens de systeemtheorie zijn organisaties een geheel van samenhangende delen
• Integrale managementbenadering
Contigentiebenadering – Lawrence/Lorsch (rond 1965)
• There is not one best way of management
• De kunst van het ontdekken in welke situatie welke managementtechniek het best kan
worden toegepast.
• Belangrijke situationele variabele is de omgeving met consequenties voor de te kiezen
strategie, structuren en systemen.
Recente organisatietheorieën vanaf 1980:
Hedendaagse 'goeroes’
• Philip Crosby: kwaliteitszorg in organisaties
o Totale kwaliteitsmanagementtheorie en het 'zero defects' concept
• Henry Mintzberg: organisatieconfiguraties (ideaaltypen, zie hoofdstuk 9 bij college 4)
o ondernemersorganisatie
o machineorganisatie
o professionele organisatie
o divisieorganisatie
o innovatieve organisatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ivk-breda. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
