Samenvatting cursus 10: achttiende eeuw
Historische context
In 1775 kwamen de Britse koloniën in Noord-Amerika in opstand. Het was het begin van de
Amerikaanse Vrijheidsoorlog. In juli 1776 werd de onafhankelijkheid van de Verenigde
Staten uitgeroepen. In Europa was Frankrijk een absolutistisch geregeerd land met strenge
censuur. De burgerij had amper invloed op het bestuur en dit leidde tot de bestorming van
de Bastille op 14 juli 1789. Het was het begin van de Franse Revolutie. In 1792 werd
uiteindelijk de Franse Republiek uitgeroepen. De revolutionairen waren onderverdeeld in
Jacobijnen, die de “dictatuur van de gelijkheid” wilden, en de meer gematigde Girondijnen.
De Jacobijnen vestigden een dictatuur: de terreur. In 1799 greep generaal Napoleon
Bonaparte de macht en hij liet zich in 1804 tot keizer kronen. De Revolutie was toen voorbij.
In de Republiek van de Zeven Verenigde Nederlanden was een regentenheerschappij. De
rijke regenten leefden naar Frans voorbeeld en droegen elegante kleding en pruiken: de
pruikentijd. De burgers hadden kritiek op deze verfransing. Economisch ging het in die tijd
niet erg goed met de republiek. In Engeland ging de Industriële revolutie snel na de
verbetering van de stoommachine door James Watt in 1769, maar de Republiek bleef achter
doordat de regenten vooral rentenierden in plaats van investeren. Ook raakte we onze
macht in de handel kwijt en steeg de werkloosheid. De burgerij was ontevreden. Je had toen
drie groeperingen: de stadhouder en zijn aanhang (de Oranjepartij), die de macht wilden, de
regenten, die de macht wilden behouden, en de patriotten, die meer invloed voor de
emanciperende burgerij wilden. In 1795 viel Frankrijk de Republiek binnen en vestigde er de
Bataafse republiek, die stand hield tot 1806.
Culturele context
Een van de belangrijkste filosofen uit de achttiende eeuw was de Duitser Immanuel Kant. Bij
hem stonden de vragen ‘wat kan ik doen?’ en ‘wat moet ik doen?’ centraal. Volgens hem
was zintuiglijke waarneming de enige manier om aan kennis te komen. Tijd, ruimte en
causaliteit zijn geen eigenschappen van de waargenomen verschijnselen, maar begrippen
van het verstand. Kant stelde zo grenzen aan menselijke kennis. Als antwoord op de vraag
‘wat moet ik doen?’ vond hij dat mensen zich zo moeten gedragen dat hun handelingen
steeds tot algemene wet voor iedereen moeten kunnen worden verheven.
De Verlichting was een emancipatiebeweging van de burgerij die zich bevrijdde van
traditionele visies en belangen op het gebied van ethiek, geloof, politiek en rechtsspraak. De
basis van de bevrijding was het zelfstandig kritisch denken. Volgens de Verlichting moet
iedereen zijn eigen rede (ratio) als basis voor zijn gedrag nemen. Onderwijs en het
verspreiden van kennis waren belangrijke middelen tegen vooroordelen. In de Republiek
zorgde de in 1784 opgerichte Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen voor scholing van de
burgerij met als uitgangspunt de gedachte dan kennis de deugd bevorderd.
Filosofen en schrijvers uit de Verlichting richtten zich op praktische en maatschappelijke
problemen. Ze pleitten voor verdraagzaamheid en godsdienstvrijheid en tegen het
absolutisme. De Franse Filosoof Montesquieu bepleitte in zijn De l’esprit des lois een
scheiding der machten, een trias politica met een uitvoerende macht (de vorst), een
wetgevende macht (de volksvertegenwoordiging) en een onafhankelijke rechterlijke macht.
Jean-Jacques Rousseau, een andere Fransman, meende dat de mens vervreemd was van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sjontwiet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.