Wat is loonheffing en wat is inkomstenbelasting? Wat is de
verhouding tussen loonheffing en inkomstenbelasting?
Loonheffing
Onder een loonheffing verstaan we een heffing naar het loon die bij de bron daarvan wordt geheven.
In Nederland kennen we de volgende loonheffingen:
Loonbelasting;
Premie volksverzekeringen (AOW/Anw/Wlz);
‘Pay as you earn’
De loonbelasting berust op de zogenoemde ‘pay as you earn’-gedachte: belasting wordt verschuldigd
naarmate het inkomen verdiend wordt. De loonbelasting wordt direct bij de bron (de werkgever)
geïnd.
Wijze van heffing
Loonbelasting is een direct belasting die van werknemers wordt geheven (art. 1 Wet LB). De
werknemer betaalt dit niet zelf. De werkgever houdt de belasting in op het loon van de werknemer.
De werkgever wordt daarom de inhoudingsplichtige genoemd. De inhoudingsplichtige draagt de
ingehouden loonbelasting vervolgens af aan de Belastingdienst. Deze wijze van belastingheffing
noemt men belastingheffing bij wege van afdracht op aangifte (art. 27 lid 5 Wet LB en art. 19 AWR).
De vaststelling dat de loonbelasting wordt geheven door middel van afdracht op aangifte is met
name van belang voor de formele gang van zaken bij de belastingheffing. Kort samengevat komt het
er op neer dat de inhoudingsplichtige de loonbelasting moet inhouden op het loon, vervolgens
binnen een maand na afloop van het aangiftetijdvak aangifte moet doen en bij die aangifte de
belasting aan de Belastingdienst moet afdragen. Er wordt dus niet, zoals bijvoorbeeld in de
inkomstenbelasting, door de inspecteur een aanslag opgelegd.
Als de Belastingdienst constateert dat te weinig loonbelasting op aangifte is betaald, kan deze een
naheffingsaanslag of een correctieverplichting opleggen. Meestal worden deze aan de werkgever
opgelegd.
Bronheffing
De loonbelasting is een bronheffing. De belasting wordt niet geïnd bij de ontvanger, maar bij degene
die het voordeel verstrekt. Het voordeel van bronbelastingen is dat het Rijk sneller en met minder
debiteurenrisico de heffingen ontvangt. Het is daarnaast voor de belastingplichtige een eenvoudige
wijze van heffen, aangezien de inhoudingsplichtige voor de afdracht moet zorgen en op wie de
administratieve verplichtingen rusten. Dit heet ‘het beginsel van de minste pijn’.
Voorheffing of eindheffing
Bronheffingen worden in beginsel aangemerkt als een voorheffing op de inkomstenbelasting of
vennootschapsbelasting. De ingehouden bronheffing kan dan worden verrekend met de inkomsten-
of vennootschapsbelasting. De loonbelasting is alleen een voorheffing van de inkomstenbelasting
(art. 9.2 lid 1 sub b Wet IB).
Voor veel mensen is de loonbelasting echter feitelijk een eindheffing en blijft het opleggen van een
aanslag inkomstenbelasting achterwege. Dit doet zich met name voor als na verrekening van de
voorheffingen niet meer dan € 45 aan te betalen inkomstenbelasting resteert (zie art. 9.4 lid 1
onderdeel a Wet IB 2001). Echter, met name aftrekposten – zoals hypotheekrente – kunnen
afwijkingen teweegbrengen. Om te voorkomen dat in die gevallen de werknemer onvrijwillig
kredietverschaffer van het Rijk wordt, verleent de inspecteur op verzoek een voorlopige teruggaaf
, van inkomstenbelasting (zie art. 13 lid 2 AWR). Het effect hiervan is dat hoewel ‘te veel’ loonbelasting
wordt afgedragen, de werknemer het te veel betaalde direct weer terugkrijgt van de Belastingdienst.
Het verzoek om een voorlopige teruggaaf moet eenmalig worden ingediend. De belastingplichtige zal
rond de vijftiende van elke maand een twaalfde deel van de voorlopige teruggaaf op zijn rekening
gestort krijgen. Voor de daaropvolgende jaren rekent de Belastingdienst op basis van de gegevens
van het voorliggende jaar zelf het bedrag van de voorlopige teruggaaf uit. De belastingplichtige moet
deze berekening vervolgens controleren en daarin eventueel wijzigingen aanbrengen.
Deze situatie dat de loonbelasting feitelijk als eindheffing functioneert, moet worden onderscheiden
van de situatie dat de loonbelasting formeel bij wijze van eindheffing wordt geheven. In dit laatste
geval is niet de werknemer, maar de inhoudingsplichtige de belastingplichtige. Deze kan dan de
loonbelasting niet op de werknemer verhalen.
Inkomstenbelasting
De Wet inkomstenbelasting 2001 is een materiële heffingswet. Deze wet regelt de heffing van
inkomstenbelasting van natuurlijke personen. De huidige wet IB wordt gekenmerkt door het
zogenoemde boxenstelsel, bestaande uit drie boxen. Elke box kent een eigen grondslagbepaling en
een eigen tarief:
Box 1 | Het belastbare inkomen uit werk en woning. Er wordt een progressief tarief geheven
met een toptarief van 52%.
Box 2 | Het belastbare inkomen uit aanmerkelijk belang. Er wordt een proportioneel tarief
geheven van 25%. Inkomen uit aanmerkelijk belang wordt verkregen uit vennootschappen,
die over hun winst als regel vennootschapsbelasting verschuldigd zijn.
Box 3 | Het belastbare inkomen uit sparen en beleggen. Er wordt een proportioneel tarief
geheven van 30%.
In het materiële belastingrecht spelen steeds vier vragen een belangrijke rol:
Wie is de belastingplichtige (subject)?
Waarover moet belasting worden betaald (object)?
Wanneer ontstaat de belastingschuld (tijdstip van genieting)?
Hoeveel belasting moet worden betaald (tarief)?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tax-student. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
