Mocht je de minor HRM volgen aan de Hogeschool van Amsterdam, dan is deze samenvatting van H7 van 'Gedrag in organisaties' van Ablas & Wijsman een geschikte samenvatting. Deze leerstof wordt in het eerste tentamen van het vak HRM behandeld.
Gedrag in organisaties
7 Organisatiestructuur
7.1 Aanbrengen van structuur
Het aanbrengen van structuur in organisaties:
- Het verdelen van werkzaamheden in taken en functies
- Groeperen van functies in organisatorische eenheden
- Afstemmen van werkzaamheden
- Bepalen van bevoegdheden en onderlinge verhoudingen
- Ontwerpen van communicatiekanalen
7.2 Verdelen van werkzaamheden
Bij het verdelen van de stroom van werkzaamheden die in organisaties nodig is om
goederen te produceren of diensten te verlenen, zijn verschillende keuzes mogelijk. In
principe kan het management kiezen voor een sterke of een geringe verdeling van
werkzaamheden.
Er zijn verschillende manieren om de werkzaamheden die in een organisatie moeten worden
verricht, te verdelen in taken en functies:
1. Horizontale specialisatie: hierbij wordt bepaald hoe sterk de werkzaamheden
worden gesplitst in functies.
2. Verticale specialisatie: hierbij wordt bepaald hoe groot de zeggenschap binnen een
functie is over de uitvoering van werkzaamheden.
3. Taakverruiming en taakverrijking: hierbij wordt bepaald hoe functies een groter
beroep kunnen doen op vaardigheden en verantwoordelijkheden van medewerkers.
7.2.1 Horizontale specialisatie
Horizontale specialisatie betreft de hoeveelheid taken die een functie bevat (=reikwijdte). Er
is sprake van een sterke horizontale specialisatie als de functie weinig taken bevat en
daardoor weinig reikwijdte heeft. Van een geringe horizontale specialisatie is sprake als
de functie van een medewerker veel taken bevat en een grote reikwijdte heeft.
7.2.2 Verticale specialisatie
Verticale specialisatie betreft de mate waarin medewerkers zelf kunnen bepalen hoe zij hun
functie uitvoeren (=diepte). Er is sprake van een sterke verticale specialisatie als de taken
die binnen een functie moeten worden verricht, sterk zijn voorgeschreven. De medewerker
heeft dan weinig of geen invloed op de manier waarop hij zijn functie kan uitvoeren.
Er is sprake van een geringe verticale specialisatie als een medewerker veel zeggenschap
heeft over de manier waarop hij zijn functie kan uitvoeren en de resultaten daarvan kan
controleren.
Over het algemeen gaat een sterke horizontale specialisatie (weinig taken) samen met een
sterke verticale specialisatie (voorgeschreven taken) en een geringe horizontale specialisatie
(veel taken) samen met een geringe verticale specialisatie (veel zeggenschap).
De voordelen van een sterke horizontale (weinig taken) en een sterke verticale
specialisatie (voorgeschreven taken) zijn:
- De functie kan worden uitgevoerd door laag opgeleide en goedkope arbeidskrachten.
- De taken binnen de functie kunnen precies worden voorgeschreven en
gecontroleerd.
- De taken zijn over het algemeen eenvoudig en daardoor snel aan te leren en perfect
uit te voeren.
, De nadelen van een sterke horizontale (weinig taken) en een sterke verticale
specialisatie (voorgeschreven taken) zijn:
- Het werk krijgt een monotoon karakter door de herhaling van steeds dezelfde
handelingen.
- Door gebrek aan zeggenschap en controle over de taakuitvoering voelt de
medewerker zich minder verantwoordelijk voor een goede uitvoering van zijn taken.
- De uitvoering van werkzaamheden wordt gevoeliger voor storing.
De voordelen van een geringe horizontale (veel taken) en een geringe verticale
specialisatie (veel zeggenschap) zijn:
- De taken binnen de functie doen een groter beroep op de kennis en vaardigheden
van de medewerker en zullen als zinvol en uitdagend worden ervaren.
- Medewerkers voelen zich meer verantwoordelijk voor de kwaliteit van de uitvoering
van hun werk.
- Medewerkers ervaren meer arbeidssatisfactie.
- De uitvoering van werkzaamheden is minder gevoelig voor storingen.
De nadelen van een geringe horizontale (veel taken) en een geringe verticale
specialisatie (veel zeggenschap) zijn:
- De functie vereist hoogopgeleide en dure medewerkers.
- Het kost meer tijd om medewerkers te instrueren en op te leiden.
7.2.3 Taakverruiming en taakverrijking
De nadelen van een sterke horizontale en verticale specialisatie kunnen worden opgeheven
door taakverruiming en taakverrijking. Door taakverruiming worden er meer taken aan een
functie toegevoegd en krijgt de functie meer reikwijdte. Door taakverrijking krijgt de
medewerker meer zeggenschap over de uitvoering van zijn functie en neemt de diepte toe.
Meer reikwijdte en diepte zorgen voor een geringere horizontale en verticale specialisatie.
De keuze voor meer reikwijdte en diepte van een functie sluit aan bij de theorie van
Hackman en Oldman (1980), waarin wordt aangegeven dat meer reikwijdte en diepte ervoor
zorgt dat medewerkers hun werk eerder zullen ervaren als uitdagend en zinvol. Ook zullen zij
zich meer verantwoordelijk voelen voor een goede uitvoering van taken.
7.3 Functionele indeling
Als het gaat om activiteiten die het mogelijk maken dat het uitvoerende werk goed verricht
kan worden, zijn er vijf functies in organisaties te onderscheiden (Jones, 2004):
1. Ondersteunde functies: regelen van de relaties met personen en partijen in de
omgeving, zoals aandeelhouders, banken, leverancier, klanten en overheid.
2. Productiefuncties: het zo goed mogelijk laten verlopen van de productie of
dienstverlening, zoals logistieke ondersteuning, technische dienst en
kwaliteitscontrole.
3. Onderhoudsfuncties: zaken als personeelsvoorziening, veiligheid, onderhoud
gebouwen, sanitaire voorzieningen en kantine.
4. Aanpassingsfuncties: het vermogen van de organisatie om zich aan te passen aan
veranderende omstandigheden, zoals de ontwikkeling van nieuwe producten of
diensten, marktonderzoek en strategiebepaling.
5. Managementfuncties: het aanbrengen van structuur en het besturen, coördineren
en bijsturen van de werkzaamheden binnen de organisatie.
Hiërarchische verhouding:
Verschillende typen en niveaus van managementfuncties zijn te onderscheiden.
- Strategische top:
Managers op dit niveau vervullen bestuurlijke taken die te maken hebben met het
bepalen van de strategie en de inrichting van de organisatie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wnguyen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
