Samenvatting Middeleeuwen
Islam
Jeugd
Mohammed werd geboren omstreeks 570 in Mekka, de hoofdstad van het Arabisch schiereiland. Zijn
vader stierf voordat hij geboren was. Hij werd gezoogd door een min (van lagere afkomst), in die tijd
was het dodelijk om borstvoeding te geven. Zijn moeder toen hij zes jaar oud was. Het Arabisch gebied
bestond in die tijd uit allerlei stammen. Mohammed behoorde tot de dominante stam, de Koeraisj die
vooral handeldreef (hoge status). Toen zijn moeder overleed werd hij twee jaar verzorgd door zijn opa.
Toen ook die overleed, kwam hij terecht bij zijn oom Aboe Talib, een koopman. Mohammed begon te
werken als herdersjongen, maar werd op een gegeven moment in dienst genomen als koopman. Zijn
bazin, de rijke weduwe Chadidja stuurde hem naar Jeruzalem, waar hij in contact kwam met christenen
en joden. Vooral door hun monotheïsme maakten zij diepe indruk om hem. Toen Mohammed
vijfentwintig jaar oud was, trouwde hij zijn vijftien jaar oudere bazin. Samen kregen ze zes kinderen.
Tijdens dat huwelijk trok Mohammed er vaak op uit om te mediteren in de bergen, vlakbij Mekka.
Visioenen van Mohammed
Mohammed kreeg volgens de Islam verschillende voorspellende dromen, die uitkwamen. In 610 zou
de engel Gabriël aan hem zijn verscheen op de berg Hira. Het duurde twee jaar voordat de engel
opnieuw tot Mohammed zou hebben gesproken. Hij kreeg tijdens de visioenen de opdracht om ook in
het openbaar te gaan vertellen over de visioenen. Veel mensen bekeerden zich. De religieuze leiders
van de Koeraisj waren minder blij met de profeet uit vrees voor hun eigen positie. Ze probeerden
Mohammed te vermoorden.
Hidjra
In 622 vluchtte de profeet samen met een groep moslims naar Yathrib. Deze migratie staat bekend als
de hidjra en is later als begin van de islamitische jaartelling gaan gelden. In Yatrib, dat Mohammed
omdoopte tot Medina, sloot Mohammed een verbond met de Arabische en joodse stammen dat
iedereen vrij zijn eigen religie mocht belijden. Toen de profeet nog meer onderdanen kreeg in Medina,
besloot hij zijn oude stam in Mekka aan te vallen. Vooral omdat Medina economisch afhankelijk was
van Mekka. Na een paar verliezen over en weer kwam de profeet uiteindelijk in 630 Mekka binnen. De
Mekkanen werden bekeerd en binnen no time was praktisch het hele Arabische schiereiland onder de
controle van de profeet. Mohammed is in 632 overleden.
Moeroewa
In het Arabisch gebied is veel zand/ woestijn. Hierdoor zijn er weinig steden, alleen bij de zee, en zijn
er dus veel stammen (bedoeïen) die overal leven. Dat zijn zware levensomstandigheden en daarom
zijn er ook regelmatig overvallen. Een voorbeeld van zo’n levenshouding is moeroewa. Dat is een harde
aanpak met roven en moorden, maar is wel erg gastvrij.
Ka’aba
Midden in Mekka stond de Ka’aba, een kubusvormige tempel vol met allerlei heilige beelden, die deze
wezens moesten voorstellen. Dit was nog voordat Mohammed Mekka was binnengevallen in 630. Hij
vernietigde deze beelden uiteindelijk na zijn inval, omdat deze haram (onrein) waren.
Boodschappen
Mohammeds naam betekent prijzen. Mohammed was een charismatisch leider en stond voor
gelijkwaardigheid en gelijkheid. Daardoor waren zijn eerste volgelingen vooral jongeren, vrouwen,
slaven, zwakken en wezen. Mohammed kreeg rechtstreekse boodschappen van God en moest deze
,exact overbrengen. Hij heeft dat een keer niet exact gedaan en hij werd hiervoor gestraft met
chronische pijn. De kern van de islam is zorg voor elkaar en barmhartigheid.
Vijf zuilen
• Belijdenis – shahada
• Gebed – salat (vijfmaal daags)
• Vasten – sawm/ramadan
• Bedevaart – hadj
• Aalmoezen - zakat
Islam in Europa
Enorm snelle verspreiding van de Islam? Of enorm snelle uitbreiding van het islamitische
rijk/islamitische rijken? De Reconquista (herovering) was de periode van ongeveer 711 tot 1492 waarin
Christelijke koninkrijken in het noorden van het Iberisch Schiereiland geleidelijk de gebieden
heroverden die onder islamitische heerschappij stonden sinds de Umayyad-invasie in de vroege 8e
eeuw.
Slag bij Poitiers
Tijdens de Slag bij Poitiers in oktober 732 versloeg de Frankische hofmeier Karel Martel een Moors
leger onder emir Abdul Rahman. Moren (vijand) vs. Franken. De uitkomst van deze veldslag wordt
geassocieerd met het begin van de reconquista.
H1 Vroege Middeleeuwen I
Volksverhuizingen en de val van het West-Romeinse Rijk
Na de dood van keizer Theodosius I de Grote (395) werd het Romeinse Rijk op een gegeven moment
opgedeeld in het Oost-Romeinse Rijk en het West-Romeinse Rijk. Hij had het christendom tot enige
godsdienst in het rijk gemaakt, daardoor waren er twee rijken gekomen. Waar het Oost-Romeinse Rijk
nog erg sterk was en nog vele eeuwen bestond, verzwakte het West-Romeinse Rijk al snel. Het West-
Romeinse Rijk had in het begin nog grote gebieden in Engeland, Spanje, Portugal, Frankrijk, Italië en
delen van Oost-Europa. Door geldproblemen en politieke chaos werd het echter steeds moeilijker om
dit enorme rijk te besturen. Door de volksverhuizingen ging het rijk snel ten onder. De Germanen
waren al geen vreemden meer, zij woonden binnen de grenzen van het rijk (zoals de Bataven).
Germaanse boeren waren in de grensstreken toegelaten om op het land te werken. Daarnaast zaten
zij ook in de legioenen van de Romeinen. In de loop van de 4e eeuw bestonden er zelfs legers uit alleen
Germanen. Ze namen niet alleen krijgstechnieken over, maar bijvoorbeeld de Goten namen het
Ariaanse christendom over. = Jezus en Heilige Geest ondergeschikt aan God.
Bovendien kwamen vanuit Azië de Hunnen op. Deze groep was enorm gewelddadig en veroverden in
een snel tempo grote delen van Oost-Europa. De Germaanse stammen die vlakbij de grens van het
Romeinse Rijk woonden, waren bang voor de wrede Hunnen. Aangezien de grenzen van de Romeinen
niet meer zo goed was als voorheen, was het dus makkelijk voor ze om het Romeinse Rijk in te trekken
en hier te gaan wonen. Aangezien dit op een hele grote schaal gebeurde met enorm veel verschillende
stammen die door Europa reisden, wordt dit ook wel de Grote Volksverhuizing genoemd. De Visigoten
(West-Goten) mochten op de Balkan gaan wonen en werden ook wel foederati (bondgenoten)
genoemd. De Visigoten veroveren uiteindelijk ook Rome, maar toen was het keizerlijk hof al naar
Ravenna verplaatst. Zie kaart hieronder.
, De Hunnen met leider Atilla vielen in 450 Gallië binnen en veroverden daarna Italië. Paus Leo I de Grote
wist de plundering van Rome te voorkomen. Na de dood van Atilla vielen de Hunnen uiteen. Na 476
werd er geen nieuwe keizer meer benoemd en viel het West-Romeinse Rijk uiteen. Het gebied tussen
de Somme en Rijn stond onder Romeins gezag en werd beheerst door de Salische Franken met als
hoofdstad Doornik. Clovis (zoon van de koning) veroverde een groot deel van de Visigoten in Italië en
had hij een groot deel van Gallië in handen. Hij maakte in zijn laatste jaren Parijs als zijn voornaamste
stad. De Ostrogoten maakten vanaf 453 het Oost-Romeinse Rijk onveilig. Na de dood van een
Ostrogotische koning vroeg de Romeinse senaat aan keizer Justinianus het land te bevrijden van de
ariaanse Goten. Hierdoor werd het Romeinse gezag weer groot rondom de Middellandse Zee. Noord-
Afrika, Middellandse Zee-eilanden en zuidelijk Spanje werden weer ingenomen. Tussen 568 en 572
werd het noorden en midden van Italië verovert door de Longobarden (Lombardije). In Brittannië was
het sturen van legioenen onmogelijk geworden en het eiland was na 410 op zichzelf aangewezen.
Germaanse stammen zoals de Angelen, Saksen, Juten en ook Friezen konden zich er nu vestigen. Ze
verdreven geleidelijk de Brits-Keltische bevolking. Bekend is de legende Koning Arthur Britten vs.
Angelsaksen. De Britten bleven in Wales en Schotland en vestigden daar christelijke vorstendommen.
Kerkvaders, pausen en monniken
• Nestorianisme: Christus bestaat als twee personen; de man Jezus en de heilige Zoon van God
(Syrische Kerk)
• Monofysitisme: Eén goddelijke natuur in Christus (Koptisch)
• Miofysitisme: De goddelijke en de menselijke natuur, zonder enige scheiding samen (Oosters-
Orthodoxe Kerk)
-----------------
• Heilige Drie-eenheid: alle drie God (Katholiek)
• Arianisme: Jezus en Heilige Geest ondergeschikt aan God
Het WRR bracht grote christelijke denkers voort: de kerkvaders. Zij verbonden de klassieke literatuur
en filosofie met het geloof. De katholieke leer met de goddelijke drie-eenheid en genade stond
centraal. De belangrijkste kerkvaders zijn:
