Week 1 ‘fraus legis, winstdrainage en renteaftrekbeperkingen’.
Bosal-gat: door middel van financiering een kost veroorzaken waarbij er tegenover geen belaste
winst staat. Komt voor uit HvJEU rechtspraak.
Opgave 1: wat houdt het fraus legis-leerstuk in? Motiveer uw antwoord.
Fraus legis betekent wetsontduiking. Er is sprake van fraus legis bij constructies die bedoeld zijn
om belasting te besparen, verder geen fiscale betekenis hebben en strijdig zijn met het doel en de
strekking van de wet.
Fraus legis = misbruik van recht c.q. wetsontduiking door middel van teleologische interpretatie
- Motiefvereiste = belastingverijdeling is doorslaggevende beweegreden voor de transactie.
- Normvereiste = de rechtsgevolgen zijn in strijd met doel en strekking van de wet.
Meerwegenleer = tot jaren 90 was de heersende leer dat een belastingplichtige bij een zakelijk
einddoel de fiscaal meest gunstige weg mocht bewandelen. Dit beginsel lijdt uitzondering indien:
- de verrichte rechtshandeling op gekunstelde wijze tot stand is gebracht; en
- er sprake is van een willekeurige verijdeling van belastingheffing; en
- er zich een voortdurende verijdeling van belastingheffing voordoet.
Opgave 2
Geef van de voorgeschreven arresten de belangrijkste rechtsregel(s) en analyseer beknopt hoe
de arresten zich tot elkaar verhouden. Motiveer uw antwoord.
HR 5 juni 2015 (Mauritius)
- Het gaat om een zakelijke acquisitie, dus waarom moet de zakelijkheid nog worden getoetst?
- De dubbele zakelijkheidstoets zijn twee toetsen.
- Rechtstreekse financiering: dan is de schuld en de rechtshandeling zakelijk.
- Financiering met omleiding: dan is de zakelijkheid niet direct gegeven, de belastingplichtige
moet dan de zakelijkheid van de omleiding bewijzen.
- Belastingplichtige heeft keuzevrijheid met betrekking tot de financiering van een vennootschap
waarin zij deelneemt.
- De zakelijkheid dient op concernniveau te worden beoordeeld. Er moet van alle stappen in de
omleiding worden aangetoond dat zij zakelijk zijn.
HR 8 juli 2016 (Italiaanse beursvennootschap)
- Belastingplichtige heeft keuzevrijheid met betrekking tot de financiering van een vennootschap
waarin zij deelneemt.
- Een Nederlandse vennootschap wordt gebruikt voor een beursgang, dit is toegestaan.
- De compenserende heffingstoets ligt bij de materiële werkelijkheid (in het echt), dus bij de
uiteindelijke schuldeiser.
HR 21 april 2017 (Credit Suisse) gerepareerd door wetswijziging van art. 10a.
- Bij voldoende parallelliteit tussen de schuld met een derde en de schuld binnen concern is er
voldaan aan de dubbele zakelijkheidstoets.
- Parallelliteit wordt beoordeeld aan de hand van looptijd, aflossingsschema, rentevergoeding,
omvang en het tijdstip van het aangaan van de lening.
- Art 10a heeft mede betrekking op een schuld die rechtens is verschuldigd aan een verbonden
lichaam maar feitelijk is verschuldigd aan een niet-verbonden lichaam.
,HR 9 juli 2021 (Aon) werking verminderd door ATAD 1 en ATAD 2.
- Triple dip: rente werd drie keer afgetrokken.
- Parallellie wordt niet doorbroken door afwijkende buitenlandse kwalificatie, bijvoorbeeld als er
sprake is van hybride entiteiten.
- De omstandigheid dat bij een lening een hybride entiteit is betrokken staat niet eraan in de weg
dat parallellie bestaat tussen een groepslening en de externe financiering daarvan. Parallellie
betekent zakelijkheid.
- Bosal-gat is niet fraus legis als het niet gaat om gekocht winst of kunstmatige winst.
HR 16 juli 2021 (Hunkemöller) arrest gerepareerd in art. 10a lid 6, een samenwerkende groep.
- Art 10a Wet Vpb was niet van toepassing want er was geen sprake van een verbonden lichaam;
- Er werd nu een beroep gedaan op fraus legis, nu alles kunstmatig werd opgesplitst zodat er niet is
voldaan aan de tenminste een derde belang.
- Het kunstmatig opsplitsen van een 100% belang is in strijd met doel en strekking van de wet en
dus fraus legis.
HR 15 juli 2022 (Onzakelijke omleiding)
- Voor een onzakelijke omleiding binnen een concern mag er alleen worden gekeken naar
verbonden lichamen.
HR 2 september 2022 (Prejudiciële vragen)
- Lexel-arrest: rente die at arms length is, die kunnen we niet in aftrek weigeren. Marktconforme
rente moet aftrekbaar zijn.
- Vraag 1: is onze wet EU-conform?
- Vraag 2: mag alle rente worden beperkt?
- Vraag 3: maakt het nog uit of het om een externe dan wel interne acquisitie gaat?
In een concern kun je een vennootschap op twee manieren financieren
- Eigen vermogen: dividend als dat er is. Bij betaler is dividend niet aftrekbaar. Bij ontvanger is er
deelnemingsvrijstelling.
- Vreemd vermogen: rente aftrekbaar maar belast.
- Civielrechtelijke vorm is beslissend, echter zijn er drie uitzonderingen waarbij er een fiscale
herkwalificatie plaatsvindt naar eigen vermogen, gevolg is dat rente niet aftrekbaar is:
- Schijnlening: wordt gedaan alsof er een lening is, maar eigenlijk is er sprake van kapitaal.
- Deelnemerschaplening: winstafhankelijkheid, achtergesteld en geen vaste looptijd (>50 jaar)
- Bodemlozeputlening: lening waarbij duidelijk is dat de schuldenaar deze niet kan
terugbetalen
In vraag dus goed kijken of er sprake is van een van de uitzonderingen. Indien daarvan sprake is
dien je te herkwalificeren als eigen vermogen. Gevolg hiervan is dat de rente niet meer aftrekbaar
is.
,Opgave 3
Het concern InThePicture (ITP) is verantwoordelijk voor een nieuwe rage: wegwerpcamera’s
waarbij je eerst een fotorolletje moet ontwikkelen voordat je het resultaat ziet. In Azië is het een
grote hit, maar de Europese markt blijft vooralsnog wat achter. Onderdeel van de ITP groep is A Co,
een juridische entiteit opgericht naar het recht van Japen en ook feitelijk gevestigd in Japan. A Co
houdt alle aandelen in B BV, een naar Nederlands recht opgerichte entiteit en ook feitelijk in
Nederland gevestigd. Om het marktaandeel in Europe te vergroten, besluit het concern om A Co de
opdracht te geven een productie- en distributiefaciliteit in Nederland te realiseren. Er wordt besloten
om een reeds bestaande productiefaciliteit over te nemen en uit te bouwen. Die faciliteit is nu in
handen van C BV een naar Nederlands recht opgerichte entiteit en ook feitelijk in Nederland
gevestigd. De groep wil alle aandelen in C BV verwerven. A Co trekt een lening aan van EUR 15
miljoen van de bank en leent dit rechtstreeks door aan B BV, daarnaast stort A Co EUR 10 miljoen
kapitaal in B BV. De interne lening en de banklening hebben dezelfde looptijd en hetzelfde
aflossingsschema. De rente op de interne lening (6%) is wel hoger dan op de banklening (5%). B
BV gebruikt de gelden om de aandelen in C BV te verwerven. B BV en C BV worden gevoegd in
een fiscale eenheid voor de Nederlandse vennootschapsbelasting. In hoeverre leidt bovenstaande
tot aftrekbare rente voor toepassing van de Nederlandse Wet Vpb 1969? Motiveer uw
antwoord.
Rente is een aftrekbare last op grond van art. 8 Wet Vpb jo art. 3.8 Wet IB. Vervolgens moet je op
grond van art. 10a Wet Vpb kijken of de rente aftrekbaar is. Indien de rente aftrekbaar dien je te
kijken of het aftrekbare bedrag wordt beperkt door de generieke renteaftrekbeperking van art. 15b
Wet Vpb.
Stap 1a: is er sprake van een lening?
Geen sprake van een van de uitzonderingen die herkwalificeren naar EV. Een rente van 6% is een
zakelijke rente en is in beginsel aftrekbaar. Er is rente dus dien je te toetsen aan de
renteaftrekbeperking van art. 10a Wet Vpb.
Stap 1b: wie is de belastingplichtige?
A Co is gevestigd in Japan en valt dus niet onder de NL Vpb.
B BV is in Nederland belastingplichtig want naar NL recht opgericht en gevestigd in NL, op grond
van art. 1 jo 2 Wet Vpb.
Stap 2: heeft de belastingplichtige een schuld aan een verbonden persoon?
B BV heeft een schuld aan een verbonden lichaam. B BV heeft namelijk een schuld aan A Co
Stap 3: is er een ‘besmette’ rechtshandeling? Art. 10a lid 1 Wet Vpb
Er is een acquisitie want C BV wordt aangekocht. Een acquisitie valt onder onderdeel c van art. 10a
lid 1.
De kapitaalstorting houdt geen verband met een besmette rechtshandeling en is dus in deze casus
niet van belang.
, Stap 4: is er tegenbewijs mogelijk?
Indien er is voldaan aan het dubbele zakelijkheidscriterium dan is de rente alsnog aftrekbaar. Zowel
de schuld als de rechtshandeling dienen een overwegend zakelijk karakter te hebben.
Zakelijkheid schuld: parallelliteit tussen schuld met derde en binnen concern.
Om parallelliteit van de banklening met de interne lening aannemelijk te maken moet
belanghebbende de volgende criteria toepassen: looptijd, aflossingsschema, rentevergoeding,
omvang en het tijdstip van het aangaan van de lening. In casu is daar ondanks dat er een klein
verschil zit in de rentepercentages aan voldaan.
Zakelijkheid rechtshandeling: een externe acquisitie is altijd zakelijk.
Indien er een compenserende heffing is, ligt de bewijslast bij de inspecteur om aannemelijk te
maken dat er niet voldaan is aan een van de zakelijkheidscriteria.
In casu is er dus voldaan aan de dubbele zakelijkheidstoets, het tegenbewijs slaagt. Dit betekent dat
de rente alsnog aftrekbaar is.
Opgave 4
Het concern GetOutOfThere (GOOT) houdt zich bezig met de ontwikkeling van apps. X BV houdt
alle aandelen in Y BV en in Z BV. Deze vennootschappen zijn opgericht naar Nederlands recht en
ook feitelijk in Nederland gevestigd. Zowel in Y BV als in Z BV werken 10 personen in
dienstbetrekking aan de (verdere) ontwikkeling van Apps. Y BV houdt alle aandelen in Q Ltd., een
entiteit opgericht naar buitenlands recht en ook feitelijk in het buitenland gevestigd. Q Ltd. is lokaal
onderworpen aan een vennootschapsbelastingtarief van 8%. X, Y en Z BV zijn lokaal onderworpen
aan een vennootschapsbelastingtarief van 25,8%. Tot de bezittingen van Q Ltd. behoort het
intellectuele eigendom van een script voor een App. De waarde bedraagt 10 miljoen euro. Q Ltd.
draagt het script over aan Z BV tegen een prijs van 12 miljoen euro. Z BV blijft die koopprijs
schuldig en is daarom een jaarlijkse vergoeding van 3% verschuldigd. In hoeverre leidt
bovenstaande tot aftrekbare rente voor toepassing van de Nederlandse Wet Vpb 1969?
Motiveer uw antwoord.
Stap 1a: is er sprake van een lening?
Een betaling schuldig houden, is een lening. Er is geen situatie waarbij er moet worden
geherkwalificeerd.
Stap 1b: wie is belastingplichtige?
Z BV is belastingplichtig in Nederland want is naar NL recht opgericht en in NL gevestigd.
Stap 2: is er een schuld aan een verbonden persoon?
Indien er binnen concernverhoudingen onzakelijke transacties worden gedaan, dient dit te worden
gecorrigeerd. In casu is er door Z BV 2 miljoen te veel betaald aan Q Ltd. Je bevoordeeld Q Ltd
alleen omdat zij in het concern zit. Er is dus een verkapte dividenduitkering van Z BV naar X BV.
Vervolgens een informele kapitaalstorting van X BV naar Y BV en zo uiteindelijk naar Q Ltd.
Er heeft een correctie van de rente plaatsgevonden op grond van art. 8 Vpb jo 3.8 Wet IB.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daniquemerkx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.