Ziek worden doe je niet alleen!
Een onderzoek naar de oorzaak van ziekteverzuim binnen bedrijf XX
Eindopdracht HBO HRM
Naam: XXXXXXX Naam opleidingsinstituut: NCOI
Studentnummer: XXXXXX Opleiding: HBO Human Resources
Datum: 2 november 2019 Management
Titel: Toenemend ziekteverzuim binnen
Bedrijf X
1
v
,Beoordeling
De probleemdefinitie is actueel en relevant voor de praktijk en sluit aan bij de 8 (30%)
inhoud van de opleiding. De probleemdefinitie is actueel en relevant voor
de praktijk en sluit aan bij de inhoud van de opleiding.
De uitwerking van het geschetste probleem is op een duidelijke wijze beschreven. De context
waarbinnen het vraagstuk zich voordoet is actueel en biedt veel aanknopingspunten voor toepassing
van de inhoud van de opleiding. Dat niet alle onderdelen van de opleiding worden aangehaald is min
of meer inherent aan het gekozen onderwerp en uitwerking maar wel een klein gemis
Het onderzoek is beargumenteerd verbonden aan een relevant 10(30%)
(wetenschappelijk) theoretisch kader. Het onderzoek is beargumenteerd verbonden
aan een relevant (wetenschappelijk) theoretisch kader.
De verschillende theorieën die worden aangehaald sluiten goed aan bij het gekozen onderwerp en de
uitwerking ervan. De gehanteerde structuur komt al logisch over. Aan de hand van de analyse is het
vraagstuk nog scherper afgebakend en dat is goed gedaan. Duidelijk beschreven, prettig taalgebruik.
Keuze van aangehaalde theorieën worden op een juiste wijze verwoord en gekoppeld aan de praktijk
en sluiten prima.
Een praktijkgericht onderzoek kunnen opzetten inclusief onderzoeksmethode 9 (30%)
die aansluit bij de deelvragen. Een praktijkgericht onderzoek kunnen opzetten
inclusief onderzoeksmethode die aansluit bij de deelvragen.
Opzet van het onderzoek en uitwerking ervan volgt als een logische stap op de analyse en
toepassing van de theorie. Hieruit blijkt dat er goed is nagedacht over hoe het geschetste vraagstuk
op een professionele wijze onderzocht kan worden waarbij oog is voor de gevoeligheid van het
onderwerp. De keuze voor WVM en PMO zijn goed onderbouwd, maar wel qua onderzoeksvorm
eenzijdig. DE vraag is of hiermee de kern van het probleem naar boven wordt gehaald, het zal een
goede basis vormen om vervolgens met een aantal betrokkenen rond de tafel te gaan zitten.
Gestructureerd en met accuraat taalgebruik het onderzoek kunnen rapporteren. 10 (10%)
Gestructureerd en met accuraat taalgebruik het onderzoek kunnen rapporteren.
Uitwerking is goed en duidelijk van structuur. Taalgebruik is prima, geeft ruim voldoende vertrouwen
in dat het rapporteren van de uitkomst eveneens op een grondige professionele wijze wordt gedaan
2
,Voorwoord
Voordat u begint met het lezen van deze eindopdracht wil ik mij graag aan u voorstellen. Mijn naam is
XX, 28 jaar en woonachtig in XX.
Gedurende mijn studie Rechten werkte ik acht uur per week als secretaresse bij een bouwbedrijf in
Haarlem. Na verloop van tijd werd ik verantwoordelijk voor een aantal HR-taken, zoals het bijhouden
van de verzuimregistratie, certificaten uploaden in de personeelsdossiers en het plannen van
introductiebijeenkomsten. Ik voerde deze werkzaamheden met zoveel plezier uit dat ik na het behalen
van mijn bachelor direct op zoek ben gegaan naar een leuke HR-baan. Zo gezegd, zo gedaan. Nu,
inmiddels 4 jaar later, ben ik nog steeds actief in het vakgebied. Ik ben momenteel werkzaam als HR-
medewerker bij de XX (hierna: de XX).
In september 2018 ben ik gestart met de éénjarige opleiding Human Resources Management bij het
NOCI. Hiermee hoopte ik wat meer theoretische en praktische kennis op te doen in het HR vakgebied
om op den duur een doorgroei te kunnen maken naar HR-adviseur. Ik heb deze kennis opgedaan door
deel te nemen aan de volgende modules: management en organisatie, personeel en ontwikkeling,
personeelsplanning en organisatie, personeel, leiderschap en beloning en tot slot organisatiegedrag.
Ik rond mijn studieprogramma af met een eindopdracht waarin ik de opgedane kennis en vaardigheden
uit de gevolgde modules samenbreng in een onderzoek naar een situatie uit mijn eigen praktijk.
Mijn dank gaat uit naar mijn collega’s die mij van de benodigde input hebben voorzien bij het maken
van deze eindopdracht. Tevens wil ik graag ik mijn leidinggevende bedanken voor de tijd die zij vrij
heeft gemaakt om mij te begeleiden in het studietraject.
Ik wens u alvast veel leesplezier toe.
XX.
Plaats, november 2019
3
,Inhoudsopgave
Voorwoord ............................................................................................................................................... 2
Samenvatting .......................................................................................................................................... 5
1. Inleiding .......................................................................................................................................... 6
1.1. Organisatie .............................................................................................................................. 6
1.2. Aanleiding................................................................................................................................ 6
1.3. Betrokken partijen in het verzuimproces ................................................................................. 7
1.4. Afbakening van het onderzoek en begrippenkader ................................................................ 7
1.5. Leeswijzer ............................................................................................................................... 8
2. Probleemanalyse ............................................................................................................................ 8
2.1. Toelichting probleem ............................................................................................................... 8
2.2. Mogelijke oorzaken ................................................................................................................. 9
2.3. Probleemdefinitie .................................................................................................................... 9
3. Theoretisch kader ........................................................................................................................... 9
3.2. Wat is de heersende leiderschapsstijl binnen de organisatie? ............................................... 9
3.3. Wat is de relatie tussen de heersende leiderschapsstijl en verzuim binnen de organisatie? .. 10
3.3.1. Gesloten cultuur ............................................................................................................ 10
3.3.2. Autonomie ..................................................................................................................... 10
3.3.3. Werkdruk ....................................................................................................................... 11
3.3.4. Motivatie ........................................................................................................................ 11
4. Onderzoeksmodel ........................................................................................................................ 12
5. Onderzoeksontwerp ..................................................................................................................... 12
5.1. De context ......................................................................................................................... 12
5.2. Procedure en respondenten.............................................................................................. 12
5.3. Meetinstrumenten.............................................................................................................. 13
5.4. Betrouwbaarheid en validiteit ............................................................................................. 13
5.5. Analyses ............................................................................................................................. 13
6. Reflectie ........................................................................................................................................ 14
Literatuurlijst .......................................................................................................................................... 15
Bijlage ................................................................................................................................................... 15
4
, Samenvatting
De faculteit XX, één van de zeven faculteiten van de XX, heeft te maken met een stijgend
verzuimpercentage. Zo was het verzuimpercentage in 2015 4,3% en is dit opgelopen tot 5,3% in 2018.
In dit onderzoek wordt onderzocht wat de voornaamste oorzaak is van het toenemende verzuim binnen
de organisatie.
Uit de probleemanalyse blijkt dat medewerkers niet tevreden zijn met hun leidinggevende. De vraag
rijst nu bij de directie of de huidige stijl van leidinggeven binnen de organisatie, waar onvrede over
heerst, een rol speelt bij het veroorzaken van het ziekteverzuim binnen de organisatie. Het doel van dit
onderzoek is om te achterhalen of dit daadwerkelijk het geval is. Het uiteindelijke doel is om het verzuim
terug te dringen en de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen. De centrale onderzoeksvraag luidt
hierbij als volgt: Wordt het hoge ziekteverzuim binnen de organisatie veroorzaakt door de heersende
stijl van leidinggeven binnen de organisatie?
Om antwoord te krijgen op de centrale onderzoeksvraag worden de volgende deel- en subdeelvragen
onderzocht:
• Wat is de heersende leiderschapsstijl binnen de organisatie?
• Wat is de relatie tussen de heersende leiderschapsstijl en het verzuim binnen de organisatie?
o Welke invloed heeft een gesloten cultuur op het ontstaan van verzuim?
o Welke invloed heeft het gebrek aan autonomie op het ontstaan van verzuim?
o Welke invloed heeft de werkdruk op het ontstaan van verzuim?
o Welke invloed heeft de verminderde motivatie op het ontstaan van verzuim?
Met behulp van diverse literatuur, zijn de volgende antwoorden geformuleerd:
• Wat is de heersende leiderschapsstijl binnen de organisatie?
De leiderschapsstijl wordt gedefinieerd aan de hand van twee modellen: het transactioneel versus
transformationeel leidinggeven en het situationeel leiderschapsmodel van Hersey en Blanchard. Door
de continue veranderingen in samenleving, zoals digitalisering, vergrijzing en flexibilisering, heeft er
zich een verschuiving voorgedaan naar een taakgerichte, instruerende stijl in leidinggeven. De
individuele bijdrage aan de gevraagde veranderingen in de organisatie wordt gekoppeld aan de
jaarlijkse beoordelingsronde, waar een periodieke salarisverhoging kan worden toegekend. Dit is een
vorm van transactioneel leidinggeven.
• Wat is de relatie tussen de heersende leiderschapsstijl en het verzuim binnen de organisatie?
o Welke invloed heeft een gesloten cultuur op het ontstaan van verzuim?
De beperkte betrokkenheid van leidinggevenden maakt dat medewerkers problemen liever zelf
oplossen. De ontbrekende steun en begeleiding va de leidinggevende kan ervoor zorgen dat
medewerkers sneller zullen uitvallen met fysieke of psychische klachten.
o Welke invloed heeft het gebrek aan autonomie op het ontstaan van verzuim?
Volgens de zelfbeschikkingstheorie streven mensen onbewust naar de vervulling van autonomie. Door
het gevoerde top-downbeleid vanuit het College van Bestuur wordt hier mogelijk afbreuk aan gedaan
wat op den duur nadelige gevolgen kan hebben voor het psychisch en lichamelijk welzijn van de
medewerkers.
o Welke invloed heeft de werkdruk op het ontstaan van verzuim?
De mogelijk ervaren belemmering van de autonomie door de stijl van leidinggeven kan ervoor zorgen
dat de medewerkers werkdruk ervaren. Volgens het ‘job demand-control model’ van Karasek is
werkdruk een balans tussen enerzijds taakeisen en anderzijds regelmogelijkheden om aan de
taakeisen te voldoen. Een van de voornaamste regelmogelijkheden is autonomie. Een afbreuk aan
autonomie zorgt daarmee voor werkdruk. Een structureel hoge werkdruk leidt op den duur tot minder
werkplezier, werkstress en slechte prestaties.
o Welke invloed heeft de verminderde motivatie op het ontstaan van verzuim?
Door alleen maar aandacht te besteden aan het volbrengen van taken en de transactie, versterk je het
gevoel bij medewerkers dat ze alleen maar werken voor het geld. Daardoor kunnen ze zich minder
focussen op andere motiverende factoren, zoals zingeving en uitdaging, wat uiteindelijk zal leiden tot
demotivatie en minder werkplezier bij de medewerkers. Een gebrek aan motivatie kan ervoor zorgen
dat medewerkers zich minder of niet meer betrokken voelen bij de organisatie en zich hierdoor sneller
ziekmelden.
5