Dit is een samenvatting van de verplichte artikelen voor het vak Forensische psychiatrie in de master Forensische Criminologie aan de Universiteit Leiden. De artikelen die in het Engels zijn, zijn ook in het Engels samengevat. De Nederlandse artikelen in het Nederlands.
Samenvatting artikelen Forensische
psychiatrie
Hoorcollege 2: Psychische stoornissen, diagnostiek en behandeling......................................................2
Liem & Vinkers (2012): Levensdelicten door verdachten met een psychotische stoornis in
Nederland...........................................................................................................................................2
Hoorcollege 3: Toerekeningsvatbaarheid...............................................................................................4
Meynen (2011): Waarom forensisch psychiaters met de vrije wil te maken hebben...........................4
Noyon, van Marle, Mevis & Van der Wolf (2015): De discussie over neurowetenschap en
strafrecht: een overzicht en een richting.............................................................................................6
Hoorcollege 4: Forensische rapportage en gevaarsinschatting................................................................9
Blauw, Bogaerts & Spreen (2019): Risicotaxatie in de Nederlandse rechtspraktijk: op zoek naar een
best practice........................................................................................................................................9
Hoorcollege 5: Praktijkcollege Teylingereind......................................................................................11
Groeneweg & Van den Dorpel (2019): Achter de schermen bij een pro Justitia onderzoek in
Teylingereind: de toegevoegde waarde van klinische observatie bij moeilijk onderzoekbare
jeugdigen..........................................................................................................................................11
Hoorcollege 6: Tbs...............................................................................................................................13
Kempes & Van der Wolf (2018): Wat kan een gedragskundige nog adviseren bij een weigeraar?
Een vignet studie..............................................................................................................................13
Van der Wolf (2018): Tbs – door mensen, voor mensen. Over het belang van medewerkers en
slachtoffers/nabestaanden in de tenuitvoerlegging van de tbs...........................................................15
Hoorcollege 7: Forensische zorg en behandeling..................................................................................17
Bulten & Nijman (2009): Veel psychiatrische stoornissen onder gedetineerden op reguliere
afdelingen van penitentiaire inrichtingen..........................................................................................17
Hoorcollege 8: Interventies in de (jeugd)forensische psychiatrie.........................................................18
Chorpita, Delaiden & Weisz (2005): Identifying and selecting the common elements of evidence-
based interventions: A distillation and matching model...................................................................18
Dakof, Henderson, Rowe, Boustani, Greenbaum, Wang & Liddle (2015): A randomized clinical
trial of family therapy in juvenile drug court....................................................................................21
Van der Pol, Henderson, Hendriks, Schaub & Rigter (2017): Multidimensional family therapy
reduces self-reported criminality among adolescents with a cannabis use disorder..........................22
1
,Hoorcollege 2: Psychische stoornissen, diagnostiek en behandeling
Liem & Vinkers (2012): Levensdelicten door verdachten met een psychotische
stoornis in Nederland
Patiënten met een psychotische stoornis plegen 5 keer zo vaak geweldsdelicten als personen in de
algemene bevolking. Dit verhoogde risico wordt mede veroorzaakt door sociaaleconomische factoren
en middelenmisbruik. Het slachtoffer van een patiënt met een psychotische stoornis is meestal een
bekende.
In Nederland zijn de aard en incidentie van dodingen door verdachten met een psychotische
stoornis tot nu toe onbekend.
Methode
Het doel van de rapportage pro Justitia is om de rechter te adviseren over de volgende vragen:
- Bestaat er een psychiatrische stoornis bij een verdachte?
- In welke mate heeft deze stoornis een rol gespeeld in het ten laste gelegde delict en wat is het
gevolg daarvan voor de toerekeningsvatbaarheid van de verdachte?
- Welke behandeling wordt noodzakelijk geacht om de kans op recidive te verminderen?
Wanneer er een vermoeden bestaat dat een psychiatrische stoornis mede tot het ten laste gelegde delict
heeft geleid, wordt een rapportage pro Justitia aangevraagd bij net Nederlands Instituut voor
Forensische Psychiatrische en Psychologie (NIFP) door de officier van justitie of rechter-commissaris.
Door de ernst van het delict (levensdelict) en de aard van de psychiatrische stoornis (psychotische
stoornis) zijn alle verdachten die aan bovenstaande eisen voldoen onderzocht ten behoeve van de
rapportage pro Justitia.
Discussie
Incidentie
Het plegen van een levensdelict kan een ernstig gevolg zijn van een psychotische stoornis. Dit
onderzoek laat zien dat de incidentie van dodingen door verdachten met een psychotische stoornis in
Nederland 0,05 per 100.000 inwoners is, wat relatief laag is in vergelijking met de incidentie die in
andere landen wordt beschreven. De prevalentie van psychotische stoornissen bij verdachten van
dodingen in Nederland is vergelijkbaar met die van andere westerse landen. De incidentie van doding
door een onbekende door een verdachte met een psychotische stoornis in Nederland is tevens
vergelijkbaar met het internationaal gemiddelde.
Behandeling en comorbiditeit
Driekwart van de verdachten was ten tijde van het delict niet onder psychiatrische behandeling en
gebruikte geen antipsychotica. Dit komt overeen met eerdere studies waaruit blijkt dat het risico op
een doding met name verhoogd is wanneer een patiënt met een psychotische stoornis niet onder
behandeling staat.
Mogelijk spelen bij levensdelicten behalve de aard en de ernst van de psychose ook
persoonlijkheidsproblematiek en middelenmisbruik een rol.
Risicotaxatie
Risicotaxatie-instrumenten kunnen een verhoogd risico voor (gewelds)delicten in kaart brengen. Het is
echter niet duidelijk of dat alleen geldt voor verdachten die eerder veroordeeld zijn. De afname van
risicotaxatie-instrumenten kan nuttig zijn om de risicogebieden beter in kaart te brengen, maar in het
algemeen vonden de delicten plotseling en zonder duidelijke voortekenen plaats. Men veronderstelt
dat gewelddadige delicten bij patiënten met een psychotische stoornis kunnen worden voorkomen door
vermindering van middelenmisbruik, het stimuleren van therapietrouw en het tegengaan van een
antisociale levenswijze.
Beperkingen
Ten eerste zijn onopgehelderde dodingen niet onderzocht, omdat er geen verdachte is. Ten tweede
konden verdachten die na de doding en voorafgaande aan het forensisch onderzoek een einde aan hun
leven maakten niet worden geïncludeerd. Ten derde kan misclassificatie van delicten in FRIS of in de
rapportage pro Justitia niet worden uitgesloten, waardoor psychotische en ontoerekeningsvatbare
verdachten van dodingen niet in dit onderzoek opgenomen zijn. Deze beperkingen kunnen mogelijk
2
, hebben bijgedragen aan een onderrapportage van de incidentie van dodingen door patiënten met een
psychotische stoornis.
Conclusie
Dodingen door patiënten met een psychotische stoornis zijn zeldzaam in Nederland, maar komen wel
voor. De meerderheid van de verdachten met een psychotische stoornis had geen gewelddadige
justitiële voorgeschiedenis en was ten tijde van het delict niet onder psychiatrische behandeling.
Mogelijk kan vroegtijdige en continue behandeling van psychotische stoornissen een bijdrage leveren
aan de preventie van dodingen door patiënten met een dergelijke stoornis.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper frderikedrijfhout. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
