Samenvatting
Samenvatting literatuur - Forensische Victimologie
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
De samenvatting van de artikelen van forensische victimologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
Voorbeeld 4 van de 47 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
WEEK 1 > EMANCIPATIE EN JURIDISCHE KADERSHervormingen van de procespositie van slachtoffers in het strafrecht in het recente verleden en de
nabije toekomst: het nieuwe gezicht van de slachtofferemancipatie > Groenhuijsen (2021):
Buruma > 3 perioden van slachtofferemancipatie:
- 1. Wederopbouw > 1950-1970
o Schuld/onschuld verdachte centraal > gevolgen voor slachtoffer niet belangrijk
- 2. Culturele revolutie > 1970-1995
o Aangescherpte opvatting trias politica -> rechter kijkt niet alleen naar schuld
verdachte, maar ook of overheid zich aan wet heeft gehouden en rechten zwakken in
samenleving gerespecteerd zijn eerste erkenning slachtofferrechten
- 3. Risicosamenleving > 1995-heden
o Wet-Terwee > aangemerkt als begin van de rechtenrevolutie die de opkomst van een
meer slachtoffergericht strafrecht markeert
Neveneffecten
- 1) > gevreesde emotionalisering van het strafproces
- 2) > mogelijk ongunstige invloed op een zorgvuldige beantwoording van de kernvragen van
het strafproces
- 3) toegenomen, maar niet-onproblematische betekenis van de behandeling van de vordering
tot schadevergoeding door de benadeelde partij.
Slachtofferrechten > positief resultaat niet meer verwaarloosbaar > zijn geemancipeerd
- Ook risicos:
o Soms doorgeschoten ambitie om vrijwel alles te omarmen wat wordt gepresenteerd
als een maatregel in het belang van slachtoffers
o Toenemende juridisering van de positie van slachtoffers > vooral civielrechtelijke
beschouwingswijze daarvan
o Sterkere fixatie op geld/financiële genoegdoening.
- Gemiddelde hoogte vorderingen benadeelde partijen is afgelopen jaren toegenomen
Conclusie
- 1985-2010 > voorzichtig begin gemaakt aan hervormingen op gebied van slachtofferbelangen
- Vanaf 2010 > steeds meer rechten aan slachtoffers toegekend -> groot deel hiervan positief,
maar anderzijds is onderwerp ok gepolitiseerd geleid tot soms overdreven
slachtofferrechten
o Risico > autoriteiten binnen strafrechtelijk systeem krijgen te kampen met
slachtoffervermoeidheid (victim fatigue)
Slachtoffers van misdrijven in het recht en in de victimologie. Verslag van een intellectuele
zoektocht > Groenhuijsen (2008) :
Strafrecht > regelt primair verhouding tussen overheid en verdachte
- Gevolgen van het misdrijf voor slachtoffer in die visie een andere zaak hiervoor
privaatrecht
- Gedupeerde kan civiele procedure aanspannen maar duur en tijdrovend
Oorzaken die ten grondslag liggen aan emancipatie van het slachtoffer:
- 1. Algemene ontwikkeling > toegenomen mondigheid van burgers tegenover overheid
, - 2. Reeks van terroristische aanslagen (vooral molukse) met een politiek motief ingrijpende
gevolgen voor slachtoffers + naasten -> goede opvang nodig
o Groeiend besef dat ook andere slachtoffers van misdrijven met dit soort gevolgen
te maken kunnen krijgen
- 3. Vrouwenbeweging > vooral aandacht voor lot slachtoffers zedendelicten
- 4. Stijging criminaliteit > meer mensen slachtoffer (ook burgers met functie in juridisch
systeem) > merkte hoe slecht ze er voorstonden in justitiële omgeving -> belangrijke impuls
om situatie te veranderen
3 oogmerken hervorming rechtssysteem + ontwikkeling landelijk dekkend netwerk bureaus
slachtofferhulp
- 1. Verwerking delict zoveel mogelijk bevorderen
- 2. Slachtoffer gedurende en door procedure niet laten treffen door vermijdbare nieuwe
nadelen > secundaire victimisatie
- 3. Schadevergoeding > herstel vormt teken van erkenning en draagt op die manier bij aan de
emotionele verwerking van het incident
Slachtoffers misdrijven > verliezen vaak vertrouwen in de samenleving vertrouwen geschonden >
moet doel van strafrechtelijke procedure zijn om vertrouwen weer te herstellen
- Wet Terwee > positieve symbolische waarde -> voor het eerst aparte afdeling in WvSv
opgenomen die benadeelde partij erkende als volwaardig procesdeelnemer in het
strafproces
o Mogelijkheden slachtoffer voegen in strafproces verruimd +
schadevergoedingsmaatregel geïntroduceerd
3 instrumenten om secundaire victimisatie tegen te gaan:
- 1. Training van officials
- 2. Verstrekken van goede en tijdige info aan het slachtoffer
- 3. Voor slachtoffers ernstige misdrijven mogelijk om gesprek te hebben met de
behandelende OvJ doel = slachtoffer uit leggen wat hem ter zitting te wachten staat, hoe
OM zich zal opstellen + wat (on) mogelijkheden van het strafrechtelijke stelsel
Restorative justice = beweging met oogmerk om strafrecht fundamenteel te hervormen
- Komt tot uiting in herstelrecht
- Doel > in de nasleep van het delict minder terug te kijken om een passende vergelding vast te
stellen, maar meer naar de toekomst kijken hoe de negatieve consequenties van het misdrijf
zoveel mogelijk ongedaan kunnen worden gemaakt
- 2 stromingen onderscheiden:
o Herstelrecht zien als een middel om het vigerende strafrecht te verrijken 2
redenen hiervoor kiezen:
Misdrijven die dermate ernstig zijn dat ze alleen volgens traditionele straffen
veroordeeld kunnen worden + zelfde geldt voor slachtofferloze delicten
Holistische karakter nieuw paradigma -> geen enkele manier om overgang
van ene naar andere paradigma te managen
o Herstelrecht als alternatief voor strafrecht
,Mediation > 3 hoofdvormen:
- 1. lichtere strafbare feiten > alternatief voor strafproces
- 2. Zwaardere zaken > onderdeel strafrechtelijke procedure
- 3. Allerzwaarste misdrijven > op voorhand duidelijk dat zwaartepunt reactie gelegen moet
zijn in gevangenisstraf, maar mediation kan plaatsvinden in executiefase
Een kleine mentaliteitsgeschiedenis van slachtofferemancipatie > Buruma (2020):
Culturele revolutie
- Midden jaren 60 > veranderingen die bijdragen aan culturele revolutie (babyboomers
studeren, televisie, anticonceptiepil draagt bij aan losser worden traditionele normen)
o Tegelijkertijd crisis in rechtspleging > te boven gekomen door aangescherpte
opvattingen over de trias politica rechter niet alleen om recht te doen aan de
verdachte, maar ook te toetsen of autoriteiten zich aan de wet houden en om
rechten te geven aan zwakkeren in de samenleving
o Geleidelijk positie slachtoffer in strafzaken sterker
Risicosamenleving
- Risicosamenleving > existentiële gevaar is niet langer meer een derde wereldoorlog, maar
komt van binnenuit de samenleving
o Belang voor wat slachtoffers te zeggen hebben wordt tegelijkertijd groter
- Slachtoffermoraal en identiteitspolitiek zijn keerzijde van dezelfde medaille kritiek:
o Linkerzijde > daders en slachtoffers niet 2verschillende klassen > vergroten van
tegenstelling tussen slachtoffers en daders verbergt dat het vooral maatschappelijk
onrecht is waardoor daders tot hun handelen komen daders van vandaag zijn de
slachtoffers van gister
o Rechterzijde > identiteitspolitiek emanciperende groepen bekritiseerd -> oorzaak
hiervoor is dat mensen hun persoonlijke verantwoordelijkheid ontkennen door
slachtofferschap van hun gelijken als rechtvaardiging aan te voeren
Neveneffecten
- Verwachting dat grotere stem slachtoffer zou leiden tot emotionalisering strafproces -> niet
aangetoond
- Mogelijke invloed slachtoffer op kernvragen strafproces
The development of international policy in relation to victims of crime > Groenhuijsen (2014):
Begin jaren 80 > pioniers victimologie/slachtofferhulp namen initiatief VN te betrekken bij kwesties
van slachtoffers van misdrijven
- primair gericht op hervorming strafrechtssysteem tbv slachtoffers misdrijven
Halverwege jaren 80 > EU nog geen politieke entiteit, maar internationale organisatie gericht op
economische samenwerking
- EU weigerde bevoegdheid op gebied straf(proces)recht
1992 > EU komt tot stand met Verdrag van Maastricht
- 3e pijler ingesteld > betrekking op samenwerking tussen lidstaten op gebied van justitie en
binnenlandse zaken ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid
VN-verklaring 1985
- Vrij ver gevorderd op gebied van compensatie door staat > roept op tot sociale solidariteit
met slachtoffers
- boodschap > staat niet wettelijk aansprakelijk voor opgelopen schade door misdaad, maar
kan blik niet afwenden van slachtoffers
, 2001 > EU neemt kaderbesluit(juridisch bindend over minimumrechten voor slachtoffers aan
- Evaluatie 2004 en 2009 > geen van lidstaten leefde inhoud volledig na
2004 > EU neemt merkbare richtlijn aan gericht op aanpakken speciale complicatie bij
schadeloosstelling door staat
- Moet ervoor zorgen dat slachtoffers van misdrijven zich altijd kunnen wenden tot autoriteit
in hun woonlidstaat en moet evt praktische en taalkundige problemen wegnemen (in
grensoverschrijdende situatie)
Aantal problemen
- Weinig zullen schadevergoeding van staat ontvangen -> meeste landen op mondiaal niveau
hebben namelijk geen landelijke compensatieregeling + in de landen waar wel nationale
compensatieregeling is, hebben slachtoffers of geen toegang of niet op hoogte van bestaan
- In verband met gebrek aan verspreiding van info over dit onderwerp > veel landen wordt
meer dan de helft van de aanvragen afgewezen + snelheid is probleem (proces duurt lang)
Betwijfeld of hard law altijd effectiever is dan soft law
- meest recente rechten lopen risico te leiden tot slachtoffervermoeidheid bij functionarissen
die verantwoordelijk zijn voor werking strafrechtspleging
WEEK 2 > SCHADEFONDS GEWELDSMISDRIJVEN
Feitenvaststelling en belangenbehartiging bij de compensatie van slachtoffers van geweld. Een
studie naar het bewijsrecht als rechtspolitiek middel > Bosdriesz, H., & Schuurmans (2012):
Overheid > rechtsschendingen vergelden door daders te vervolgen, maar ook zorg dragen voor
gevolgen
- financiële compensatie slachtoffers daarvoor een middel > stelt mensen deel schadeloos +
benadrukt solidariteit van samenleving met slachtoffers
Wsg > Wet Schadefonds Geweldsmisdrijven
Wuv > Wet Uitkeringen Vervolgingsslachtoffer
- Bij uitvoering hiervan bewijsproblemen (ontbreken getuigen, slachtoffer doet geen
aangifte en navertellen gebeurtenis is traumatisch, trauma’s komen later tot uiting)
Bewijsrecht
- Geeft regels waarmee rechter tot feitenvaststelling komt Regels > waarheid in proces zo
dicht mogelijk benaderen
o Maar ook andere belangen > behartigen materiele recht en bescherming bepaalde
doelgroepen
- Bewijsmaatstaf= hoeveel zekerheid tav feiten nodig is om hier een rechtsgevolg aan te
verbinden
- Bewijslastverdeling > bepaalt welke partij taak heeft om feiten te bewijzen
o Hoofdregel > partij die verandering in recht beoogt, dient feiten te bewijzen waaraan
gewenste rechtsgevolg intreedt
o Schadevergoedingsrecht dus: burger die schadevergoeding wil, moet aannemelijk
maken dat hij daar recht op heeft
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noanolte. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,06. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73314 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen