B1 PRI | EUR 2019-2020 | Probleem 3: Afspraak is afspraak?
1. Wanneer kan een overeenkomst worden ontbonden?
Literatuur: Zwaartepunten H20.3 (nummers 522, 573-581) en Compendium nummer 519.
Art. 6:265 BW kent de wederpartij de bevoegdheid toe de overeenkomst te ontbinden, en daardoor
niet uitstel (zoals later te zien bij leerdoel 4 opschorting), maar afstel van de eigen prestatieplicht te
bewerkstelligen.
A. Vereisten voor ontbinding
Ad 1. Wederkerige overeenkomst
• De verbintenis waarin de wederpartij tekortschiet, dient uit deze wederkerige overeenkomst
voort te vloeien. Dit is inhoudende de (a) primaire verbintenissen die voortvloeien uit de over-
eenkomst of (b) een verbintenis tot vervangende schadevergoeding.
Ad 2. Tekortkoming door de wederpartij
• De tekortkoming moet voldoen aan de volgende eisen: (1) de verbintenis is opeisbaar, (2) de
prestatie blijft uit of geschiedt ondeugdelijk, (3) de niet-nakoming wordt niet gerechtvaardigd
door een opschortingsbevoegdheid en (4) de wederpartij kan de overeenkomst pas ontbinden
wanneer de schuldenaar in verzuim is, TENZIJ nakoming blijvend of tijdelijk onmogelijk is (lid 2).
Ad 3. De tekortkoming rechtvaardigt de ontbinding
• De ontbinding slaagt, TENZIJ de tekortkoming, gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis,
deze ontbinding met haar gevolgen niet rechtvaardigt (laatste zinsdeel van lid 1).
® De bewijslast ligt hier bij de tekortkomende partij.
Ad 4. Twee belangrijke verschillen met de vereisten voor schadevergoeding.
1. Voor ontbinding is niet vereist dat de tekortkoming aan de debiteur kan worden toegere-
kend. Ontbinding is dus ook mogelijk bij overmacht.
2. Bij ontbinding sluit ook tijdelijke onmogelijkheid van nakoming de toepasselijkheid van de
verzuimregeling uit. Bij schadevergoeding sluit alleen de blijvende onmogelijkheid van nako-
ming de verzuimregeling uit.
B. Wijzen van ontbinding
Ad 1. Een buitenrechtelijke ontbindingsverklaring (art. 267 lid 1 BW)
• De ontbinding via een buitenrechtelijke ontbindingsverklaring geschiedt door middel van een
schriftelijke verklaring. Deze verklaring treedt in werking overeenkomstig de ontvangsttheorie
(art. 3:37 BW) en dus wordt de overeenkomst ontbonden op het moment dat de verklaring de
ontvanger heeft bereikt.
Ad 2. Een rechterlijke uitspraak (art. 267 lid 2 BW)
• Op vordering van de crediteur kan de rechter een uitspraak doen tot ontbinding van de overeen-
komst, door middel van een constitutief vonnis.
1 van 8
, B1 PRI | EUR 2019-2020 | Probleem 3: Afspraak is afspraak?
Ad 3. Verjaring
• De rechtsvordering tot ontbinding verjaart door verloop van vijf jaren nadat de crediteur de te-
kortkoming heeft ontdekt (art. 3:311 lid 1 BW). Tegelijkertijd vervalt de mogelijkheid tot buien-
rechtelijke ontbinding (art. 6:268 BW).
C. Gedeeltelijke ontbinding
Art. 6:265 BW biedt de mogelijkheid een overeenkomst niet in zijn geheel, maar gedeeltelijk te ont-
binden. Op grond van art. 6:270 BW houdt een gedeeltelijke ontbinding in dat er een evenredige ver-
mindering van de wederzijdse prestatie in hoeveelheid of hoedanigheid plaatsvindt.
2. Hoe moeten onduidelijkheden in overeenkomsten worden geïnterpreteerd?
Literatuur: Zwaartepunten H17.2 (nummers 468-473) en Compendium nummers 491-493
Jurisprudentie: Haviltex en Bunde/Erckens
Ad 1. Introductie contractsvrijheid
• Partijen hebben in beginsel contractsvrijheid. Dit betekent dat zij (met enige beperkingen) zelf
mogen beslissen wat ze in een contract opnemen. Hiertegenover staat wel dat zij gebonden zijn
aan wat ze met elkaar zijn overeengekomen.
Ad 2. Beperking contractsvrijheid
• Art. 6:248 BW beperkt min of meer deze contractsvrijheid: “Een overeenkomst heeft niet alleen
de door partijen overeengekomen rechtsgevolgen, maar ook die welke, naar de aard van de over-
eenkomst, uit de wet, de gewoonte of de eisen van redelijkheid en billijkheid voortvloeien.”
® Dit hangt samen met de hoofdregel uit art. 6:2 lid 1 BW: “Schuldeiser en schuldenaar
zijn verplicht zich jegens elkaar te gedragen overeenkomstig de eisen van redelijk-
heid en billijkheid.”
Ad 3. Haviltex
• Het kan voorkomen dat beide partijen een andere betekenis geven aan hetzelfde woord, bepa-
ling of geding. Een zuiver taalkundige uitleg schiet hier tekort, zoals volgt uit het Haviltex-arrest.
Hier wordt de Haviltex-norm of formule verwoord die nog altijd vaak wordt gebruikt bij procedu-
res over de vraag hoe een bepaling in een overeenkomst moet worden uitgelegd. Het uitleggen
wordt in het jargon ook wel “Haviltexen” genoemd.
*Het Haviltex arrest wordt op de volgende pagina behandeld*
2 van 8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukverbeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
