Samenvatting Jeugdcriminaliteit en Jeugdbescherming
Pedagogische Wetenschappen jaar 3 2024-2025
,Inhoud
Hoorcollege 1: Jeugdcriminaliteit en Jeugdbescherming; cijfers, informanten & definities......5
Aantekeningen hoorcollege.....................................................................................................5
Weijers H1..............................................................................................................................7
Weijers H3..............................................................................................................................9
Hendriks H2..........................................................................................................................10
Hendriks H29........................................................................................................................10
Werkcollege 1: Risico- en beschermende factoren van jeugdcriminaliteit...............................11
Hendriks H6..........................................................................................................................11
Hendriks H8..........................................................................................................................13
Hendriks H12........................................................................................................................16
Assink et al., 2015.................................................................................................................17
Yohros...................................................................................................................................19
Farrington & Malvaso...........................................................................................................20
Hoorcollege 2: Ontwikkelings- en levensloop criminologie....................................................21
Aantekeningen hoorcollege...................................................................................................21
Weijers H15..........................................................................................................................25
Thompson & Morris..............................................................................................................28
Hoorcollege 3: neurobiologische verklaringen voor delict gedrag...........................................31
Aantekeningen hoorcollege...................................................................................................31
Weijers H9............................................................................................................................33
Hendriks et al., H3................................................................................................................35
Hendriks et al., H37..............................................................................................................36
Hendriks et al., H10..............................................................................................................36
Hoorcollege 4: rivaliserend groepsgedrag in een hybride samenleving...................................37
Aantekeningen hoorcollege...................................................................................................37
Van den Broek......................................................................................................................40
Whittaker...............................................................................................................................41
Ferwerda................................................................................................................................42
Peeters...................................................................................................................................43
Werkcollege 2: risicofactoren en beschermende factoren kindermishandeling........................45
Aantekeningen werkgroep....................................................................................................45
Hendriks et al., H7................................................................................................................46
Hendriks et al., H17..............................................................................................................49
Alink et al. (2014).................................................................................................................50
, Assink et al. (2016)...............................................................................................................53
Belsky (1980)........................................................................................................................55
Lünnemann et al. (2023).......................................................................................................56
Hoorcollege 5: Jonge aanwas in georganiseerde criminaliteit: de rol van familie...................57
Aantekeningen hoorcollege...................................................................................................57
Van Dijk................................................................................................................................60
Besemer.................................................................................................................................61
Eichelsheim...........................................................................................................................62
Calderoni...............................................................................................................................64
Boertien.................................................................................................................................65
Hoorcollege 6: ingrijpende & positieve jeugdervaringen bij jeugdigen met verstandelijke
beperkingen en het belang van trauma-informed care..............................................................66
Aantekeningen hoorcollege...................................................................................................66
Hendriks H4..........................................................................................................................70
Hendriks H11........................................................................................................................72
Hendriks H15........................................................................................................................74
Yohros...................................................................................................................................75
Werkgroep 3: Criminologische en pedagogische theorieën......................................................76
Thompson > zie samenvatting van dit artikel bij hoorcollege 2...........................................76
Belsky > zie samenvatting van dit artikel bij werkgroep 2...................................................76
Kennisclips over de verschillende theorieën.........................................................................76
Hoorcollege 7: cultuur en criminaliteit.....................................................................................82
Aantekeningen hoorcollege...................................................................................................82
Hendriks H9..........................................................................................................................86
Boon......................................................................................................................................87
Gilsing...................................................................................................................................88
Hoorcollege 8: cybercriminaliteit en meisjescriminaliteit........................................................90
Aantekeningen hoorcollege...................................................................................................90
Hendriks H5..........................................................................................................................91
Hendriks H13........................................................................................................................93
Hendriks H31........................................................................................................................95
Hendriks H32........................................................................................................................97
Beerthuizen...........................................................................................................................99
Wissink................................................................................................................................100
Werkgroep 4: cultuur en LVB................................................................................................101
Aantekeningen werkgroep..................................................................................................101
,Hendriks H4 > zie hierboven..............................................................................................103
Hendriks H9 > zie hierboven..............................................................................................103
Boon > zie hierboven..........................................................................................................103
Van der Put..........................................................................................................................103
Christensen..........................................................................................................................105
,Hoorcollege 1: Jeugdcriminaliteit en Jeugdbescherming; cijfers,
informanten & definities
Aantekeningen hoorcollege
Wat is jeugdcriminaliteit?
“een verzamelnaam voor strafbaar gedrag van minderjarigen. Denk aan vernieling,
winkeldiefstal, zware mishandeling en moord, zodra een delict is gepleegd door een
minderjarige betreft het jeugdcriminaliteit. In Nederland kan niemand worden vervolgd voor
strafbare feiten gepleegd voor zijn twaalfde jaar.”
- In strijd met het strafrecht
- Sociale constructie > afhankelijk van sociale normen op dat moment
- Wisselende taxatie > wat strafbaar is en wat niet verschilt per land (= ook van
invloedop criminaliteitscijfers)
Profielen van jeugdige delinquenten
- Experimenteerder: 1x en daarna nooit meer
- Risicojongere: af en toe
- Veelpleger: regelmatig
- Zeer actieve veelpleger: verantwoordelijk voor sociale onrust, wat je terugziet in de
kranten
Er is een toename in vermogensdelicten, vandalisme en cyberdelicten.
Kranten: drugscriminaliteit, ondermijning > ze worden steeds jonger en gebruiken meer
geweld
Wetenschap: toename in cyberdelicten, meer meiden plegen delicten, bij jongens van 12 is er
geen toename > er is een stabilisatie van de jeugdcriminaliteit + er is een stabiel hoog
percentage recidiven.
Welke data gebruik je?
1. Politie- en justitiedata zeggen niet veel over daadwerkelijke toe/afname van
jeugddelinquentie > beïnvloed door aangiftebereidheid slachtoffers en getuigen,
beleidsprioriteiten. Er is een hoog ‘dark number’: slechts 6-7% van de jongeren die
aangeven over de schreef te zijn gegaan komt in aanraking met de politie
2. Zelfrapportage: alleen delicten die jij in de lijst zet, komen aan bod, ernstige delicten
worden niet opgegeven (minst betrouwbaar), onderreportage
3. Slachtoffer enquetes: betrouwbare en valide manier om gegevens over
criminaliteitsincidentie te verzamelen, weinig informatie over daders, moord en
doodslag, slachtofferloze en seksuele delicten zijn niet/slecht vertegenwoordigd, geen
gegevens over slachtoffers die jonger dan 15 jaar zijn
Beïnvloedbare factoren op criminaliteitscijfers
- (jeugd)werkloosheid
- Mate van toezicht
- Meldingsbereidheid
- Politiecapaciteit
- Beleidsprioriteiten
- Wet en regelgeving (alcoholverbod)
Wat veroorzaakt jeugdcriminaliteit?
, - Bronfenbrenner: kind & alle systemen eromheen > risicofactoren + beschermende
factoren
Wat is jeugdbescherming?
Jeugdbescherming komt om de hoek kijken wanneer problematiek dusdanig ernstig is dat de
kindveiligheid en kindontwikkeling ernstig bedreigd worden, waardoor justitieel ingrijpen
noodzakelijk is of dreigt.
Kindermishandeling: ..elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige
interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten
opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat,
actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden
berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel”
- Soorten: Seksueel misbruik, fysieke mishandeling, emotionele mishandeling, andere
mishandeling, fysieke verwaarlozing, andere vormen van lichamelijke verwaarlozing,
onachtzaamheid, verwaarlozing van onderwijs, overige emotionele verwaarlozing,
overige vormen van mishandeling (emotionele verwaarlozing meest prevalent!)
- 9% wel mishandeld, maar krijgt geen hulp (12% zelfrapportage, 3% opgemerkt door
professionals)
Beïnvloedbare factoren melden kindermishandeling
- Aandacht voor kindermishandeling in media beroepskrachten mogelijk meer alert
- Beleidsprioriteiten
- Niet zeker zijn of melding terecht is
- Angst om de hulpverlenersrelatie op het spel te zetten
Oorzaken jeugdcriminaliteit en kindonveiligheid
- Het is een complex probleem met meerdere oorzaken > geen one-size-fits-all, het is de
cumulatie van problemen/oorzaken wat maakt dat het niet goed gaat!
- Levenslooptheorieën > vroeg begin zorgt voor lange/latere consequenties
- Biologische verklaringen
- Verklaringen vanuit kenmerken van het kind > bv. lage impulscontrole, narcisme,
hoog niveau van agressie (zijn risicofactoren!)
Risicofactoren
Statisch: onveranderbare factoren (hebben veel effect)
Dynamisch: veranderbare factoren
Risicofactoren voor delinquent gedrag
- Statisch: eerdere delicten (verdachte), aantal registraties, leeftijd eerste aanhouding
- Dynamisch: geen vrijetijdsbesteding, geen school, antisociale vrienden, conflicten in
het gezin, middelengebruik, slachtoffer van verwaarlozing, misbruik of psychische
problemen, agressie, attitude, ontbreken van vaardigheden
- Trauma in kindertijd heeft een kleine significante samenhang met delinquentie >
verwaarlozing/mishandeling > delinquentie
- Opvoedingsgedrag is ook een risicofactor voor delinquentie: onveilige gehechtheid
heeft een indirecte samenhang met delinquentie
o Gezin is ook van belang > bidirectionele effecten: gaat beide kanten op
