In dit bestand vind je alle hoorcollege aantekeningen voor het vak Abdomen. Deze aantekeningen beslaan naast de practica en studieopdrachten de gehele tentamenstof.
Abdomen = het gedeelte van het lichaam tussen de thorax en het bekken. Ook: de holte van
dit gedeelte van de romp met daarin de belangrijkste organen.
We hebben een anterolaterale en dorsolaterale buikwand.
Functies buikwand (abdomenwand) > stevige maar flexibele wand en gekenmerkt door een
gelaagde structuur:
- Bescherming van de organen
- Organen op hun plaats houden
- Rol in de ademhaling (buikspieren) en creëert een intra-abdominale druk. Bij een
volledige uitademing zit het diafragma op de tepellijn > achter je ribben beginnen dus
al je abdomen.
Anterolateraal loopt van xiphoid (onderkant sternum) tot bekken en flank tot flank.
Dorsale buikwand is ongeveer gelijk met lumbale wervels.
Opbouw in lagen van abdomenwand (laterale buikwand en dat kan je zien aan drie spieren):
- Huid en vetweefsel (subcutis > fascie van Camper (vetweefsel) en fascie van Scarpa
(bindweefsel)) Al deze lagen moeten weer apart gesloten na een operatie waarbij de
buikwand open moest.
- Bindweefsel en spieren
- Vetweefsel en binnenbekleding (pariëtale peritoneum)
Wat zit er in de subcutis:
- Oppervlakkige zenuwen > sensibele zenuwen die de huid innerveren en deze zijn
segmentaal volgens de dermatomen georiënteerd.
- Bloedvaten
- Lymfevaatjes > in de lies en oksels zijn belangrijke lymfeknopen.
- Zweetklieren en haarzakjes
Indeling regionen:
- Quadranten > kruis door de navel en is in het kader van lichamelijk onderzoek
- Anatomische regio's wordt veel gebruikt in de praktijk + referentiekader klachten:
epigastrica (maag, galwegen en pancreas), hypochondriaca, umbilicalis (navel),
abdominis lateralis, pubica, inguinalis (lies regio) en urogenitalis.
Side note: Geperforeerde appendix > peritonitis en vervolgens sepsis.
Bindweefsel en spieren:
Groen = peritoneum. De holte heet peritoneale holte (buikholte). Het grijze gebied is
retroperitoneaal. Blauw = fascia transversalis (één laagje van de buikwand achter het laagje
peritoneum).
Onderverdeling spieren anterolaterale buikwand :
- Buitenste schuine buikspier > musculus obliquus abdominis externus en ontspringt
bij ribben 5 t/m 12 en hecht aan op linea alba (witte lijn die centraal loopt van xiphoid
naar os pubis), os pubis(schaambeen) en crista iliaca (bekkenkam) en lopen van
, lateraal hoog naar mediaal laag.
- Binnenste schuine buikspier> musculus obliquus abdominis internus en ontspringt
van peesblad rug en crista iliaca en hecht aan op ribben 10 t/m 12 en linea alba en
loopt eigenlijk precies andersom te vergelijken met intercostaalspieren tijdens de
cursus thorax.
- Dwarse buikspier (interne spierlaag) > musculus obliquus abdominis transversus
ontspringt van arcus costae, peesblad rug en crista iliaca en hecht aan op linea alba
en os pubis. Kenmerkend is de linea arcuata > gat in het peesblad met daar
doorheen de rechte buikspier doorheen loopt. Deze spier gebruik je als je je buik
strak trekt en rotatie van de torso.
- Rechte buikspier > musculus obliquus abdominis rectus > “sixpack spier” ontspringt
van os pubis en hecht aan op xiphoid en rib 5 t/m 7 en loopt door de linea arcuata.
De spier is opgedeeld in segmenten > de segmenten die je ziet bij een droge
sixpack. De rectus gebruik je bij een actieve uitademing en bij de flexie van de torso
(naar voren buigen).
De buitenste en binnenste schuine buikspieren kunnen met elkaar samenwerken en zo een
serie van bewegingen mogelijk maken.
De externe buikspier wordt begrensd door de “Apollo’s belt”. Wordt gevormd door
begrenzing van de externe buikspier.
Samenkomst buikspieren
- Buikspieren strekken uit met peesbladen en vormen samen rectusschede.
- De rectusschede zijn dus aponeurosen van buikspieren met m. obliquus internus en
externus en m. transversus en omvatten m. rectus.
- Verschil op hoogte linea arcuata waar externus, internus en transversus allemaal
voor de rectus langslopen. We zien dat boven de linea arcuata we van voor naar
achteren de externus, internus en transversus lopen en de obliquus externus loopt
helemaal alleen voorlangs de rectus en internus voor- en achterlangs en transversus
loopt achter de rectus langs.
Vetweefsel en binnenbekleding
- Fascia transversalis (witte lijn en blauwe lijn op de transversale doorsnede)
- Extraperitoneaal vetweefsel (heet zo omdat het net buiten het peritoneum ligt)
- Peritoneum parietale is het buikvlies (groene lijn op de transversale doorsnede) en
het viscerale peritoneum omgeeft de organen. Het peritoneum parietale is niet
compleet rondom > de rest is retroperitoneaal.
Peritoneum parietale
- Plicae (plooien) die lopen naar de navel die overblijfselen zijn vanuit de embryonale
periode. Het is een restant van de umbilicale venen die lopen richting de lever.
- Plica umbilicalis mediana is de middelste en bevat het ligament umbilicale medianum
en is een restant van de urachus (verbinding tussen blaas en navel > navel is
natuurlijk de verbinding met de dooierzak tijdens de embryonale fase)
- Plicae umbilicales mediales ligt hiernaast en bevat de ligg. umbilicale medailles en is
een restant van aa. umbilicales. Via de iliacale vaten > vena umbilicalis > ging het
bloed weer terug naar de placenta.
- Plica umbilicales laterales bevatten a. en v. epigastrica inferior.
,Dorsolaterale buikwand
Nu hebben we de voorste buikwand helemaal gehad en dan gaan we naar de dorsale
abdomenwand. De fascia transversalis loopt helemaal achterlangs en het peritoneum niet.
Alles wat ingeklemd ligt achter het peritoneum ligt retroperitoneaal.
- Fascia transversalis splitst in postrenaal blad (loopt voor nieren langs) en prerenaal
blad (loopt wel achter nieren langs)
- Peritoneum parietale splitst niet en blijft “tussen” nieren en buikholte.
Spieren achterste buikwand
- M. quadratus lumborum en ontsrpingt van crista iliaca en hecht aan op rib 12 en L1 t/
m 4. Hij is in de vorm van een vierkant, vandaar quadratus. Hij verbindt de
bekkenkam met ribbenkast. Hij zorgt voor lateraalflexie romp.
- M. psoas major vanaf het punt waar hij onder het ligament doorgaan heeft hij
dezelfde functie en dus een nieuwe naam. Los is het de psoas major en iliacus.
- M. psoas major ontspringt van Th12 en L1 t/m L4 en hecht aan op femur
(bovenbeen)
- M. iliacus ontspringt van bekken en hecht aan op bovenbeen. Na het ligamentum
inguinale (Poupart) voegen we hem samen met psoas major en noemen we hem m.
iliopsoas.
- M. iliopsoas is dus de samenvoeging van psoas major en iliacus na het ligamentum
inguinale en zorgt voor lateraal flexie en flexie romp t.o.v. de heup en flecteren en
exorotatie van de heup (je rechterbeen 90 graden met je voet naar links). Door het
zitten wordt deze spier korter en moet je hem rekken via een split.
Spijsverteringsstelsel > tractus digestivus
De buisvormige verbinding reikend vanaf de mond tot aan de anus met een functie in
inname en absorptie van voedsel en uitscheiding van afvalstoffen.
De buikholte wordt begrensd door diafragma (alle organen in de buikholte kan je druk op
uitoefenen), buikspieren lateraal en ventraal en rugspieren en wervelkolom dorsaal.
Gezamenlijk creëren ze een intra-abdominale druk > nodig voor: braken, geforceerde
respiratie (hoesten) en geforceerde mictie en defecatie (bewust aanzetten van “poepen en
plassen”).
Functies tractus digestivus:
- Ingestie van voedsel > inname van voedsel via de mond
- Mechanische verwerking > kleiner maken van voedsel voornamelijk in mond en
maag
- Digestie > stoffen opgebroken in kleine stukjes waar we wat aan hebben.
- Secretie > enzymen, waters, zuren, buffers en zout uitscheiden, zodat voedsel
verteerd kan worden
- Absorptie > opname van vitamines, water en elektrolyten door epitheel
- Excretie > defecatie van afvalstoffen
De tractus digestivus is bestaande uit de organen die direct betrokken zijn bij de
spijsvertering + ondersteunende organen (lever en galblaas en alvleesklier). De tractus
urogenitalis zijn de nieren en geslachtsorganen.
, Mondholte > cavitas oris
- Tanden en speekselklieren
- Speekselklieren: glandula parotideae met een buisje rond de kauwspier, glandula
submandibularis en glandula sublingualis.
- Piepkleine kliertjes aan de binnenkant van de mond die 5 tot 8% van het speeksel
produceren en dat is in totaal 0,5 tot 2 L speeksel per dag. In totaal zijn het 700-1000
kleine klieren
- Tanden zijn nodig voor mechanische verwerking van voedsel. Terwijl jij kauwt knipt
amylase (enzym) vanuit het speeksel het zetmeel. Hoe langer je kauwt, hoe beter het
is voor de vertering.
- Soms kan het zijn dat de speekselklieren geblokkeerd worden en dan krijg je
steenvorming in je speeksel.
Pharynx
- Tong met daarachter tonsilla lingualis
- Tonsilla adenoid (neusamandel)
- Ring van waldeyer
- De tong helpt om het voedsel te vermalen en bij de spraak en uiteindelijk duw je het
eten tegen de achterkant van de mondholte en dat vormt het signaal voor het slikken.
- Palatum molle sluit de nasofarynx af en de glottis sluit de epiglottis af waardoor de
trachea wordt afgesloten. Voedsel wordt verder vervoerd de oesofagus in.
Oesofagus (slokdarm)
- Lange gespierde buis voor transport van voedsel
- Nabij aorta, trachea en wervelkolom
- De aorta gaat naar achteren en oesofagus gaat naar voren lopen en ontvangt direct
takjes van de aorta om van bloed te worden voorzien belangrijk voor het
spiermechanisme.
- Voor de bifurcatie ligt hij achter de trachea
- Wervelkolom
- Via de hiatus oesofagus komt de oesofagus door het diafragma de buikholte in.
- Spieren zijn zowel longitudinaal als circulair en deze zijn belangrijk voor de
voortstuwing van voedsel. Achter de voedselbolus trekken de circulaire spieren
samen en die vernauwen het lumen van de oesofagus en de longitudinale boven en
onder de bolus trekken zich samen en rekken de oesofagus op. Deze combinatie van
contractie trekken de bolus naar voren en bewegen hem richting de maag.
- Lower esophageal sphincter (geen echte spier sphincter)
- Passage door diafragma (hiatus oesophagus maakt het moeilijker vanwege zijn
nauwheid voor voedsel om voedsel te passeren) + Hoek van His + lower esophageal
sphincter = voorkomen reflux. Als je ligt, dan verstrijkt de Hoek van His waardoor
reflux gemakkelijker wordt. Bij overgewicht heb je ook nog een portie vet dat op de
maag drukt, dan kan dit ook reflux veroorzaken.
Gaster (maag)
- Plaats van opslag en verwerking
- Hij ligt met de pylorus (maagpoort) gefixeerd > eerste deel van de darm en de rest
kan vrij bewegen en kent allerlei relaties met de andere organen rondom, zoals lever,
milt en pancreas. Ze zitten allemaal in het bovenste compartiment van de abdomen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joyceburger71. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
