Het onderzoeksverslag van mijn praktijkonderzoek. De hoofdvraag is 'Hoe kan de leerkracht de samenwerkingsvaardigheden binnen Leskracht stimuleren'. Leskracht is een methode om projectmatig te leren, maar in principe kunnen de handelingsadviezen gebruikt worden binnen elke les of gewoon in het alge...
Oirschot, Daphne van
Basisschool St. Antonius, Best
Hogeschool De Kempel, Helmond
,Hogeschool De Kempel 2019-2020
Inhoudsopgave
Samenvatting.............................................................................................................................. 4
1. Inleiding ................................................................................................................................. 5
1.1 Context ............................................................................................................................. 5
1.2 Onderzoeksorganisatie ..................................................................................................... 6
1.3 Aansluiting van het onderzoek in de school..................................................................... 6
2. Praktijkprobleem .................................................................................................................... 7
2.1 Beschrijving praktijkprobleem ......................................................................................... 7
2.2 Literatuurstudie ................................................................................................................ 8
2.3 Onderzoeksdoel .............................................................................................................. 14
2.4 Onderzoeksvraag en deelvragen..................................................................................... 15
3. Onderzoeksaanpak ............................................................................................................... 15
3.1 Methoden van en instrumenten voor dataverzameling en data-analyse ......................... 15
Deelvraag 1: Wat is de beginsituatie van de leerlingen op het gebied van
samenwerkingsvaardigheden? .......................................................................................... 16
Deelvraag 2: In hoeverre worden de zes pijlers en de karaktersterkten van Positieve
Educatie ingezet binnen Leskracht? ................................................................................. 17
Deelvraag 3: Waar hebben de leerkrachten behoefte aan binnen Leskracht? .................. 17
Deelvraag 4: Waar hebben de leerlingen behoefte aan binnen Leskracht? ...................... 18
3.2 Tijdsplanning onderzoeksactiviteiten ............................................................................. 18
4. Onderzoeksresultaten ........................................................................................................... 19
4.1 Resultaten deelvraag 1: Wat is de beginsituatie van de leerlingen op het gebied van
samenwerkingsvaardigheden? .............................................................................................. 19
4.2 Resultaten deelvraag 2: In hoeverre worden de zes pijlers en de karaktersterkten van
Positieve Educatie ingezet binnen Leskracht? ..................................................................... 19
4.3 Resultaten deelvraag 3: Waar hebben de leerkrachten behoefte aan binnen Leskracht?
.............................................................................................................................................. 21
4.4 Resultaten deelvraag 4: Waar hebben de leerlingen behoefte aan binnen Leskracht?... 21
5. Conclusies ............................................................................................................................ 22
5.1 Conclusie deelvraag 1: Wat is de beginsituatie van de leerlingen op het gebied van
samenwerkingsvaardigheden? .............................................................................................. 22
5.2 Conclusie deelvraag 2: In hoeverre worden de zes pijlers en de karaktersterkten van
Positieve Educatie ingezet binnen Leskracht? ..................................................................... 23
5.3 Conclusie deelvraag 3: Waar hebben de leerkrachten behoefte aan binnen Leskracht? 23
5.4 Conclusie deelvraag 4: Waar hebben de leerlingen behoefte aan binnen Leskracht? ... 23
5.5 Conclusie onderzoeksvraag: ........................................................................................... 24
Ontwerpeisen ........................................................................................................................... 25
Samenvatting
Dit onderzoek is uitgevoerd op basisschool St. Antonius in Best, in groep 6b. In dit onderzoek
is onderzocht hoe de leerkrachten vanuit de zes pijlers en de karaktersterkten van Positieve
Educatie de samenwerkingsvaardigheden van de leerlingen binnen Leskracht kunnen
stimuleren. Voor dit onderwerp is gekozen omdat in groep 6b ervaren werd dat de
samenwerkingsvaardigheden nog niet voldoende beheerst werden om op een prettige manier
te kunnen samenwerken tijdens coöperatieve opdrachten zoals binnen Leskracht gegeven
wordt. Daarnaast was te merken dat dit van negatieve invloed was op onder andere de
groepssfeer en onderlinge relaties, dus is gekozen om de uitgangspunten van de Positieve
Educatie mee te nemen in het onderzoek. Aan de hand van de gewenste situatie en de
literatuurstudie is de volgende onderzoeksvraag opgesteld:
Op welke manier kunnen de leerkrachten van groep 6b van Basisschool St. Antonius vanuit de
zes pijlers en de karaktersterkten van Positieve Educatie de samenwerkingsvaardigheden van
de leerlingen binnen Leskracht stimuleren?
Om op deze onderzoeksvraag antwoord te kunnen geven zijn de volgende deelvragen
opgesteld:
1. Wat is de beginsituatie van de leerlingen op het gebied van samenwerkingsvaardigheden?
2. In hoeverre worden de zes pijlers en de karaktersterkten van Positieve Educatie ingezet
binnen Leskracht?
3. Waar hebben de leerkrachten behoefte aan binnen Leskracht?
4. Waar hebben de leerlingen behoefte aan binnen Leskracht?
De deelvragen zijn met behulp van diverse onderzoeksmethoden beantwoord. Er is gebruik
gemaakt van meerdere observaties, bevragingen, een open analyse, een groepsinterview met
de groepsleerkrachten en meerdere interviews met leerlingen uit groep 6b. De hieruit
voortgekomen data is op verschillende wijze geanalyseerd, waarna met behulp van de
literatuurstudie conclusies zijn getrokken. Op deze wijze zijn de deelvragen en de
onderzoeksvraag beantwoord.
De conclusies laten zien dat de samenwerkingsvaardigheden in verschillende mate door de
leerlingen beheerst worden. De conclusies laten ook zien dat de groepsleerkrachten de
samenwerkingsvaardigheden van de leerlingen kunnen stimuleren door (individuele) doelen te
stellen die gericht zijn op de vaardigheden. Daarnaast kunnen de leerkrachten diverse
(spel)activiteiten gericht op samenwerkingsvaardigheden aanbieden en zorgen dat na afloop
van samenwerkingsopdrachten wordt geëvalueerd. Verder is uit de conclusies gebleken dat de
leerkrachten van groep 6b al enkele pijlers van Positieve Educatie inzetten tijdens de lessen
van Leskracht, maar dit niet tot nauwelijks geldt voor de karaktersterkten en de pijlers positieve
relaties, positieve emoties en positief doel. Daar liggen dus meerdere aspecten die de
leerkrachten kunnen gebruiken om de samenwerkingsvaardigheden van de leerlingen binnen
Leskracht te stimuleren.
Daphne Van Oirschot I-MST14 4
, Hogeschool De Kempel 2019-2020
1. Inleiding
1.1 Context
Dit onderzoek vindt plaats op basisschool St. Antonius in groep 6b. Deze groep bestaat uit 32
leerlingen en heeft daarbij drie verschillende leerkrachten. Op de maandag en dinsdag staan er
twee leerkrachten voor de klas. Een deze leerkrachten is ook op donderdag tot 15:00 op school
aanwezig en de andere leerkracht is een leerkracht in opleiding. Op woensdag tot en met vrijdag
staat de andere leerkracht voor de groep.
De St. Antoniusschool is een brede school met ruim vierhonderd leerlingen. Om dit aantal
leerlingen een plek te geven heeft de school twee locaties die op zeer korte afstand van elkaar
liggen. Van elk leerjaar bestaan er twee groepen van ruim dertig leerlingen waarbinnen enkele
lessen groepsdoorbrekend worden vormgegeven. Zo probeert de school een onderwijsvorm te
realiseren waarbij er meer met elkaar wordt samengewerkt, lasten worden gedeeld, problemen
worden besproken en het onderwijs hiermee wordt verbeterd. Zowel kind als volwassenen leren
en werken met elkaar samen (Timmermans).
Momenteel wordt er in groep 6b op klasniveau samengewerkt. Dit gebeurt voornamelijk tijdens
de flextijd waarin de leerlingen in groepjes aan de wereld-oriënterende vakken werken.
Momenteel geven de leerkrachten van leerjaar 6 hier samen invulling aan door thema’s en
projecten op te stellen. In januari 2020 wordt er schoolbreed gestart met de methode Leskracht
als vervanger voor de wereld-oriënterende vakken/ de flextijd. Tijdens deze lessen gaan de
kinderen projectmatig aan de slag met de vier domeinen van oriëntatie op jezelf en de wereld;
Mens & Samenleving, Natuur & Techniek, Ruimte en Tijd. Coöperatief leren staat bij deze
methode naast het projectmatig leren en de 21 -eeuwse vaardigheden centraal (Leskracht).
Het werken met leerjaren en een methode voor de wereld-oriënterende vakken zijn twee
stappen die gezet zijn binnen het visieontwikkelingstraject waar de school momenteel mee
bezig is. Daarnaast staat de sociaal-emotionele ontwikkeling bij de school hoog in het vaandel.
De visie is dat als je een kind volgt, je hier ook naar moet kijken. Dat begint al bij de kleuters
en loopt door totdat ze rijp zijn om naar het voortgezet onderwijs te gaan. Voorop staat dat
ieder kind een fijne én veilige tijd op de basisschool beleeft. Dit start met bewustwording.
Leerkrachten binnen de school zijn zich steeds meer bewust van de dynamiek in de groep en
het belang van het kijken naar leerlingen om daar het pedagogisch handelen op aan te passen.
Daarom wordt al vanaf groep 1/2 de KIJK-vragenlijst ingevuld. Vanaf groep drie wordt er een
door de school zelfontwikkelde SEO-vragenlijst ingevuld, SEO staat voor de sociaal
emotionele ontwikkeling waar items rondom vaardigheden als zelf, zelfsturing, de ander,
relaties en keuzes maken in terugkomen (SLO, 2019). De school heeft een aantal jaar terug
besloten hiervoor zelf een vragenlijst te ontwikkelen omdat zij de al bestaande SEO-
vragenlijsten niet binnen de visie van de school vonden passen. Vanaf groep 4 vullen ook de
leerlingen deze SEO-vragenlijst over zichzelf in.
Ook gaat de school in het voorjaar van 2020 schoolbreed de M5 methodiek implementeren om
zo een veilige(re) omgeving voor de leerlingen te creëren. M5 staat voor melden, meten,
maatregelen, maatwerk en menselijk, met als doel de sociale veiligheid binnen en buiten de
school in orde maken (M5). Deze aanpak is in huis gekomen, doordat een groep (nu groep 8)
op het gebied van veiligheid en gedrag niet handelbaar was. Daarnaast zou deze
aanpak schoolbreed voor een hoger gevoel van veiligheid kunnen gaan zorgen. Het feit dat de
M5 aanpak nu gespreksstof binnen de hele school is geworden, heeft een bijdrage geleverd aan
de eerdergenoemde bewustwording.
Daphne Van Oirschot I-MST14 5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Daphnevanoirschot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
