Samenvatting arresten Burgelijk procesrecht & insolventieprocesrecht
Week 1A
-Airey/Ierland
Art. 6 lid 1 EVRM schending: recht biedt op toegang tot bij de wet ingestelde rechten. Biedt
niet alleen theoretisch, maar ook praktisch en effectief recht op toegang tot de bij de wet
ingestelde rechten.
Art. 18 lid 2 GW Rechtsbijstand
-Ging over een scheiding van tafel en bed, wat de vrouw wilde in Ierland. Er was in die tijd
geen verplichte rechtsbijstand, maar de vrouw zei dat, gelet op de statistieken, als ze geen
advocaat had dat ze onmogelijk de zaak zou kunnen winnen. Dus dat ze daarom recht had
op een advocaat. En stapte naar de Europese Commissie. Het EHRM gaf haar daarin gelijk. In
beginsel moeten de nationale rechtsmiddelen worden uitgeput voordat je naar EHRM kunt
stappen art. 26 EVRM. Dat is in casu niet gebeurd. Maar o.g.v art. 6 lid 1 EVRM.
Dit arrest regelt effectieve toegang tot de rechter. De staat moet aanvullende maatregelen
nemen om deze effectieve rechtsgang te bewerkstelligen, een mogelijkheid hiertoe is
rechtsbijstand verlenen.
-Waarheidsplicht
Schending van art 21 Rv
r.o 3.2 Beide partijen schenden waarheidsplicht art. 21 RV, rechter kan gevolgtrekking eraan
verbinden. En ieder van de partijen in staat is de helft van de kosten voor de kinderen te
betalen (50/50 kinderalimentatie). R.o 3.3 Of partijen aan deze verplichting hebben voldaan,
berust op een aan de rechter die over de feiten oordeelt voorbehouden uitleg van de
gedingsstukken en op waarderingen van feitelijke aard die in cassatie niet op juistheid
kunnen worden onderzocht. De rechter mag ambtshalve oordelen dat een van partijen of
beide partijen in strijd heeft dan wel hebben met hun art. 21 Rv bedoelde verplichting en
daaraan, ook zonder dat partijen daarover specifiek gedebatteerd, gevolgen verbinden die in
overeenstemming zijn met de aard en ernst van deze schending van de desbetreffende
verplichting.
De waarheidsplicht geldt voor alle procedures. De feitenrechter moet oordelen of
partijen aan de waarheidsplicht hebben voldaan. De rechter mag dit ambtshalve
toetsen en daaraan gevolgen verbinden die in overeenstemming zijn met de aard en
ernst van de schending.
De Hoge Raad stemt in met de sanctie die het Hof heeft opgelegd.
De Hoge Raad toetst marginaal, hij toetst alleen of de sanctie die wordt opgelegd in
overeenstemming is met de aard en ernst van de schending van de verplichting.
Hij toetst niet of er überhaupt een schending plaatsvindt, dus of het Hof inderdaad
onjuist is geïnformeerd. Of aan de waarheidsplicht is voldaan, wordt beoordeeld
door de feitenrechter (hof en rechtbank). Die ook zelf de sanctie mag bepalen, de
, Hoge Raad toets alleen of deze sanctie wel in overeenstemming is met aard en ernst
schending.
Door de partijautonomie heeft de rechter een lijdelijke rol (afwachtende houding) ,
maar dat is niet zonder meer → HR Waarheidsplicht → de partijen hoeven niet over
art 21 Rv te debatteren voordat de rechter dit mag toetsen, die mag hij ambtshalve
doen, het hoeft dus niet eerst ter sprake worden gebracht.
-Rechterswissel
Art. 15 Rv enkelvoudige kamer
Art 16 Rv meervoudige kamer
- Er mag van een enkelvoudige naar een meervoudige kamer worden verwijzen, ook na de
mondelinge behandeling (comparitie na antwoord).
- Er moet dan van de verwijzing mededeling aan partijen worden gedaan.
Van de mondelinge behandeling dient een proces-verbaal te worden opgemaakt. Die
moet voorafgaand aan de uitspraak worden gezonden aan partijen. Anders is
onvoldoende gewaarborgd dat hetgeen ter zitting is voorgevallen bij de
totstandkoming van de uitspraak door de meervoudige kamer wordt meegewogen.
Als de zaak meervoudig wordt beslist, dan moet de zitting plaatsvinden ten
overstaan van alle drie de rechters.
O.g.v. 15 Rv mag de enkelvoudige kamer verschoven worden naar meervoudige
kamer, maar mag de meervoudige kamer meteen vonnis wijzen?
: ja art. 15 lid 2
Er is die mondelinge behandeling al geweest mogen we dan hierna nog na de
meervoudige kamer verwijzen? ja dit kan maar dan moet er wel mededeling van
gedaan worden aan partijen en opnieuw gesteld worden om dit aan te vragen
Tenzij proces verbaal 1e behandeling en deze aan partijen ter beschikking gesteld,
mag rechter beslissen om toch geen mondelingen behandeling te houden.
EXTRA WG: Rechterswissel: ro. 3.6.5 + 3.7: enkelvoudige kamer meervoudige kamer wil
beslissen. Dit moet worden medegedeeld aan partijen. Als partij mag je vragen om een
nieuwe zitting voor de meervoudige kamer. Als er geen proces-verbaal is opgemaakt van de
zitting bij de enkelvoudige kamer? verzoek om nieuwe zitting moet worden gehonoreerd.
Als er wel een proces-verbaal is mag het worden afgewezen
Ro. 3.6.1-3.6.5: vanaf begin af aan is duidelijk dat beslist gaat worden door een
meervoudige kamer. Zitting kan plaats vinden voor één van de drie rechters. Maar
dan moet dit wel gemeld worden aan partijen dat er door de meervoudige kamer
, wordt beslist. Als partijen de zitting voor een meervoudige kamer willen dan moet dit
worden gehonoreerd.
-Aanvulling feitelijke grondslag
Art. 24 Rv Grondslag onderzoek rechter
X, eiseres tegen Dexia Nederland B.V., verweerster in cassatie
Volgens het cassatiemiddel mocht het hof de kwestie van de vermeende gebondenheid aan
de WCAM-overeenkomst niet ambtshalve aan de orde stellen. Dexia heeft zich op die
regeling niet beroepen in de procedure en het hof had de feitelijke grondslag van het
verweer van Dexia dan ook niet mogen aanvullen door zijn beslissing te baseren op de
gebondenheid aan de WCAM-overeenkomst.
Het staat de rechter immers niet vrij zijn beslissing te baseren op rechtsgronden of verweren
die weliswaar zouden kunnen worden afgeleid uit in het geding gebleken feiten en
omstandigheden, maar die door de desbetreffende partij niet aan haar vordering of verweer
zijn ten grondslag geld.
• Het hof had niet ambtshalve de feitelijke grondslag mogen aanvullen door
een afwijzingsgrond die niet van openbare orde is bij te brengen
Commentaar: verjaring art. 3:322 rechter mag ambtshalve aanvullen, maar mag niet het
onderwerp van verjaring aankaarten. Daar moeten partijen zelf over beginnen
Lijdelijkheid van de rechter is de passieve rol van de rechter.
23 + 24 Rv: partijen bepalen de grenzen van de rechtsstrijd.
Aanvulling feitelijke grondslag: Hof had feitelijk verweer van dexia aangevuld. HR: dat mag
niet, want dit is een schending van 23 en 24 Rv. Rechter mag niet te veel initiatief nemen.
Rechter mag wel ambtshalve de gronden aanvullen (25 Rv). Bijv.: feiten leiden niet tot
wanprestatie maar tot onrechtmatige daad. Hier vult de rechter de feiten dus niet aan.
Uitzondering: verjaring: 3:322 BW mag de rechter niet ambtshalve aanvullen.
19 lid 2 Rv + 22 Rv: rechter heeft meer invloed op het verloop van de procedure. Dus als het
gaat over verloop procedure heeft rechter een grotere rol.
-Capuano/Italië
* r.o. 30, 32, 37
Hij moest meer dan 6,5 jaar wachten op een uitspraak, dat was te lang. Italië werd
hiervoor door het EHRM op de vingers getikt.
Art 6 lid 1 EVRM: redelijke termijn is geschonden. Hangt af van tal van
omstandigheden, zoals de complexiteit van het geding en gedrag van partijen.
