Inleiding in het Nederlandse recht
JWP Verheugt – negentiende druk
Hoofdstuk 13 – Strafrecht
1. Het legaliteitsbeginsel
Art 16 Gw en art 1 lid 1 Sr; geen feit is strafbaar als het niet in vooraf vastgestelde wettelijke
strafbepaling staat. Twee aspecten:
- Een gedraging is alleen strafbaar op grond van de wet
- Een gedraging kan niet met terugwerkende kracht strafbaar worden gesteld; het feit moet
strafbaar zijn op het moment dat het wordt begaan (anders in strijd met art 7 EVRM)
Hier is een uitzondering op gemaakt in het oorlogsrecht, omdat de daden die
gepleegd zijn niet konden worden voorzien en zodanig ernstig waren.
Art 1 lis 2 Sr; bij verandering van wetgeving na het begaan van het feit (en voor de terechtzitting) ,
dan moet de gunstige bepaling worden toegepast voor de verdachte.
Verbod van analogie: art 1 lid 1 Sr; feiten kunnen niet strafbaar zijn op grond van gewoonte of
ongeschreven regels. De rechter mag dus geen nieuwe (ongeschreven) strafrechtelijke norm
formuleren.
- Wel mag de wetgever een verruimende uitleg geven van een wettelijke strafbepaling (HR;
diefstal van elektriciteit)
2. Het materiële strafrecht
Opgedeeld in een algemeen en een bijzonder deel.
- Algemeen deel; Wetboek van strafrecht → ‘algemene bepalingen’
Bevat voorschriften die van toepassing zijn op alle wettelijke regelingen die
strafbepalingen bevatten (dus ook strafbepalingen uit andere wetten) (art 91 Sr)
Wetten zoals in art 91 Sr = alle wetten in formele zin
Verordeningen zoals in art 91 Sr = alle strafrechtelijke voorschriften van
andere overheidsorganen met een wetgevende bevoegdheid
- Bijzondere deel;
Bevat alle afzonderlijke gedragingen die strafbaar zijn en geeft aan welke sancties
daarop staan.
Deze bepalingen staan niet alleen in het tweede en derde boek van Sr, maar ook in
afzonderlijke wetten (zoals Opiumwet)
2.1.Misdrijven en overtredingen
De formele wetgever beslist of iets een overtreding is of een misdrijf, waarbij de overtreding de
lichtere delicten zijn en de misdrijven de zwaardere delicten
Kwalificatie afhankelijk van de regeling waarin het feit is opgenomen:
1. Wetboek van Sr→ tweede boek heet ‘misdrijven’ & derde boek heet ‘overtredingen’
2. Andere wet in formele zin? Daarin is meestal in de wet in formele zin zelf aangegeven of het
een misdrijf of overtreding is
3. Strafbaarstelling van bepalingen van een lagere wetgever; art 28 Invoeringswet Wetboek van
Strafrecht bepaalt dat overtreding daarvan altijd een overtreding is
Wat is het belang van het onderscheid tussen misdrijven en overtredingen?
1. Het is bepalend voor de bevoegdheid van de rechter in eerste aanleg.
a. Overtreding? Meestal kantonrechter
b. Misdrijf? Afdeling strafrecht bij de rechtbank
2. De delictsvormen poging, voorbereiding en medeplichtigheid zijn alleen bij misdrijven
strafbaar
, 3. Tegen mensen die in Nederland verblijven kan voor een strafbaar feit dat in het buitenland is
gepleegd, hier strafvervolging worden ingesteld. Twee voorwaarden (art 5 lid 1 Sr)
a. Op het feit moet in NL een gevangenisstraf van ten minste 8 jaar staan
b. Het feit moet ook strafbaar zijn in het buitenland
4. Slechts op verdenking van het plegen van een (ernstig) misdrijf kan een bevel tot voorlopige
hechtenis worden gegeven (art 67 Sv)
3. Voorwaarden voor strafbaarheid
Over het algemeen: als de delictsomschrijving is vervuld en er sprake is van wederrechtelijkheid en
schuld.
3.1.De delictsomschrijving: de bestanddelen
De delictsomschrijving is de benoeming of formulering van de verboden gedragingen in de wet.
- Bestaat uit een gedraging die onder bepaalde voorwaarden strafbaar is gesteld
- De gedraging en de voorwaarde waaronder het strafbaar is, heten de bestanddelen
- Het feit is pas strafbaar als er aan alle bestanddelen is voldaan
3.2.De elementen wederrechtelijkheid en schuld
Wederrechtelijkheid en schuld gelden voor alle strafbare feiten.
Deze twee voorwaarden worden elementen genoemd
1. Wederrechtelijkheid
Elk strafbaar gedrag moet in strijd zijn met het recht. Het is niet in de delictsomschrijving gezet,
omdat dat dan bij elk feit zou moeten staan en dat wordt als onnodig gezien.
Waar de wederrechtelijkheid niet als bestanddeel in de omschrijving staat wordt het verondersteld
- De wederrechtelijkheid kan vervallen door een rechtvaardigingsgrond
In sommige strafbare feiten is wederrechtelijkheid wel opgenomen in de delictsomschrijving. Het is
dan een bestanddeel. Dan wordt het niet meer verondersteld en moet het bewezen worden. Vaak is
de betekenis dan ‘zonder toestemming van de eigenaar’.
2. Schuld
Iemand die een strafbaar feit pleegt, moet een verwijt van zijn gedraging kunnen worden gemaakt.
Net als wederrechtelijkheid, wordt schuld verondersteld (behalve als het in de delictsomschrijving
staat)
Schuld kan worden uitgesloten door schulduitsluitingsgrond.
Samenvatting; van een strafbaar feit is sprake als is voldaan aan de volgende drie dingen:
1. De gedraging voldoet aan alle bestanddelen van de delictsomschrijving
2. De gedraging is wederrechtelijk
3. De gedraging moet de dader te verwijten zijn
.1. Opzet en schuld
Als schuld in de delictsomschrijving staat is het een bestanddeel. Dan is er sprake van schuld in de zin
van culpa. → bewust of niet onzorgvuldig handelen.
- De dader wist, of had moeten weten, dat de gedraging strafbaar was en deed het toch
Culpoze delicten; waarbij schuld in de delictsomschrijving staat vermeld als bestanddeel
Een strafbaar feit kan ook bewust worden gepleegd. Dan is er sprake van opzet; dolus.
Doleus delict; waarbij opzet in de delictsomschrijving staat.
Dit is de zwaarste vorm van verwijtbaar strafrechtelijk handelen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jomyweg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.