Motivatie.
- Veel verschillende motoren.
o Fysiologische kenmerken (biologie) – heeft invloed op hoe wij ons voelen. Wat heeft
de biologie van ons lijf nodig?
Hormonen.
Staat van zijn (hoe voel je je).
Fysiologische behoeftes:
Eten.
Drinken.
Naar de wc gaan.
o Emoties hebben veel invloed op wat je wel of niet gaat doen.
Hoe voel je je over iets?
Hoe voel je je in het algemeen?
o Gedachten.
Een gedachte uit zich in gedrag.
o Zaken buiten onszelf.
Vrienden.
Familie.
De stad/land waar je woont.
Cultuur.
De tijd waarin je opgroeit.
Theorieën over motivatie.
Instinct Mensen worden gedreven door (aangeboren) instinct:
doctrine. - Automatisch, onwillekeurig, niet aangeleerd gedrag wat uitgelokt wordt door
bepaalde situaties.
o Als jij over een babywangetje aait gaat de baby met zijn mond naar je
vinger, hij denkt dat het een tepel is.
o Kinderen houden niet van zuur en bitter, in de natuur kan dit vaak
giftig zijn.
Gedrag wat onze overlevingskansen bevordert (visie
evolutionaire psychologie).
Worden volwassenen ook geleid door instincten?
Als je ergens nooit mee in aanraking komt kunnen instincten afnemen, ook zijn
sommige instincten afhankelijk van leeftijd.
Gewoontes.
Volwassenen worden niet sterk geleid door instincten, wel door gewoontes.
Instinct = automatisch onwillekeurig, niet aangeleerd gedrag wat uitgelokt wordt
door bepaalde situaties.
- Volwassenen sterk beïnvloed door aangeleerde (ipv aangeboren) gewoontes.
- Worden getriggerd door bepaalde situaties: geconditioneerd gedrag.
- Link met overlevingskansen verdwenen.
Drive Ook vooral biologisch gedreven. Je lijf ervaart verstoorde homeostase/equilibrium. Je
reduction lijf is de hele dag bezig met van alles monitoren, stel je brein signaleert dat er ergens
theory. een tekort is: ontstaan biologische need. Psychologische drive: je voelt je gemotiveerd
om de need te vervullen. VB: als je heel nodig moet plassen of als je trek hebt. Dit
resulteert in gedrag dat need vervult en drive vermindert, de homeostase/equilibrium
is hersteld.
1
, Zijn die needs nou altijd fysiek?
- We kunnen ook gedreven worden door andere needs.
- Fysieke needs = primary drives.
- Andere needs = secundary drives (meer aangeleerd, bijv geld).
Homeostase altijd fysiek?
- Nee! Mensen houden ook van homeostase (balans) in hun
gedachten/percepties (cognities) en hun gedrag.
- Cognitive dissonance theory: als er dissonantie is tussen gedachten en gedrag
probeert men dat op te lossen.
Werkt dit? Nee, helaas… mensen passen liever hun opvattingen aan dan hun gedrag
(“goedpraten”). Stress is nog veel slechter voor mijn hart dan die paar sigaretjes op
een dag. En stoppen zou me heel veel stress geven.
Arousal - Ons gedrag wordt gemotiveerd door de behoefte om een optimaal niveau
theory. van arousal te ervaren.
- Arousal = hoe actief je lijf is (hartslag, spierspanning, bloeddruk).
- Optimale niveau van arousal geeft ons een prettig gevoel (emoties!).
o Grote variatie in optimale hoeveelheid arousal.
o Hangt sterk samen met persoonlijkheid/temperament.
Incentive Gebaseerd op de leertheorie (operant conditioneren).
theory. - Externe ipv fysieke factoren motiveren ons gedrag.
o Positive incentives: positieve gevolgen van ons gedrag.
o Negative incentives: negatieve gevolgen van gedrag.
Dus: verwachte gevolgen/resultaat en hoe belangrijk we die
vinden beïnvloedt ons gedrag.
Belang incentives.
Hoe sterk bepaalde incentives jouw gedrag beïnvloeden is niet constant.
- Bijv: beloning in de vorm van voedsel is belangrijker als je honger hebt
(biologische motivatie/needs toch belangrijk).
Kunnen incentives ook nadelen hebben?
- Er bestaat een idee dat je beter presteert als er geen toetsmomenten (en dus
geen cijfers) bestaan.
Beloningen intrinsieke en extrinsieke motivatie.
Intrinsieke motivatie is beter dan extrinsieke motivatie.
Cognitiev Nieuwere theorieën die veel nadruk leggen op allerlei cognities.
e Bijvoorbeeld:
theorieën - Hoe risicovol denk je dat jouw gedrag is?
. - Verwacht je dat je het gedrag goed kunt uitvoeren? > zelfvertrouwen.
- Wat voor beren zie je op de weg? > barrières om bepaald gedrag te vertonen.
Deze vraagstukken hebben veel invloed op het gedrag dat je vertoont.
Maslow. Gaat uit van een bepaalde hiërarchie in wat we nodig hebben. Alleen als je aan de
lagere niveaus hebt voldaan, zal je behoefte hebben aan de hogere niveaus.
2
, Physiological: een slaapplek en eten.
Safety: een huis en genoeg geld.
Love/belonging: liefdevolle relaties.
Esteem: waardering van anderen.
Self-actualization: alles wat je in je
hebt eruit laten komen.
Wel wat discussie over deze theorie.
Bijv een ernstig ziek persoon: kan
niet voldoen aan de lagere niveaus
maar kijkt misschien wel naar de
hogere niveaus.
Alderfer (1969): behoeftes beïnvloeden elkaar wel, maar niet in hiërarchische
volgorde.
Existence = psyhiological: voedsel,
water, zorg.
Relatedness: love/belonging.
Growth = self-actualization.
Overgewicht.
Overgewicht = te veel eten, te weinig bewegen. Dit is een groot probleem in de Westerse wereld. In
Nederland heeft meer dan 50% van de volwassenen (18+) overgewicht. Men weet dat dit een groot
probleem is, toch blijft dit een groot probleem.
- Voorspeller van hart- en vaatziekten, diabetes type 2, verschillende soorten kanker.
- Je voelt je niet lekker in je vel ( psychische stoornissen).
Hoe kunnen we dan verklaren dat dit toch zo’n groot probleem blijft? Waarom doen we er niks aan?
- Vaak komt het door teveel eten en te weinig bewegen. Waarom veranderen we ons gedrag
niet?
- Soms: veroorzaakt door genetische belasting.
o Brein reageert traag op/is ongevoelig voor hormoon dat signaleert dat het lijf
verzadigd is.
Drive reduction theory: er is nog eten nodig (= biologische need), met
psychologische drive (= eten opzoeken).
o Aangeboren gevoeliger voor fysieke beloning die eten geeft: geeft goed/positief
gevoel.
Incentive theory: hoe gevoelig je bent voor een goed gevoel (= beloning) van
het eethormoon is wisselend per persoon.
- Soms: eten = manier om met problemen om te gaan.
o “Emotional eating”.
o Jezelf aangeleerd gevoeliger voor fysieke beloning die eten geeft: geeft goed/positief
gevoel (= incentive theory).
- Evolutionaire psychologie (gerelateerd aan instinct theorie): komt door onze voorouders.
o Pas sinds laatste decennia overvloed (daarvoor schaarste individuen met goede
vetopslag overleefden).
Zijn wij de erfgenamen van niet handig bij overvloed.
Behandelmogelijkheden:
- Streng diëten averechts: lijf leert calorieën langzamer te verbranden jojo effect.
3
, - Medische middelen om vet sneller te verbranden/eetlust te onderdrukken.
- Maagverkleiningen (in extreme gevallen).
Beste behandeling:
- Geleidelijke veranderingen in lijfstijl die vol te houden zijn.
o Gezonder dieet, kleinere porties.
o Sporten, zodat verbranding hoog blijft.
- Preventie vanaf jonge leeftijd wordt als beste gezien.
Seksuele gerichtheid.
Wat bepaalt of je houdt van mannen, vrouwen, of alle twee? biologische factoren?
- Tweelingstudies:
o Eeneiige tweelingen vaker allebei homoseksueel dan twee-eiige tweelingen
gedeeltelijk genetisch.
- Hormonale verschillen tijdens zwangerschap.
o Geldt voor vrouwen.
o Meer blootgesteld aan androgenen.
- Geboortevolgorde.
o Geldt voor mannen.
o Als vrouwen meerdere keren zwanger zijn geweest verandert de hormonale
huishouding.
De latergeboren jongetjes in een gezin hebben een grotere kans op
homoseksualiteit.
Wat bepaalt of je houdt van mannen, vrouwen, of alle twee? aangeleerd?
- Onwaarschijnlijk:
o Kinderen van lesbische moeders/homoseksuele vaders niet vaker zelf
lesbisch/homoseksueel.
o Valt niet ‘af te leren’: behandelingen (therapie, medicatie, elektrische schokken)
helpen niet.
Casus:
Broer en zus ruziën om stuk speelgoed, ze willen het allebei heel graag hebben. Dit is onlogisch
gedrag, ze kunnen door de ruzie er allebei niet mee spelen en misschien gaat het door de ruzie wel
kapot.
- Instinct doctrine: instinct om bezit te verdedigen.
- Drive reduction theory: need om speeltje te claimen geeft drive aan om erom te ruziën
(secundary, niet primary).
- Arousal theory: misschien houdt hij/zij van conflicten…?
- Incentive theory: heeft geleerd dat vechten werkt en getolereerd wordt.
Emotie… wat is dat?
Hoe weet je dat je boos, bang, verdrietig of blij bent? Waar kun je dat aan merken?
Kenmerken emoties.
- Vier basisemoties: boos, bang, verdrietig, blij.
- Emoties zijn positief, negatief of gemengd.
- Gemengde emoties zijn lastig voor jonge kinderen.
- Kortdurend met duidelijk begin en einde (langer durend: stemming).
- Verschillen in intensiteit.
4
