Hoofdstuk 1
Interconnected wereld = door globalisering en internet is alles met alles verbonden
Chaostheorie vlindereffect
De beweging veroorzaakt eerst een klein effect, maar in de serie effecten die erna ontstaat,
wordt elk van de effecten steeds groter, waardoor uiteindelijk zich een ‘orkaan’ ontwikkelt.
Kenmerk interconnected wereld In plaats van…
Interdependenties Hiërarchie
Ongestructureerde, wicked problemen Gestructureerde problemen
Dynamiek Stabiliteit
Horizontale relaties
Hoogtechnologische samenleving kenmerkt zich door superspecialisaties = hoe meer
specialismen, hoe meer afhankelijkheden.
Kenmerkt zich ook door verbindingen met en afhankelijkheden van het internet
Interdependenties = wederzijdse afhankelijkheden
Per onderwerp andere interdependenties.
Interdependenties laten zich niet altijd kennen; wederzijdse afhankelijkheden zijn niet
altijd bekend. Verschillende actoren kunnen dus ook verschillende percepties hebben van de
posities in een netwerk
Netwerk = het geheel van interdependente relaties tussen actoren
Typen interdependenties
- Bilaterale of multilaterale afhankelijkheden = afhankelijkheden kunnen bestaan
tussen twee partijen, maar ook tussen meer dan 2 partijen
- Eén of multidimensionale afhankelijkheden = afhankelijkheden kunnen op één
dimensie betrekking hebben (bv. geld), maar ook op meer dimensies (geld,
informatie, bevoegdheden)
- Synchrone versus asynchrone afhankelijkheden = actoren kunnen op een moment in
de tijd allemaal van elkaar afhankelijk zijn, maar de afhankelijkheden kunnen ook
over de tijd verspreid zijn
- Statische versus dynamische afhankelijkheden = een afhankelijkheid is dynamisch als
die in de loop van de tijd verandert. Een partij kan een machtpositie in een netwerk
hebben, maar die machtspositie kan in de loop der tijd veranderen – sterker of
zwakker worden. Een statische afhankelijkheid is niet aan verandering onderhevig.
Besluitvorming wordt complexer, niet alleen omdat per issue het netwerk er anders uitziet,
maar ook omdat bepaalde partijen de besluitvorming over het ene issue zullen koppelen aan
die over het andere issue.
, Wicked problemen
- Welke data gebruiken we?
- Welke systeemgrenzen hanteren we? Hoe bakenen we het onderzoek af?
- Hoe rekenen we de milieulasten toe aan iets?
- Hoe weeg je de componenten?
Geen objectiveerbaar antwoord mogelijk
De feiten/afweging die we nodig hebben om tot een goed besluit te komen, kunnen
objectiveerbaar zijn of kunnen niet-objectiveerbaar zijn.
Wanneer de feiten ambigu zijn en de normatieve afweging niet of moeilijk objectiveerbaar
is, ontstaan ongestructureerde problemen
Feiten spreken niet voor zich en er is dus ruimte om die ter discussie te stellen
Dynamiek
Er kunnen nieuwe actoren toetreden/verlaten
Betrekking hebben op de inhoud van de problematiek
Wanneer de inhoud van problematiek verschuift, treden nieuwe actoren toe en veranderen
de posities in het netwerk
De dansende tafel
Onder invloed van krachten, richting, deelnemers en timing.
Emergent probleem = het is ontstaan, niet gepland
Hiërarchie Netwerk
Gestructureerd en lineair Onregelmatig en non-lineair
Fasen Ronden
Actoren gedragen zich inhoudelijk Actoren gedragen zich strategisch
Eén arena, proces heeft duidelijk begin- en Meer arena’s, geen geïsoleerd begin- en
eindpunt eindpunt
Inhoud probleem stabiel Inhoud probleem verschuift
Prikkel om problematiek als gestructureerd Prikkel om problematiek als
te beschouwen ongestructureerd te beschouwen
Consistentie en voorspelbaarheid Meebewegen en onvoorspelbaarheid
Bokswedstrijd
In een ronde komen actoren tijdens een gevecht tot een besluit, of trachten zij dit juist te
voorkomen. Een ronde loopt op een enig moment af en levert een voorlopig eindresultaat
op, inclusief winnaars en verliezers. De besluitvorming lijkt hiermee beëindigd, maar er kan
zich zomaar een nieuwe ronde aankondigen.
Strategie bepaalt gedrag, niet alleen de inhoud bepaalt het gedrag
In de eerste rondes terughoudend opstellen en krachten sparen voor de latere rondes
Bekend is ook het beeld dat actoren pas in de staart van een besluitvormingsproces actief
worden: zij zien tot welke oplossingen waarschijnlijk zal worden besloten, hebben hier
problemen mee en trachten verdere besluitvorming te blokkeren of om te buigen.