Samenvatting
Samenvatting Oudheid McKay (Geschiedenis HAN jaar 1)
Samenvatting van hoofdstuk 1 tot 7 (paragraaf 1) uit de 12e editie van McKay voor het vak Oudheid.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting McKay OudheidOudheid periode 2
Hoofdstuk 1 de oorsprong (1200 v.C.)
Paragraaf 1 Het begrijpen van Westerse geschiedenis
Beschrijving van het westen
Griekse gemeenschappen groeiden in het zuiden en in het oosten, en dan voornamelijk in
Egypte en Mesopotamië. De Grieken waren de eerste die het word Europa gebruikte voor
een geografisch gebied. Voor Romeinen was het oosten meer geavanceerd en gevorderd
maar ook decadent en immoreel. Grieks-Romeinse ideeën over het westen warden verspreid
naar westerlingen en noorderlingen. Het westen ging beteken de culturen met een
aanzienlijk aantal mensen van Europese afkomst. Door de geschiedenis de betekenis van
het woord west is veranderd maar in elk gebied heeft het meer betekenis gehad dan een
geografische locatie.
Wat is beschaving?
In de oude wereld vonden mensen zich meer beschaafd, dit was geleidelijk uitgebreid naar
hele samenlevingen. Elke samenleving met politieke, economische en sociale organisaties
die werkte op grote schaal en niet alleen tussen families en kleine groepen werden gezien
als beschavingen. Ze hadden wetten, codes van manieren en sociaal gedrag, legers,
bureaucratieën en belasting systemen. Menselijke samenlevingen zonder geschreven wetten
warden niet gezien als een beschaving. Westelijke beschaving is gevormd door contact met
andere samenlevingen, beschavingen en culturen.
Paragraaf 2 De eerste menselijke samenlevingen
Eerst kwam de Steen Tijd, dan de Brons Tijd en als laatste de IJzer Tijd. De Steen Tijd was
verdeeld in de Paleolithische tijdperk, waar mensen steen, beenderen en andere
natuurlijke producten gebruikten. Dit werd gevolgd door de Neolithische tijdperk, waar er
een begin kwam een landbouw en het houden van vee.
Van de eerste Hominidae tot het Paleolithische tijdperk
Ergens tussen 7 en 6 miljoen jaar geleden in het zuiden en oosten van Afrika begon de mens
recht op te lopen. 3.4 miljoen jaar geleden begon de mens van nature voorkomende objecten
te gebruiken en 2.5 miljoen jaar geleden begon een groep mensen simpele gereedschappen
te gebruiken. Ongeveer 200.000 jaar gelden groeide de eerste mens uit tot de Homo
Sapiens. Zij ontwikkelde gespecialiseerde gereedschappen: vishaken en harpoons, vallen
om kleine dieren te vangen, naalden van beenderen, priemen, scherpe slijpsteentjes en
stroppen. Ze begonnen vuur te gebruiken en verhuisde naar gebieden waar andere
hominidae leefde. De mannen waren verantwoordelijk voor het jagen en de vrouwen voor het
verzamelen van planten. In deze tijd groeide de populatie van de mensen langzaam. De
kleine populatie zorgde er voor dat de mensen weinig invloed hadden op milieu, al was het
nog steeds van belang.
Het planten van gewassen
Ongeveer 15.000 jaar geleden verwarmde het milieu van de aarde en meer gebieden waren
in staat om sedentaire of semi-sedentaire groepen van verzamelaars te ondersteunen. Het
internationaal planten van gewassen ontwikkelde voor het eerst rond 9000 v.C. in het gebied
archeologen de vruchtbare halve maan noemen. Het planten van gewassen kan
voortgevloeid hebben uit de bevolkingsgroep in het deel van de wereld waar het
opwarmingsklimaat meer voedsel bood door het toepassen van landbouw. Mensen
,Samenvatting McKay Oudheid
begonnen meer gewassen te verbouwen. Er kwam een begin aan de cyclus van de
groeiende bevolking en de intensivering van land. de structuur in Göbelki Tepe is van belang
om uit te leggen waarom het bouwen van foerageren naar landbouw ging.
Gevolgen van landbouw
Mensen begonnen permanente woningen te bouwen in dorpen en om de dorpen heen legde
ze velden voor gewassen aan. Ze bedachte op berg plekken voor voedsel zoals potten van
gebakken klei en gewoven manden. De velden zorgde voor meer arbeid wat geleverd werd
door de mensen die langere uren moesten maken. De eerste boeren waren minder gezond
dan de jagers en verzamelaars, hun weinige variatie maakte ze kwetsbaarder voor ziektes
en voedingstekorten.
De eerste dieren die gehouden werden waren honden. In 9000 v.C. begonnen mensen in de
Vruchtbare Halve Maan geiten en schapen te houden, waarschijnlijk eerst voor vlees en later
voor melk, huid en wol. Mensen gingen leven als nomaden, een leven gebaseerd op het
houden en groeien van vee. Runderen en waterbuffels werden huiselijk bij 7000 v.C., ezelen
in 4000 v.C. en paarden in 2500 v.C. In de zevende eeuw v.C. maakte mensen houten
stokken aan frames die dieren droegen om door de grond om sneller zaden te verspreiden.
Hierdoor konden mensen zich gaan specialiseren in het maken voor producten voor de
opslag, in het maken van gereedschap of huizen. Gezinnen werden hierdoor onafhankelijker.
Ook ontstonden er sociale verschillen in de samenleving. Zo ontstond er een gat tussen de
mensen met veel bezittingen, zoals vee en de mensen met weinig bezittingen. Tegen de tijd
dat het schrift kwam was er lang een systeem van de erving van welvaart en rijkdom.
Omdat mannen vaak moesten werken op het land hadden vrouwen de leiding thuis op de
boerderij. Deze onafhankelijk werd wel minder met de jaren. Het systeem dat mannen meer
macht hebben en toegang tot onderzoek dan vrouwen van dezelfde sociaal niveau en waar
sommige mannen dominant zijn over andere heet patriarchaat.
Handels- en interculturele connecties
Bij 7000 v.C. hadden sommige dorpen in de Vruchtbare Halve Maan rond de tien duizend
inwoners. Çatal Hüyük’s inwoners woonde in modderbakstenen huizen met muren bedekt
met wit gips dat gemaakt is uit verbrande kalk. Een van de producten die goed in de handel
zat was koper. Rond 5000 v.C. leerde de mensen op de Balkan dat koper uit erts gehaald
kan worden door het te smelten. Het werd harder door het te mixen met tin, zink of arseen
wat brons creëerden. Dit markeerde een nieuwe periode: de Brons Tijd, het begon 3000
v.C. op sommige plekken en had een grote impact in 2500 v.C.
Geleerden hebben aangetoond dat mensen cirkelvormige structuren bouwden van ingeterpte
aarde of enorme rechtopstaande stenen om hen te helpen de bewegingen van de zon en de
sterren te voorspellen, inclusief Nabta Playa die rond 4500 v.C. werd opgericht in de woestijn
ten westen van de Nijlvallei in Egypte en Stonehenge opgericht rond 2500 v.C. in het zuiden
van Engeland. Ook veel goden werden op verschillende gebieden geassocieerd met
geboorte, dood, groei en zichtbaar in een systeem van polytheïsme, wat betekend het
geloven in meerdere goden.
Paragraaf 3 Beschaving in Mesopotamië
Mesopotamië is de Griekse naam voor het land tussen de Eufraat en de Tigris rivieren.
Boeren brachten de technieken van landbouw naar het zuidelijke deel gemaand Sumer in
5000 v.C. Hier creëerden ze irrigatie op een grote schaal waardoor de bevolking groeide. In
3800 v.C. een landbouw dorp genaamd Uruk was zo uit gegroeid dat historicus het de eerste
stad vinden.
Milieu en de ontwikkeling van Mesopotamië
,Samenvatting McKay Oudheid
De Soemeriërs en latere beschavingen gebruikte de rivieren voor landbouw, handel en voor
water door middel van een irrigatiesysteem. Om overstromingen te voorkomen creëerden de
Soemeriërs grote hydraulische projecten met reservoir, dammen, dijken en kanalen. In
verhalen later geschreven wordt hun hoofd God Enlil als de razende vloed die geen rivaal
heeft.
De rivieren gaven ook vis en riet wat werd gebruikt voor manden en materiaal voor het
schrijven. Verder gaf het klei wat gebruikt werd als steen wanneer het gehard werd. Het werd
ook gebruikt voor het maken van potten en door het pottenbakkerswiel werden ze veel
harder. Dit zorgde waarschijnlijk ook voor de uitvinding van voertuigen met wielen in de
vierde eeuw v.C. , dit leidde tot het maken van wegen.
De steden van de Soemeriërs bleven groeien en elke stad had dominantie over de omringde
gebieden, wat stadstaten werden die onafhankelijk waren van elkaar. Deze stadstaten
bleven irrigatiesystemen gebruiken waardoor er op politiek en sociaal gebied een
samenhang moest zijn. De autoriteit was bij de priesters. Aangemoedigd bij de religieuze
leiders bouwde mensen tempels op grote platformen in het centrum van de steden. Deze
tempels groeide uit tot grote gebouwen met plek voor voorraden en vee. De Soemeriërs
geloofde dat de mensen er waren om de goden te dienen. De goden hadden onderdak,
kleding, eten en drinken nodig. Om de tempels heen was land waar mensen op werkte in ruil
voor graan, olie of wol.
Bij 2500 v.C. waren er meer dan een dozijn steden in Sumer. Elke stad had politieke,
religieuze en militaire gewoontes en door dat er ontdekt is dat er muren om de steden
kwamen was oorlog niet vervreemd. De gevechten zijn waarschijnlijk over het gebruik van
water geweest.
De uitvinding van schrijven en de eerste scholen
Bij de vierde eeuw kwamen mensen er achter dat het tekenen op klei gemakkelijker was dan
het maken van tokens. Het resultaat was een complex systeem van pictogrammen met elk
een eigen object wat ze voorstelde. Dit was het begin van een vorm van schrijven van de
Soemeriërs genaamd het spijkerschrift. Schriftgeleerde combineerde pictogrammen om de
betekenis uit te drukken. De ontwikkeling van ideogrammen maakte schrijven veelzijdiger.
De echte doorbraak kwam toen ze teken geluiden gingen vertegenwoordigen. Het systeem
werd zo ingewikkeld dat er scholen voor kwamen in 2500 v.C. De leerlingen op de school
waren alleen mannen en elke school had een meester, docenten en monitoren. Schrijven
kwam eerst om de groeiende macht van de elite bij te houden maar werd later ook gebruikt
om verhalen op te schrijven. Ook was er zichtbaar dat er gebruik werd gemaakt van
wiskunde in die tijd.
Religie in Mesopotamië
Elke stad had een of meerde hoofd goden of godinnen waar voor het grote tempels werden
gebouwd. In Uruk de hoofd godin was Inanna, de godin van liefde en seksualiteit en de
hoofd god was Enlin, die gezien werd als de koning van de goden. Even machtig waren vaak
de goden van de zon, stormen en vers water. De goden bepaalde goed en slecht en strafte
als je loog of vreemd ging. De beste manier om goden te eren was om de tempels zo groot
mogelijk te maken. De tempels waren vaak verboden voor het gewone volk en priesters en
priesteressen voerde rituelen in eer uit.
Er zijn vele mythes over de goden. Volgens de Babyloniërs was het de godin Tiamat die de
goden het leven gaf. Toen ze hen wilde vermoorden Marduk, de hoofd god, vermoorde haar
en verdeelde haar in stukken wat de lucht en de aarde gaf. Dit is het eerste begin van het
beantwoorden van de vraag hoe alles begon. Deze verhalen gingen met de personen mee
waardoor goden vaak andere namen kregen. Het op schrijven van deze verhalen was niet
belangrijk. Naast deze verhalen waren er veel verhalen over koningen en helden, zoals een
, Samenvatting McKay Oudheid
van de eerste epische gedichten geschreven later in Akkadian: de epos van Gilgamesh.
Deze gedichten bevatte veel helden verhalen met die dingen die bereikt zijn maar ook
verhalen met mislukkelingen.
De politiek en maatschappij van de Soemeriërs
De tijdelijke macht van leider werd het koningschap en rond 2450 v.C. de koningen van
sommige steden begonnen het over te geven aan hun zonen, wat zorgde voor de
dynastieën. In 2350 v.C. Lugalzagezi, de koning van Umma, veroverde een aantal andere
stadsteden en maakte een meer verenigde staat. Hij claimde gebieden veel verder dan wat
het feitelijk vasthield. De koningen maakte vaak bondgenoten door middel van het huwelijk.
De koningen werkte samen met de religieuze autoriteiten en de kinderen waren vaak
priesters of priesteressen. De leider gebruikte druk, overtuigingskracht en belastingen om
orde te behouden. Ook de paleizen behielden grond waar het volk op werkte.
De onderste laag van de bevolking waren slaven. Net zoals dieren waren ze eigendom en
zorgde voor meer macht en aanzien. De slaven waren vaak gevangen van de oorlog,
criminelen of mensen die niet konden betalen. Slaven werden niet breed gebruikt en konden
geld verdienen om hun vrijheid terug te kopen. De Soemerische beschaving maakte
onderscheidt gebaseerd op geslacht. De vrouwen konden hun eigen stukken land hebben
maar de meeste grote landeigenaren waren mannen. De Soemeriërs legde de basis van de
sociale, politieke en intellectuelen gewoontes in Mesopotamië.
Paragraaf 4 keizers in Mesopotamië
Naast de Soemeriërs kwamen er ook andere grote groepen zoals de Akkadian en de
Babyloniërs.
De Akkadiërs en de Babyloniërs
2331 v.C. had de koning van een stad in het noorden van de Sumer, Sargon, een aantal
steden veroverend en een nieuwe hoofdstad in gesteld Akkad. Hij breidde het rijk uit tot het
noorden van Syrië. Sargon stimuleerde de handel en sprak een van de talen van de
semitische taal. Ondanks het taal verschil werd Akkadisch de diplomatische taal voor een
groot gebied. Hij plaatste zijn zoons aan de macht en maakte zijn dochter Enheduana (2285-
2250 v.C.) de hoge priesteres van de stad Ur. Haar werken gingen vaak over de godin
Inanna en werden voor meer dan honderd jaren gekopieerd op kleitabletten. Voordat dat zijn
dynastie viel had het over Mesopotamië regeert voor 150 jaar. Een van de steden die
groeide na de val was gevormd door de Amorieten. Een groep van de Amorieten vestigde
zich in de stad Babylon en door de gunstige positie aan de rivieren groeide de stad snel uit.
Het leven onder Hammurabi
Hammurabi van Babylon (r. 1792 – 1750 v.C.) regeerde als koning voor dertig jaar en de tijd
onder zijn regie tot 1595 v.C. wordt de oude Babylonische periode genoemd. Zoals de
eerdere leider combineerde Hammurabi zich met de wil van God, voornamelijk met de god
van de zon, de god van recht en bemoedigde de verspreiding van mythes over de eerste god
Marduk die de krachten van de andere goden kon absorberen.
Hammurabi introduceerde een complexe en ontwikkelde wet code in 1775 v.C. Hammurabi
’s wet code werden gebaseerd op het goddelijke gezag. De code zetten een aantal straffen
op het breken van de wet met onder andere fysieke straffen als verminking, zweepslagen en
verwondingen door verbranding. De landbouw was erg belangrijk in de wet. Zo waren er
verschillende straffen voor het verwaarlozen van het land of als je er niet op werkte. Ook de
beschadiging van het irrigatiesysteem en daarmee het zorgen voor minder gewassen zorgde
voor straf. Je moest de kosten van de gewassen betalen kon je dat niet moest je in de
slavernij. Ook het huwelijk was erg belangrijk. Na de trouwerij was de bruidsschat voor de
vrouw om haar rechten en status te beschermen. Geen huwelijk was bindend zonder een
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IsaLeenders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen