Bouwkunde
Bouwkunde A – 30 theorie vragen, 20 goed hebben.
Bouwkunde B – 50 vragen over bestek en tekeningen, 38 vragen goed hebben.
,Les 1:
Het bouwproces:
Bouwproces definitie (volgens NNI):
“Het bouwproces is een aaneenschakeling van opeenvolgende activiteiten of deelprocessen,
die resulteren in te hanteren uitgangspunten en middelen om resultaten te bereiken, met als
einddoelen een bouwwerk gereed te hebben en dit bouwwerk te beheren en te gebruiken”.
Bestemmingsplan:
- Een structuurvisie wordt uitgewerkt in de gemeentelijke bestemmingsplannen.
- In een bestemmingsplan wordt de bestemming van de grond aangewezen
- Een bestemming is een functie. De inhoud v.d. functie, zoals wonen en recreëren, kan bij
wijze van indicatie worden afgeleid uit de benaming, maar moet vooral blijken uit de
voorschriften die met de bestemming verband houden.
- Geldigheidsduur bestemmingsplan: 10 jaar.
- Ouder is dan 10 jaar maar nog steeds van toepassing: figurerend bestemmingsplan.
Binnenplanse ontheffing
Bij de toets aan het bestemmingsplan, wordt eerst gekeken of er in de regels van het
bestemmingsplan een mogelijkheid voor ontheffing is opgenomen. Dit is de zogenaamde
binnenplanse ontheffing, art. 3.6 Wro. De procedure hiervoor staat veelal omschreven in
het bestemmingsplan zelf.
Buitenplanse ontheffing
Als het initiatief niet past binnen de regels van het bestemmingsplan, kan ook ontheffing
v.d. regels van het bestemmingsplan worden verleend; buitenplanse ontheffing. Deze
mogelijkheid is opgenomen in art. 3.23 Wro en is bedoeld voor kleinere afwijkingen. Wat
een kleine afwijking is, staat omschreven in het Bro. In de praktijk wordt dit de lijst van
kruimelgevallen genoemd. Voldoe je hier niet aan, dan kan geen gebruik worden gemaakt
van deze vorm van ontheffing. Procedure van deze lichte vorm van ontheffing art. 3.24 Wro.
Kruimelgevallen: situaties die af kunnen wijken (kantoortje aan huis bijv.)
Omgevingsvergunning:
1. Vergunningsvrij
- Geen omgevingsvergunning nodig, vergunningsvrij
2. Vergunningsplichting
- Omgevingsvergunning nodig
** Zie website van Ministerie van Binnenlandse Zaken, www.omgevingsloket.nl
Hier staat aangegeven waar, wanneer en welke omgevingsvergunning verplicht is **
Bouwverordening:
Is een gemeentelijke verordening, kan per gemeente verschillen en is bedoeld om
gemeente een vinger aan de pols te geven. De gemeentelijke regelgeving is vastgelegd in
een bouwverordening. ** Modelbouwverordening om verschillen te beperken.
,Wat staat er in een bouwverordening?
1. Stedenbouwkundige voorschriften, zoals:
- Wegen waaraan mag worden gebouwd, rooilijnen/de plaatsing bouwwerken t.o.v. elkaar.
- Rooilijn: bepaling van een fictieve voorgevellijn. Opgesteld door gemeente/in bestm. Plan
2. Brandveiligheidsinstallaties
3. Aansluiting op nutsvoorzieningen
- Nutsvoorzieningen: elektra, gas, water, internet, riool etc.
4. Tegengaan van bouwen op verontreinigde grond
5. Gebruiksbepalingen
6. Sloopvoorschriften
7. Voorschriften voor het uitvoeren van bouw- en sloopwerkzaamheden m.b.t. veiligheid
bouw-/sloopplaats, tijdstippen e.d.
8. Belasting voor het gebruik van trottoir: om bijv. tijdelijk een afvalcontainer te plaatsen
9. Controle door de gemeente tijdens de bouw
Het bouwproces – begrippen
1. Bouwterrein:
- Onder het nieuwe begrip bouwterrein wordt verstaan: onbebouwde grond die kennelijk is
bestemd om te worden bebouwd met één of meer gebouwen. Deze is veelal afgezet met
hekken. Aannemer is verantwoordelijk.
2. Rooilijn:
- Is een lijn die bij het bouwen niet overschreven mag worden. Deze lijn wordt door de
gemeente bepaald en is vastgelegd in het bestemmingsplan. De voor-en
achtergevelrooilijn bepalen de plaats van de voor- en achtergevel van het gebouw.
- Zaken die de rooilijn overschrijven, zoals luifels, stoepen of bordessen kunnen hierdoor
verboden zijn of onder de precariobelasting vallen.
3. Precario:
- Precariobelasting of precariorechten kan door de gemeente of een ander openbaar
lichaam een belasting worden geheven ter zake van het hebben van voorwerpen onder,
op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond/provinciegrond.
4. Particulier opdrachtgeverschap:
- Onder particulier opdrachtgeverschap worden die vormen van woningbouwontwikkeling
verstaan waarbij de kopers zelf hun grondkavel kopen of pachten en een architect kiezen
om zo met maximale invloed hun woning te realiseren.
- Sinds 1 juli 2015 is bij particulier opdrachtgeverschap vrijstelling gegeven van een aantal
nieuwbouweisen. Dit geeft de eigenaar bewoner meer zeggenschap maar dwingt de
particulier opdrachtgever ook om zich zelf over eigen kwaliteitswensen uit te spreken.
- Kopers kunnen zelf grondkavel kopen/pachten en architect kiezen om woning te realiseren
5. BENG criterium:
- BENG staat voor ‘bijna-energieneutraal gebouw’.
- Vanaf 1 januari 2021 moeten alle nieuwe gebouwen in Nederland bijna-energieneutraal
zijn, een gevolg van de Europese richtlijn EPBD uit 2010 en het Nederlandse
energieakkoord uit 2013. Na 2020 zullen in alle landen v.d. EU BENG-eisen gelden.
- Energieverbruik, energie opwekken & wat je zelf en wat een ander voor op je opwekt.
6. Energieneutraal gebouw:
- Zelfvoorzienend
- Verbruikt geen externe energiebron.
,Ruimtebenaming bouwbesluit:
Bouwbesluit bestaat uit een functie gebied en een verblijf gebeid:
Verblijfsruimte: Een verblijfsruimte is een besloten ruimte die bestemd is voor het verblijven
van mensen. Een verblijfsruimte ligt altijd in een verblijfsgebied. Een verblijfsruimte is o.a.
een kamer, keuken en kantoorruimte. Hiervoor gelden de volgende minimum afmetingen:
- Vloeroppervlakte minimaal 5m2
- Breedte minimaal 1,80
- Hoogte boven het vloeroppervlak minimaal 2,60
Verblijfsgebied: Een verblijfsgebied is een besloten ruimte die bestaat uit één of meer met
elkaar in verbinding staande, op dezelfde bouwlaag gelegen verkeersruimte. In een
verblijfsgebied vinden activiteiten plaats die te maken hebben met de functie van het
gebouw, zoals; slapen, koken en eten. Als een verblijfsgebied is ingedeeld in verschillende
verblijfsruimte, dan mogen de ruimten niet door dragende wanden zijn gescheiden.
- Het verblijfsgebied moet een oppervlakte hebben van tenminste 5m2, waarvan de
breedte 1,80 en hoogte 2,60 is.
- Een verblijfsgebied moet vanaf de toegang van de woning bereikbaar zijn zonder dat een
bad-, berg-, technische of toiletruimte betreden hoeft te worden
- Zolderverdieping is geen verblijfsruimte, maar een onbenoemde ruimte.
Technische ruimte: Een technische ruimte is een besloten ruimte bestemd voor de plaatsing
van de voor het functioneren van een gebouw noodzakelijke apparatuur, zoals centrale
verwarming, lucht behandeling en liftmachine ruimte. Ook meterkast is technische ruimte.
Duurzaam bouwen:
Duurzaam bouwen staat voor het ontwikkelen en beheren van de gebouwde omgeving met
respect voor mens en milieu en is daarmee een onderdeel van de kwaliteit van deze
gebouwde omgeving.
Duurzaam bouwen vervolg z.o.z.
,Energiebesparing:
1. Isoleren:
- EPC (voor nieuwbouw)
✓ De energieprestatie van een gebouw wordt uitgedrukt in de energieprestatie
coëfficiënt (EPC).
✓ Hoe lager de EPC-waarde, des te energie-efficiënter het gebouw.
✓ EPC wordt bepaald door het berekende jaarlijkse gebruik van energie voor ventilatie,
bereiding van warmtapwater, koeling, verlichting, bevochtiging en verwarming
(verminderd met de bijdrage aan zonne-energiesystemen) te delen door het
genormeerde energieverbruik.
✓ De EPC-waarde voor een woonfunctie is sinds 2006 maximaal 0,8.
✓ Voor het berekenen van de EPC geldt de NEN 2916 en het rekenprogramma EPU.
✓ Bij de aanvraag van een omgevingsvergunning moet worden aangetoond dat aan de
EPC-eis wordt voldaan.
✓ De volgende maatregelen hebben invloed op de energieprestatie van een woning:
aansluiting op stadsverwarming (betere energieprestatie dan de Hr-ketel), Cv-ketel
zonder waakvlam, korte transportleidingen voor warm water en een gebalanceerd
ventilatiesysteem, met goede naad- en kierafdichting en warmteterugwinning.
- EPA (bestaande bouw).
✓ Een energieprestatieadvies is een advies van een gecertificeerde adviseur over
efficiënter energiegebruik in een woning waardoor er minder gaas en elektra nodig is.
Hierdoor wordt het broeikaseffect bestreden.
✓ In EPA worden maatregelen zoals Hr-ketels, dubbelglas of spouwisolatie aangeraden
✓ Een EPA-advies is bestemd voor verhuurders, huurders, eigenaren en de VvE van
bestaande woningen waarvan de bouwvergunning is afgegeven vóór 1 jan. 1998.
✓ Huurders ook EPA opstellen, alleen hebben wel toestemming nodig van eigenaar.
✓ De adviseur die naar de woning komt kijken geeft in zijn advies het volgende aan: hoe
het energieverbruik kan worden verminderd en het wooncomfort verbeterd,
hoeveel energie er wordt bespaard, hoe energiezuinig de woning is, wat de
voorgestelde maatregelen kosten, in hoeveel tijd de kosten zijn terugverdiend
✓ Sinds 2006 is het verplicht om een EPA-certificaat te hebben als een
woning van eigenaar/woning verwisselt.
2. Productieproces:
- Vervaardigen
- Verwerken
- Verwijderen
Bruikbaarheid/grondstoffen:
- Recycling (materiaaleigenschappen)
- Natuurlijk (beperkingen)
Gezondheid/veiligheid
- Geen milieuonvriendelijke materialen
- Geluidshinder
,Bouwvoorbereidingen:
1. Opdrachtgevers: kunnen zijn
- Particulieren
- Projectontwikkelaar
- Woningbouwverenigingen
- Gemeente
2. Architect: wat doet een architect?
- Schetsontwerp
- Voorlopig ontwerp
- Definitief ontwerp (wat voor constructie, materiaal gebruik, bouwbudget)
- Bouwaanvraag
- Bouwvoorbereiding (aanbesteding)
- Werktekeningen
- Bouwbegeleiding.
3. Constructeur
4. Bouw-management
- Directievoering
- Begrotingen
- Bouwbegeleiding
Bouwuitvoering:
1. Aannemer:
- Onderaannemers, zoals: grondwerk, heiwerk, betonwerk, tegelzetter etc.
- Leveranciers, zoals:
✓ Bouwonderdelen: prefab vloeren (betonnen vloer, gereed voor gebruik), kozijnen,
✓ Bouwmaterialen, zand, cement, hout, beplating etc.
2. Verkopende partijen:
- Kopers begeleiding tijdens de uitvoering van de makelaar.
^ bij grote werken nog diverse anderen ^
Contractvormen (opdrachtgever/ aannemer).
Aanbesteding:
Een procedure waarbij een opdrachtgever bekendmaakt dat hij een opdracht wil laten
uitvoeren en bedrijven vraagt om een offerte in te dienen.
1. Een openbare aanbesteding, waar iedereen kan inschrijven OF
2. Een onderhandse aanbesteding met voorgeselecteerde bedrijven.
- Aanbestedingsregels volgens de UAR (Uniforme Aanbestedingsreglement).
Begrippen:
- Europees aanbesteden, vanaf € 5.548.000,00 (2019)
- Nota van inlichtingen, (overleg met alle inschrijvers - veelal bij verbouwingen - , waarna
de gestelde vragen zijn beantwoord en vastgelegd in een proces verbaal).
,Turn-key opdracht
Sleutel-op-de-deur/sleutelklaar of turnkey is een concept waarbij een enkel bedrijf het
projectmanagement op zich neemt en ervoor zorgt dat het geheel gebruiksklaar wordt
opgeleverd. De term wordt frequent gebruikt bij nieuwbouw.
- Het wordt toegepast bij grote industriële complexen, hierbij worden individuele werken
vaak uitbesteed aan onderaannemers, waarbij de hoofdaannemer wel het
aanspreekpunt en de hoofdverantwoordelijke blijft.
- Het ontwerp is klaar, invloed tot wijzigen tijdens de bouw is nihil.
Bouwteamverband
Een bouwteam is een projectgebonden samenwerkingsverband tussen een opdrachtgever
en één deskundige of meerdere deskundigen die, in gecoördineerd verband, samenwerken
aan het ontwerp, de engineering van het ontwerp en de bouw.
- Het doel van het bouwteam is om gezamenlijk tot een uitvoeringsgericht ontwerp te
komen dat dan gerealiseerd kan worden.
- Samenwerking komt aan begin van het ontwerpproces tot stand en vóór de aanbesteding.
- Het bouwteam heeft een looptijd voor de duur van slechts één bepaald bouwproces.
- Het bouwteam bestaat uit: de opdrachtgever, ontwerpende (architect) en uitvoerende
partijen (aannemer). Projectmanager is de hoofdschakel.
- Bouwteam kan gedurende proces worden uitgebreid met adviseurs, zoals een constructeur
PPS-constructie
In tegenstelling tot de openbare aanbesteding van de overheidsbestedingen, waarbij de
aanbestedende overheid de uitvoering gedetailleerd vastlegt in een bestek en/of
Programma van Eisen (PvE), bemoeit de overheid zich bij PPS-constructies niet met de
inhoud en stuurt volledig op het gewenste einddoel.
- PPS-constructie: particuliere opdrachtgeverschap. Moet aan (PvE) voldoen.
Betaling aannemer
- In termijnen (vastgesteld van te voren) naar rato werkzaamheden.
- Veelal wordt een kleine achterstand (5%) op het uitgevoerde werk betaald.
- Oplevertermijn, na afronding van het werk wordt het laatste oplevertermijn betaald,
veelal een termijn van 10%.
Meer- en minderwerk
Werkzaamheden, die afwijken van het contract door wijzigingen tijdens de bouw, worden
bij oplevering verrekend.
- Let op veelal wordt vermeld dat de meer- en minderwerken netto zijn. Dan volgt naast de
verrekening van materiaal en arbeid een opslag van 10% aannemingsprovisie.
Stelposten
Geschatte kosten per eenheid (stuks of m2) waarbij nog geen definitieve keuze gemaakt is.
- Dit kan b.v. een keuken, tegels of hang- en sluitwerk zijn.
- Verrekening van de stelposten vinden bij oplevering plaats.
- VB verrekening, netto stelpost keuken het bestek €10.000 (dit is incl staartkosten).
Definitieve keuken geplaatst voor inkoop €16.500 (dit incl. 10% aannemingsprovisie).
Aannemer ontvangt dan nog: €16.500– €10.000 = €6,500 dit is wel excl. BTW.
,_______________
De meeste achtergevels zijn niet dragend.
OLO = Omgevingsloket.
________________
Bouwmethodes z.o.z.
,Bouwmethodes:
Elementbouw ook wel systeembouw of montagebouw genoemd;
- Met prefabbeton elementen.
Stapelbouw ook wel traditionele bouw genoemd;
- Dragend metselwerk met betonvloeren
Gietbouw:
- Beton met tunnelkisting (= stalen bekisting).
Houtskeletbouw:
- Met betonnen begane grondvloer
- Frame houdt hele gebouw overeind.
, Betonskeletbouw:
Staalskeletbouw:
Staal/aluminiumconstructie:
Architectuurgeschiedenis z.o.z.
