Bedrijseconomie in de praktijk
Hoofdstuk 1 De rol van bedrijfseconomie in een organisatie (zonder 1.4.2 t/m 1.5.1)
Inleiding van organisaties
Bij informatieverstrekking is het van belang te weten waar de informatie betrekking op heeft. Bij het
indelen van organisaties is het zogeheten informatieobject de organisatie of het organisatieonderdeel.
Meer grip krijgen op de aard van diverse soorten organisaties kan door organisaties op drie manieren
in te delen:
- Volgens het typologiemodel van Starreveld
- Naar profit- versus non-profitorganisaties
- Naar rechtsvormen
Organisaties indelen volgens het typologiemodel van Starreveld
Starreveld en zijn collega’s ontwikkelden een typologiemodel waarin ze voor de markt producerende
organisaties indelen in 5 categorieën (typologieën):
1) Handelsorganisaties, waarin vooral sprake is van een goederenbeweging en waarin een
omzettingsproces ontbreekt.
2) Productieorganisaties, waarin vooral sprake is van een goederenbeweging en waarin een
omzettingsproces ontbreekt.
3) Land- en mijnbouworganisaties, die een specifieke goederenbeweging en omzetting hebben.
4) Dienstverleningsorganisaties, die een specifieke goederenbeweging en omzetting hebben.
o Met een zekere mate van goederenbeweging, zoals restaurants, veilingen en
transportbedrijven.
o Met beschikbaarstelling van ruimte of het verkopen van capaciteit, zoals hotels,
zwembaden en personenvervoer.
o Met het verkopen van uren, zoals advocatenkantoren, adviesbureaus en
schoonmaakorganisaties.
5) Financiële instellingen, zoals banken en verzekeringsmaatschappijen.
Deze indeling gaat uit van de manier waarop de organisatie geld verdient. Dat kan bijv. door handel,
productie, dienstverlening, etc. Het doel van de typologie is te komen tot een standaard
controleaanpak van accountants. Dit gedachtegoed bepaalt in belangrijke mate de termen en de vorm
van financiële overzichten.
Organisaties indelen naar profit- versus non-profitorganisatie
Er wordt ook vaak een tweedeling gehanteerd tussen een profit- en een non-profitorganisatie.
Een non-profitorganisatie heeft geen winstoogmerk. Het primaire doel van de organisatie is dus niet
het maken van winst, maar het behalen van een maatschappelijk doel. Zo’n organisatie kan wel een
positief resultaat behalen, maar gebruikt het dan om haar maatschappelijke doel te bereiken.
Organisaties indelen naar rechtsvormen
Bij het kiezen van rechtsvormen zijn vooral aansprakelijkheid en zeggenschap van belang. Daarbij
geldt de volgende tweedeling:
1) Onderneming zonder rechtspersoonlijkheid.
De ondernemer is persoonlijk aansprakelijk voor de activiteiten van de onderneming. De
ondernemer beslist en draagt (financiële) verantwoording voor deze beslissingen.
o Eenmanszaak
Eén persoon is eigenaar van de onderneming. Die heeft alle zeggenschap binnen de
onderneming. Er kunnen meerdere mensen bij de organisatie werken. Voor de wet is
de eigenaar persoonlijk aansprakelijk voor alle schulden en de verplichtingen die de
organisatie heeft. Dit betekent dat ook zijn privévermogen aangesproken wordt als de
organisatie niet aan de betalingen kan voldoen.
▪ Voordelen: een eenmanszaak kan per direct opgericht worden. Er is alleen
een nummer bij de Kamer van Koophandel nodig en een aanvraag voor een
BTW-nummer. De beslissingen worden bovendien door één persoon
genomen, wat de organisatie flexibel maakt.
▪ Nadelen: continuïteit kan een probleem zijn, omdat de organisatie afhankelijk
is van één persoon. Daarnaast kan het privévermogen opgebruikt worden.
, o Zelfstandige zonder personeel (zzp)
Dit is een bijzondere vorm van een eenmanszaak. Een zzp’er kan zelf bepalen welke
opdrachten hij wel of niet aanneemt en kan dit bijvoorbeeld ook doen naast een rol als
werknemer. Bij grote opdrachten kan hij andere personen/organisaties inhuren. Pas
bij het aannemen van personeel vervalt het zzp’er zijn.
o Vennootschap onder firma (vof) of maatschap
Er zijn twee of meer eigenaren van de organisatie. Samen hebben ze zeggenschap
over de organisatie en zijn ze aansprakelijk voor de totale schulden van de
organisatie. Een samenwerkingsovereenkomst is belangrijk, want daarin kunnen de
volgende zaken vastgelegd worden:
▪ De bevoegdheden, verantwoordelijkheden en taken
▪ De inbreng van elke firmant in geld of natura
▪ De winstverdeling
▪ De afvloeiingsregeling of de regeling bij overlijden
▪ De te ondernemen stappen bij geschillen
Voordelen: een vof is niet afhankelijk van één eigenaar en heeft daardoor een grotere
continuïteit. Investeerders zijn hierdoor eerder geïnteresseerd om geld in de
organisatie te steken. Daarnaast is het voor de eigenaren fijn dat ze met iemand
kunnen brainstormen en de verantwoordelijkheid kunnen delen.
Nadelen: eigenaren kunnen verschillende meningen krijgen of wantrouwig worden in
economisch slechte tijden. Bovendien zijn ze volledig aansprakelijk voor alle schulden
van de organisatie.
Ondernemingen zonder rechtspersoonlijkheid
Eenmanszaak VOF Maatschap
interessant voor persoon die als enig personen die gezamenlijk personen die gezamenlijk
eigenaar een een onderneming willen een praktijk willen starten
onderneming wil en/of faciliteiten willen
delen
bestuur eigenaar eigenaren maten
oprichtingseisen geen, slechts inschrijven geen, slechts inschrijven geen, slechts inschrijven
bij de Kamer van bij de Kamer van bij de Kamer van
Koophandel (KvK) Koophandel (KvK) Koophandel (KvK)
aansprakelijkheid zakelijk en privé voor Hoofdelijk aansprakelijk ieder van de maten is
100% (zakelijk en privé) voor voor een evenredig deel
100% aansprakelijk (met zakelijk
en privévermogen)
verplichtingen geen publicatieplicht geen publicatieplicht geen publicatieplicht
jaarrekening jaarrekening jaarrekening
fiscaal inkomstenbelasting over inkomstenbelasting over inkomstenbelasting over
winst deel winst dat iedere deel winst dat iedere
eigenaar krijgt eigenaar krijgt
sociale zekerheid geen recht op geen recht op geen recht op
werknemersverzekeringen werknemersverzekeringen werknemersverzekeringen
2) Onderneming met rechtspersoonlijkheid.
De onderneming is zelf aansprakelijk voor de activiteiten van de onderneming. De eigenaar is
in principe niet aansprakelijk voor de schulden van zijn bedrijf. Bij een bv of nv wordt
gesproken over een rechtspersoon. In dit geval is alleen de organisatie aansprakelijk voor de
schulden die deze aangaat, niet de bestuurders of medewerkers. Bij een vennootschap wordt
over het algemeen niet gesproken over eigenaren, maar over aandeelhouders.
Aandeelhouders hebben recht op het eigen vermogen van de organisatie en zijn daarbij dus
direct eigenaar. De aandeelhouders zijn alleen aansprakelijk voor het deel dat ze in de
vennootschap hebben gestopt. Er is bij een vennootschap een scheiding tussen de eigenaar
en het management van de organisatie.
o Besloten vennootschap (bv)
Een bv wordt opgezet om het privévermogen van de eigenaar te beschermen. De
eigenaar is de directeur-grootaandeelhouder (dga). Een bv heeft aandelen die op
naam staan. De organisatie weet wie de eigenaar van de aandelen is. bij het
overzetten van een eenmanszaak of vof naar een bv zijn alleen de eigenaren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentfoodandbusiness. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.