Samenvatting
Volledige samenvatting van inleiding rechtswetenschappen recht in context.
- Instelling
- Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
samenvatting van hoofdstuk 1t/m 12. gedetailleerd. met arresten.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
Voorbeeld 4 van de 49 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Volledige samenvatting tentamen recht in context.Hoofdstuk 1 contextualisme en rechtsbegrip
1. Contextualisme en rechtsbegrip: een eerste verkenning.
Par. 1 wat is recht?
In dit boek is de centrale stelling dat het recht uitsluitend kan worden gekend in de context
van de omstandigheden waarin het functioneert. Wat wordt met deze stelling bedoelt?
2 dingen:
1. Allereerst dat het voor het begrip van het recht nodig is aandacht te besteden aan de
omstandigheden waaronder het recht (bijv. een juridisch leerstuk zoals OD) tot stand
is gekomen
2. Ook wordt er mee bedoelt dat het recht in concreto slechts goed begrepen kan
worden als ten volle aandacht wordt besteed aan alle omstandigheden van dat geval.
Griekse filosoof Aristoteles deze gedachten ontlenen wij aan de Griekse filosoof
Aristoteles. De mens moet handelen naar de eisen van de omstandigheden
(contextualisme)
Contextualisme: mens moet handelen naar de eisen van omstandigheden. Het is een manier
on het recht als een geheel te bekijken.
Contextualisme heeft 3 kenmerken:
1. Om het recht te begrijpen moet je naar concrete gevallen kijken\
2. Je moet het recht zien in de omstandigheden waarin het functioneert
3. Je moet het recht bekijken vanuit de omstandigheden waarin het tot stand gekomen
is.
In rechtswetenschap wordt onderscheid gemaakt tussen:
Enerzijds rechtsdogmatiek
Anderzijds de benaderingen van het recht waarbij ook de bevindingen van andere
wetenschappen worden gebruikt. (Multidisplinariteit, interdisciplinariteit)
Rechtsdogmatiek:
Dit is kijken naar het recht in strikte zin, positief recht. Bestudering van het geldende recht
en de systematisering ervan:
1. De studie van het geldende recht
2. De casuïstiek, dat wil zeggen het geheel van de juridische casus
3. De ordening van het recht door tekst analytische methoden.
Object: gezaghebbende teksten
Doel: oplossing rechtsvragen
Methode: interpretatie
Recht met andere wetenschappen:
Multidisplinariteit:
,Als rechtswetenschap met andere wetenschappen verbonden wordt, dienen die andere
wetenschappen soms als hulpwetenschappen waarvan de resultaten in en door het recht
worden gebruikt dit is
Interdisciplinariteit:
Het komt ook voor dat de relatie tussen de rechtswetenschap en een andere wetenschap
nauwer is doordat er tussen de rechtswetenschap en die andere wetenschap fundamentele
punten van overeenkomst zijn. Dat wil zeggen dat de wetenschappelijke verbondenheid en
samenwerking van disciplines op het niveau van hun grondslagen.
Object: voorbij tekst kijken
Doel: theorievorming en empirische kennis
Methode: diversiteit aan methode.
In strikte zin is rechtswetenschap te beschouwen als de rechtsdogmatiek. In brede zin omvat
de rechtswetenschap zowel de studie van de rechtsdogmatiek als die van interdisciplinaire
benaderingen van het recht.
Paragraaf 2, de taal van het recht.
Context taal
In juridische zin kunnen we de gebruikte taal en heel andere betekenis geven. Ligt aan de
context.
Open texture:
de taal van het recht heeft een open texture (afkomstig van filosoof Hart). Hierdoor is altijd
ruimte voor discussie: de taal zorgt ervoor dat er steeds meer verschillende soorten
interpretaties komen op het recht.
Taal jurist 3 functies:
1. Ordening
2. Een gemeenschappelijke taal om conflicten te voorkomen
3. Ruimte voor discussie;
Taal wordt een probleem als;
Doordat de woorden nooit op voorhand duidelijk zijn en de context waarbinnen deze wordt
geuit ook van belang zijn voor de betekenis.
Filosoof hart: betekenis van woorden staat nooit helemaal vast.
Taal sluit niet aan op de werkelijkheid
Algemeenheid juridische begrippen
Veranderende werkelijkheid.
Veranderende werkelijkheid?
Bv. Een zelfrijdende bus rijdt iemand aan. Wie is er aansprakelijk? Toen regels over
aansprakelijkheid werden gemaakt is er niet gedacht aan zelfrijdende bussen.
Paragraaf 3, betekenis en context: drie voorbeelden.
Rechtspraak
Hoe de betekenis van woorden in de context van het recht wordt geconstrueerd, gaat het
beste door aantal voorbeelden uit de praktijk van de rechtspraak. De rechter heeft hier de
taak om de betekenis van het geldende recht vast te stellen. Dit noemen bij rechtsvinding.
Rechtsvinding:
Het zoeken van een antwoord op een concrete rechtsvraag d.m.v.. Rechtsbronnen.
3 voorbeeld uitspraken:
,Casuïstische rechtsvinding
Bijzonder aan deze gevallen is dat die betekenis vrijwel volledig wordt bepaald door de
omstandigheden van het geval.
De voorbeeld uitspraken casuïstische rechtsvinding (3):
HBU-Saladin
Saladin, een leek op beleggingsgebied, krijgt ongevraagd beleggingsadvies van zijn
bank HBU. Saladin is geïnteresseerd en geeft de bank de opdracht tot de
geadviseerde aankoop van aandelen. Van toepassing op de overeenkomst zijn de
zogenaamde ‘kleine lettertjes’ waarin de bank iedere aansprakelijkheid voor schade
uitsluit. De belegging wordt een fiasco. Saladin spreekt bank aan, en deze beroept
zich op deze clausule om onder aansprakelijkheid uit te komen. Hoge raad oordeelt
dat de vraag of beroep kan worden gedaan op zo’n exoneratieclausule niet in zijn
algemeenheid kan worden beantwoord maar afhankelijk is van tal van
omstandigheden. in welke omstandigheden tot stand gekomen, partijen etc. etc.
Haviltex
Ermes en Langerwerf verkopen op 2 februari 1976 aan Haviltex een machine voor het
snijden van steekschuim voor bloemen. De partijen komen overeen dat de koper tot
eind 1976 het recht heeft om de machine terug te geven voor 20.000 gulden
exclusief btw. Op 16 juni 1976 schrijft Haviltex aan Ermes dat hij de machine
teruggeeft. De verkoper oordeelt dat dit in strijd is met de goede trouw die de
uitvoering van de overeenkomst beheerst. De Hoge Raad oordeelt dat in het
overeenkomstenrecht bij de uitleg van taaluitingen gekeken moet worden naar de
context.
De Haviltex-formule of haviltexen houdt in dat bij de uitleg van een overeenkomst niet
alleen naar de letterlijke bewoordingen van de overeenkomst moet worden gekeken, maar
ook naar de betekenis die de partijen aan de tekst gaven en wat partijen over en weer van
elkaar mochten verwachten.
Rechtbank Alkmaar 17 jan. 1984
Ging over een man die een shirt droeg met i love making love, but not with you
turkey, fuck off. overtreding van art. 137 Sr. verdachte werd door rechtbank
vrijgesproken. Omdat niet bewezen werd geacht of hij had moeten weten dat het
engelse woord voor kalkoen in Nederland zou kunnen worden geassocieerd met Turk
en daarom als beledigend zou worden ervaren.
Paragraaf 4, casuïstische rechtsvinding.
2 soorten rechtsvinding
1. Casuïstische rechtsvinding: rechtsvinding aan de hand van de omstandigheden van
het concrete geval.
Meer gericht op de billijkheid in concreto (rechtvaardigheid) zoeken naar een
rechtvaardige opslossing.
Vraag gesteld: Wat is een rechtvaardige oplossing?
2. Regelgeleide rechtsvinding: rechtsvinding aan de hand van scherpe, vaststaande
regels (hard and fast rules) die minder gericht is op de context en meer op de
toepassing en ontwikkeling van algemene regels.
Meer gericht op rechtseenheid, rechtsgelijkheid en rechtszekerheid.
Vraag gesteld: Welke regel moet worden toegepast? regelgeleide rechtsvinding
draagt bij aan ontwikkeling van recht als systeem.
, Voorbeeld arrest scherpe regel rechtsvinding
IZA-Verrink
De vraag in deze casus is of/hoe verkeersaansprakelijkheid verder verfijnd diende te
worden afhankelijk van het soort geval. Aanleiding vormde een verkeersongeval
waarbij een toen 67- jarige vrouw als voetgangster zwaar gewond raakte toen zij
door een automobilist werd aangereden. De Hoge Raad heeft toen besloten dat
wanneer de eigenaar van een motorvoertuig aansprakelijk en schuldig is, hij 50% van
de schade moet verwezenlijken
Wijngaarden-Staat
Het ging om de terugvordering door de Staat van de saneringskosten van
verontreinigde grond op eigen bedrijfsterrein op grond van de Interimwet
Bodemsanering. Er moest duidelijkheid komen over de vraag op welk tijdstip voor
ondernemers duidelijk behoorde te zijn dat ernstige bodemverontreiniging door
ondernemingen veroorzaakt, voor de overheid vermogensnadeel met zich zou
brengen. Een dergelijke verontreiniging zou dan een onrechtmatige daad tegenover
de overheid zijn, nu de overheid met de kosten van grondsanering bleef zitten. De
conclusie was dat vanaf 1 januari 1975 het voor ondernemers voldoende duidelijk
behoorde te zijn dat de overheid naar aanleiding van bodemverontreiniging actie zou
ondernemen in de vorm van bodemsanering
Hoofdstuk 2 het rechtsbegrip en de indeling van het
juridische landschap.
Driehoek model aan de hand van zebrapad casus.
Aan de hand van zebrapad casus hebben we gezien dat er in het recht een direct verband is
tussen rechtsregels en menselijke gedragingen, tussen wettelijke regel en feiten.
Aan de hand van het zebrapad voorbeeld kun je elementen onderscheiden;
Elementen:
Allereerst is er de wettelijke regel: in zebrapad casus is dat art. 49 RVV 1990. Als wij ons
afvragen welke regel ons gedrag op en rond het zebrapad normeert, dan is dit het
toepassing zijnde wetsartikel. (normatieve moment)
Ten tweede heeft art. 49 RVV 1990 een doel dat meer is dan alleen het gedrag van mensen
sturen. Het gaat om het beschermen van de zwakkere verkeersdeelnemers. Wij vinden het
in onze samenleving rechtvaardig dat de zwakkere bescherming geniet. opvattingen over
goed en kwaad (ideele moment)
Ten derde zien we dat het er in de maatschappij anders aan toe gaat dan de regel
voorschrijft. Daar is de zebrapad casus een goed voorbeeld van. (snelheidsovertredingen)
kortom er is vaak spanning tussen wat het recht voorschrijft en wat er in de praktijk in de
samenleving gebeurt. Bij de zebrapadcasus kun je zeggen dat toenemend autoverkeer
reden was om de regel art. 49 RVV in te voeren. Een maatschappelijke ontwikkeling stond
dus aan de wieg van de regel (actuele moment)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmacvantussenbroek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen