Goeie samenvatting voor het tentamen bestuurskunde 1 voor de studie bestuurskunde jaar 1. De volgende hoofdstukken worden samengevat:
Wiebinga: H. 1 t/m 4
Bovens: H. 1 t/m 4 en een stuk van H.7
Samenvatting bestuurskunde 1
Bovens hoofdstuk 1 – De wereld van het openbaar bestuur
1.4 – wat is openbaar bestuur?
Bestuur kan drie globaal gesproken betekenissen hebben:
a) de activiteit van het besturen
b) een specifieke groep van personen die samen besturen (bijvoorbeeld een verenigingsbestuur)
c) geheel van personen, instellingen, organisaties, activiteiten en procedures van besturing in brede
zin.
Openbaar bestuur: het geheel van organisaties en activiteiten die primair zijn gericht op de besturing
van de maatschappij.
In de beperkte opvatting heeft het openbaar bestuur dezelfde betekenis als overheid of de staat. In
ruime opvatting omvat het openbaar bestuur ook organisaties die niet tot de overheid behoren,
maar wel een publieke taak vervullen of sturing geven aan de maatschappij, bijvoorbeeld
ziekenhuizen.
Bij sturen gaat het om het tot stand brengen en uitvoeren van beslissingen. Openbaar heeft te
maken met de reikwijdte van deze beslissingen. Bestuurlijke beslissingen hebben een bindend
karkater voor alle leden van de samenleving op een bepaald grondgebied. Dit betekent dat de
naleving ervan kan worden afgedwongen.
Er zijn drie logica’s van sturing in de maatschappij:
1. de staat: deze is er om het algemeen belang te dienen.
2. de markt: producten en diensten op commerciële grond te leveren.
3. het middenveld: richt zich op doelstellingen die niet op winst maken gericht zijn, maar ook niet
binnen de sfeer van de overheid vallen.
Privatisering/liberalisering/vermarkting: wanneer organisaties of activiteiten van de staat naar de
markt worden overgeheveld.
Nationalisering of verstatelijking: wanneer organisaties of activiteiten van de markt naar de staat
worden overgeheveld.
Overheidsorganisaties bestaan uit een politieke leiding
en ambtenaren.
Het maatschappelijk middenveld bestaat uit een veld
van organisaties dat zich tussen de overheid en bedrijven
en individuele burgers bevindt.
Twee types maatschappelijk middenveld organisaties
(kernaanpak):
1. Private organisaties met een publieke taak: zieken-
huizen en schoolbesturen. In de loop der tijd is een deel
van deze organisaties in samenspraak met de overheid
bepaalde openbare bestuurstaken gaan vervullen, denk
bijvoorbeeld aan woningbouwcoöperaties.
2. Private organisaties zonder winstoogmerk: vakbonden
of milieuorganisaties. Zij behartigen een bepaald belang
of streven naar een ideëel doel. Zij zijn betrokken omdat
zij een beleid proberen te beïnvloeden op een manier
waardoor de belangen en ideeën van hun achterban
gediend worden.
,De mate van publiekheid: volgens deze aanpak zijn er geen puur publieke of puur private
organisaties. Alle organisaties hebben bovendien in enige mate een publiek karkater, omdat ze zich
allemaal te verstaan hebben met wet en regelgeving van de overheid.
Er zijn drie verschillende dimensies:
1. Eigenaarschap: van wie is de organisatie? Organisaties kunnen privaatrechtelijk of
publiekrechtelijk zijn. Dit kan ook veranderen.
2. Bekostiging: wie bekostigt de organisatie? Salarissen kunnen bijvoorbeeld deels privaat en deels
publiek worden gefinancierd.
3. Controle: mate waarin de politieke controle plaatsvindt. Sommige private organisaties staan onder
meer politieke controle dan publieke organisaties. Denk bijvoorbeeld aan Unilever of AkzoNobel.
, 1.5 – Openbaar bestuur op verschillende niveaus
Verticale dimensie: geeft aan dat het openbaar bestuur op meerdere niveaus vorm kan krijgen: wijk,
gemeente, regio (veiligheidsregio’s, waterschappen), provincie, nationaal (regering en
departementen), internationale regio (Europese unie) of de wereld als geheel (verenigde naties).
Huis van Thorbecke: de huidige inrichting van het Nederlandse
binnenlands bestuur is grotendeels gebaseerd op de grondwet
van Thorbecke uit 1848.
Nederlandse staatsvorm is een gedecentraliseerde
eenheidsstaat. een centraal systeem, maar mogelijkheden tot
variatie en verschil daarbinnen door middel van een zekere
decentrale autonomie. Met de groei van de Europese Unie heeft
het Huis van Thorbecke er een etage bij gekregen: een
multinationale bestuurslaag, waarbij Nederland als lidstaat deel
van uitmaakt.
Steeds meer taken en activiteiten zijn van het nationale niveau
overgedragen naar decentrale bestuurslagen (decentralisatie) en naar Europees bestuurslagen
(Europese integratie). Hierdoor wordt de nationale regering steeds afhankelijker van de decentrale
overheden.
Horizontale dimensie: geeft aan dat het openbaar bestuur niet alleen uit de overheid zelf bestaat,
maar ook uit tal van maatschappelijke organisaties.
De horizontale dimensie is gericht op governance. Dit betekent dat naast de overheid ook het
maatschappelijk middenveld en voor het deel van het bedrijfsleven van belang zijn.
Multi-level governance: besturen vindt plaats op meerder schaalniveaus en gebeurt zowel door
overheden als andere partijen.
Supranationaal: internationaal, boven het nationaal beleid.
1.6 – Het openbaar bestuur als good governance
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleurlebelle14. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
