In dit document wordt de basiskennis van Natuur & Techniek beschreven. De eerste 5 hoofdstukken gaan over het deel natuur, de laatste 5 hoofdstukken gaan over het deel techniek. In de samenvatting staat tekst met daarbij veel ondersteunde afbeelding. Erg handig dus!
Disclaimer: In dit document s...
SAMENVATTING
Toelatingstoets Natuur & Techniek voor de Pabo
In deze samenvatting wordt alle stof van natuur & techniek behandeld, zowel het deel natuur als
het deel techniek. Deze samenvatting is zelf gemaakt en heeft mij geholpen om de toets in 1x te
halen!
Erwin van den Bosch
,Inhoudsopgave
Natuur
❶ Biologische eenheid..........................................................................................................................4
Organisatie niveau cel........................................................................................................................4
Organisatieniveau orgaan en orgaanstelsel........................................................................................4
Organisatieniveau organisme.............................................................................................................5
Organisatieniveau ecosysteem...........................................................................................................7
❷ Instandhouding................................................................................................................................9
Planten staan aan de basis.................................................................................................................9
Stofwisseling bij dieren.....................................................................................................................10
Voeding............................................................................................................................................13
Beweging..........................................................................................................................................13
Afweersysteem.................................................................................................................................14
Instandhouding van ecosystemen....................................................................................................15
❸ Gedrag en interactie.......................................................................................................................16
Zintuigen...........................................................................................................................................16
Reactie..............................................................................................................................................16
Hormonen........................................................................................................................................17
Gedrag..............................................................................................................................................17
Vorm en functie................................................................................................................................17
Adaptatie..........................................................................................................................................17
Biotische en abiotische factoren.......................................................................................................18
Aanpassingen....................................................................................................................................18
❹ Voortplanting.................................................................................................................................21
Voortplanting algemeen...................................................................................................................21
Voortplanting planten......................................................................................................................21
Voortplanting schimmels..................................................................................................................22
Voortplanting dieren........................................................................................................................22
Aanpassing aan voortplanting..........................................................................................................23
Voorplanting mens...........................................................................................................................23
Erfelijkheid en genen........................................................................................................................23
❺ Groei en ontwikkeling....................................................................................................................25
Van embryo naar volwassene...........................................................................................................25
Groei en ontwikkeling bij planten.....................................................................................................25
Levenscyclus.....................................................................................................................................26
2
, Zorg voor eieren en jongen..............................................................................................................26
Biodiversiteit en evolutie..................................................................................................................26
❶ Materie en techniek.......................................................................................................................28
❷ Energie en techniek........................................................................................................................30
❸ Licht en geluid................................................................................................................................32
❹ Kracht en bewegen.........................................................................................................................35
❺ Ruimte............................................................................................................................................38
3
, ❶ Biologische eenheid
Organisatie niveau cel
Levende bouwstenen
- Alle organismen zijn opgedeeld uit cellen
- Bacteriën en ééncelligen hebben één cel
- Mensen en dieren hebben meer dan één cel
- Een cel is een levende eenheid
- Cellen hebben voeding nodig en scheiden afval af
Organellen
- Plantencellen en dierlijke cellen hebben organellen
- Organellen zijn kleine orgaantjes
- Een bacterie heeft geen organel
- Het celmembraan is een dun vliesje dat de binnenkant van de cel omsluit
- Het celplasma is een dikke vloeistof waar de andere organellen in liggen
- De celwand is een omhulsel die stevigheid geeft aan de cel
- De celkern heeft de erfelijke informatie in de vorm van DNA
- Het mitochondrion zet brandstof om in energiepakketjes voor de andere organellen
- Een vacuole is een soort opslag om nuttige of schadelijke stoffen te bewaren
- Bladgroenkorrels zetten zonlicht om in energie
Dierlijke cellen hebben geen celwand
Alleen plantencellen hebben bladgroenkorrels
Organisatieniveau orgaan en orgaanstelsel
Orgaanstelsel Belangrijkste functie Voorbeeld
Bloedvatenstelsel Transport afvalstoffen en nuttige stoffen door het lichaam Hart
Ademhalingsstelsel Opnemen van zuurstof en afgeven van koolstof Longen
Spijsverteringsstelsel Verteren van voedsel en opnemen van nuttige stoffen Maag en
darmen
Lever Verwerken van allemaal verschillende stoffen Lever
Uitscheidingsstelsel Zorgen dat afvalstoffen het lichaam verlaten Nieren
Lymfevatenstelsel Ondersteunen bloedvatenstelsel en de afweer Lymfeknoppen
Zintuigen Opvangen van prikkels uit het lichaam en de omgeving Oog, oor, neus
Zenuwstelsel Doorgeven signalen tussen zintuig, orgaan, spier en hersenen Hersenen
Hormoonstelsel Doorgeven signalen tussen verschillende organen Hypofyse
Skelet Stevigheid en vorm geven aan het lichaam Gewrichten
Spierstelsel Maakt beweging mogelijk Armspieren
Voorplantingsstelsel Voorplanting Teelballen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper erwinvandenbosch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
