19
Geowijzer samenvatting
tot een multiculturele samenleving. De huidige migratie is anders dan vroeger omdat deze
wereldwijd is. Grootschalige migratie heeft voor- en nadelen, zoals braindrain. Braindrain is
het verschijnsel dat hoger opgeleiden het land verlaten om zich elders te vestigen omdat ze
daar meer kunnen verdienen en mogelijkheden hebben voor een verdere studie. Het
tegenovergestelde van braindrain is braingain: het binnenhalen van hoogopgeleiden of het
terugvloeien van kennis door de terugkeer van hoogopgeleiden.
9.1 Wanneer ben je rijk?
Om verschillen in het ontwikkelingspeil tussen landen vast te kunnen stellen worden
indicatoren (maatstaven) gebruikt. Dat zijn meetbare gegevens over vier basisbehoeften:
1. Voeding: te meten aan de kwantitatieve honger (te weinig voedsel) en/of de
kwalitatieve honger (de kwaliteit van het voedsel is niet goed; het is te eenzijdig).
2. Gezondheidszorg: te meten aan de artsendichtheid.
3. Onderwijs (en huisvesting): te meten aan analfabetisme en kinderarbeid.
4. Het inkomen: te meten aan het BNP (per hoofd) en/of het BBP (per hoofd). Het
inkomen heeft invloed op de basisbehoeften, maar tegelijkertijd beïnvloeden de
basisbehoeften het inkomen.
Armoede verslechtert de gezondheid en een slechte gezondheid leidt tot een lagere
arbeidsproductiviteit, wat grotere armoede tot gevolg heeft.
9.2 Steeds meer stedelingen
De enorme groei van de steden in ontwikkelingslanden wordt veroorzaakt door:
1. Een grote natuurlijke bevolkingsgroei;
Hoewel in veel landen familyplanning (geboortebeperking) door de regering wordt
gestimuleerd, zijn praktische en geloofsredenen er de oorzaak van dat er veel kinderen
worden geboren. De enorme natuurlijke bevolkingsgroei veroorzaakt een toenemend
tekort aan water, hout (brandstof) en landbouwgrond.
2. De migratie van het platteland naar de stad;
Oorzaken zijn: oorlog en onveiligheid, mislukte oogsten, droogte, overstromingen,
kettingmigratie (mond-op-mond-reclame van kennissen), de betere voorzieningen en
de betere bereikbaarheid van de stad. De enorme groei van de stad maakt dat er sprake
is van overurbanisatie (er zijn niet voldoende voorzieningen voor alle migranten). Het
urbanisatietempo is hoog en de urbanisatiegraad (percentage mensen dat in de stad
woont) stijgt ook.
9.3 Natuurlijke factoren voor onderontwikkeling
De meeste ontwikkelingslanden liggen in tropische of droge gebieden. In de tropen heersen
een hoge temperatuur en een hoge (lucht-)vochtigheid. Deze combinatie zorgt ervoor dat
ziektekiemen, malariamuggen en ander ongedierte goed kunnen gedijen. Droge klimaten
brengen andere problemen met zich mee, zoals verwoestijning en bodemerosie.
Verwoestijning heeft verschillende oorzaken:
Het klimaat: de neerslag is onbetrouwbaar.
De groei van de bevolking waardoor er meer landbouwgrond en meer brandhout nodig
is, en de veestapel wordt uitgebreid.