Materieel bestuursrecht
Week 1: Inleiding bestuursrecht
Leerdoelen:
Na het hoor- en werkcollege kun je:
Aangeven wat het karakter is van het bestuursrecht als rechtsgebied
Aangeven wat de bijzondere verhouding is tussen de burgers en de overheid
De belangrijke beginselen die aan het bestuursrecht ten grondslag liggen,
definiëren en toepassen
De begrippen formeel en materieel bestuursrecht uitleggen
De begrippen medebewind en autonomie toelichten aan de hand van een
voorbeeld
Het begrip ‘gelede normstelling’ toelichten aan de hand van de regelgeving
rondom de Drank- en Horecawet
De verhouding tussen algemeen en bijzonder bestuursrecht toelichten aan de
hand van de Drank- en Horecawet en de Algemene Wet Bestuursrecht
Het openbaar bestuur is een deel van de overheid dat zich bezighoudt met besturen.
Wetgever in formele zin bestaat uit de regering en Staten-Generaal, taak is het
maken van wetten.
Nederland wordt bestuurd op verschillende niveaus. De openbare besturen kennen
een bepaalde organisatiestructuur.
Gemeente
College van Burgemeester en wethouders (art. 34 lid 1 Gemw) het dagelijkse
bestuur
Gemeenteraad (art. 169 Gemw) controleert het college van B&W. Deze wordt om
de vier jaar door de inwoners van de gemeente gekozen, dus wordt vertegenwoordigt
door inwoners van de gemeente.
Bestuursorgaan onderdelen van de bestuursorganisatie. Bv. de gemeenteraad of de
college van B&W.
Het openbaar bestuur moet het algemeen belang behartigen.
Alle verschillende bestuurslagen kunnen bij elkaar Nederlandse bestuursorganisatie
worden genoemd.
Op welke manier behartigt het openbaar bestuur de belangen?
1. Reguleren en sturen activiteiten van burgers bv. als het gemeentebestuur
aan een sportvereniging een subsidie toekent, omdat het beoefenen van sport
moet worden bevorderd met het oog op de volksgezondheid.
2. Het verrichten van publieke taken door het bestuur dit zijn vaak taken
die niet (alleen) aan burgers kunnen worden overgelaten. Bv. aanleggen en
onderhouden van wegen.
Centraal op landelijk niveau
Decentraal onder meer op provinciaal en gemeentelijk niveau
,De bestuursbevoegdheden (van de besturen) van provincies en gemeenten
kunnen worden verdeeld in twee soorten bevoegdheden
1. Autonome bestuursbevoegdheden ‘organieke wetten’ , de bevoegdheden zijn
in de wet toegekend.
2. Bestuursbevoegdheden die op grond van medebewind worden uitgeoefend de
lagere overheidsbesturen moeten verplicht meegaan met de hogere
overheidsbesturen.
Verzorgingsstaat of interventiestaat (‘sociale rechtstaat’) ontstond in de tijd na
de 2e wereldoorlog. In dit type staat is er sprake van een overheid die zich met vrijwel alle
aspecten van het maatschappelijk leven bemoeit.
Door de bemoeizucht begon er tegenkrachten, daardoor ontstond
Privatisering het overlaten van bepaalde overheidsactiviteiten aan
particulieren bv. NS en staatsbedrijf als de PTT.
Deregulering het streven naar minder regels en vereenvoudiging van regels.
Nachtwakerstaat hiervan was sprake tot aan het einde van de 19e eeuw. Het
uitgangspunt was dat de staat zich alleen met een beperkt aantal taken moest
bezighouden. Het ging dan om taken op het gebied van defensie, orde en veiligheid en
bepaalde infrastructuur.
Wetten in formele zin de wetgever geeft het bestuur bevoegdheden die te vinden
zijn in talloze wetten.
Wetten in materiële zin lagere algemeen verbindende voorschriften
Bestuursbevoegdheden
1. Vergunningbevoegdheid door een vergunning kan het gedrag van burgers
gericht worden beïnvloed omdat zo’n vergunning speciaal bedoeld is voor 1
concreet geval.
2. Handhavingsbevoegdheid
3. Vrijstelling of ontheffing verlenen aan (bepaalde) wettelijke
voorschriften
Wetmatigheid van het bestuur; het bestuur mag alleen handelen als de wetgever
daarvoor een specifieke bevoegdheid heeft verleend. Juristen noemen dit het beginsel
van wetmatigheid of het legaliteitsbeginsel.
Specialiteitsbeginsel iedere bestuursbevoegdheid met een bepaald doel door de
wetgever in het leven is geroepen.
Trias politica de wetgevende, rechtsprekende en uitvoerende macht zijn gescheiden.
Onder bestuursrecht kan meer in het algemeen worden verstaan het recht dat de
relaties tussen het bestuur en burgers normeert.
Formeel bestuursrecht
1. Bestuursprocesrecht regelt de procedure bij de bestuursrechter.
2. Besluitvormingsrecht de procedurele regels over het tot stand komen van
besluiten.
Materiële bestuursrecht regelt de inhoudelijke verhouding tussen burger en bestuur
door de vaststelling van rechten en/of plichten van burger en bestuur. Tot het materiële
, bestuursrecht rekenen we de wetten waarin bestuursbevoegdheden worden toegekend
en genormeerd. Vastgelegd in bijzondere bestuurswetten en ook Awb.
Bijzonder bestuursrecht is ‘versnipperd’ over vele bijzondere bestuurswetten.
Algemeen bestuursrecht betreft die regels die voor alle delen van het bijzonder
bestuursrecht relevant gaan.
Geschreven bestuursrecht staat in de wetten
Ongeschreven bestuursrecht is vooral in de rechtspraak ontwikkeld bv. algemene
beginselen van behoorlijk bestuur.
Het bestuursrecht en staatsrecht staan dicht bij elkaar
Het staat- en bestuursrecht gaan kort gezegd over het volgende:
De organisatie van de overheid: welke overheidsorganen zijn er en hoe zijn die
organen samengesteld?
Over welke bevoegdheden beschikken deze organen en op welke wijze worden
deze bevoegdheden verkregen?
Hoe dienen deze bevoegdheden te worden uitgeoefend en welke rechtsnormen
dienen hierbij in acht te worden genomen?
Wat zijn de controlemogelijkheden (politiek, bestuurlijk en door de rechter) op de
bevoegdheidsuitoefening?
Het bestuursrecht gaat om het algemeen belang, terwijl het privaatrecht gaat om het
eigen belang.
Ook het bestuursrecht kan net als het strafrecht een burger bestraffen. Voor het
bestuursrecht kunnen ze alleen een burger bestraffen wanneer die zich niet aan bepaalde
bestuursrechtelijke regels houdt. Het wordt dan ook wel het bestuursstrafrecht
genoemd.
Het nationale bestuursrecht ondervindt steeds meer invloeden vanuit het Europese recht.
Belastende bestuursbevoegdheden bestuursbevoegdheden op grond waarvan het
bestuur eenzijdige verplichtingen kan opleggen aan burgers.
Begunstigende bestuursbevoegdheden bv. toekenning van subsidie
Overige bestuurshandelen
1. Feitelijk bestuurshandelen hoeft niet op een (specifieke) wettelijke
grondslag te steunen. Er is een wettelijke grondslag nodig om een feitelijke
handeling te verrichten (legaliteitseis).
2. Privaatrechtelijk handelen bv. de gemeente moet koffie kopen voor de
ambtenaren.
Gelede normstelling de regels die een bepaald handelen van burgers normeren (bv.
bouwen van een woning), zijn te vinden in diverse ‘lagen’ wetgeving.
Week 2: Bestuursorgaan
Leerdoelen:
Na het hoor- en werkcollege ben je in staat
Aan te geven wat het begrip openbaar lichaam inhoudt
Het begrip bestuursorgaan te definiëren en op te zoeken in de wettenbundel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carmen498. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.