Complete samenvatting van de literatuur behorend bij college 2 en 3 van Uitzonderlijk Geweld collegejaar . Alle artikelen zijn in het Nederlands samengevat.
College 2 Achtergronden en verklaringen van uitzonderlijk geweld
Evolutionary social psychology and family homicide
Daly & Wilson, 1988
Abstract
Moord is een extreme uiting van interpersoonlijke conflict met minimale aangiftebias en kan dus
worden gebruikt als conflict ‘test’. Evolutionaire modellen van sociale motieven voorspellen dat
genetische verwantschap geassocieerd wordt met conflictbeperking en verschillende analyses van
moordgegevens ondersteunen deze voorspelling. De meeste ‘familie’moorden zijn moorden binnen
het huwelijk, aangewakkerd door mannelijke seksueel fatsoen. In geval van ouder-
nakomelingconflict kan een evolutionair model variaties voorspellen in risico op geweld op basis van
leeftijd, geslacht en andere kenmerken. Deze voorspellingen worden bevestigd in testen met
gegevens over kindermoorden, vadermoord en filicide.
Introductie
Het risico om vermoord te worden is groter binnenshuis door een familielid dan ergens anders of
door iemand anders.
Genetische relatie en verzachting van moordrisico binnen families
Veel familiemoorden zijn partnermoorden en niet door bloedverwanten. Dit suggereert dat
bloedverwanten relatief immuun zijn voor dodelijk geweld.
Stief-relaties
Stiefkinderen lopen meer risico op verwondingen of dood dan eigen kinderen, omdat ze de diepe
gemeenschappelijke interesse van natuurlijke nakomelingen-relatie missen en gevoelens van affectie
en toewijding zijn oppervlakkiger.
Partnerconflicten
Wederzijdse nakomelingen dragen bij aan harmonie van echtgenoten, terwijl stiefkinderen bijdragen
aan echtelijke conflicten.
Mannelijke seksuele eigendom is een dominant probleem in geweld binnen huwelijk. In onderzoek
naar motieven van moord binnen het huwelijk was jaloezie het leidende motief. Geweld binnen
huwelijk als dwangtactiek van eigendomsrechten suggereert dat vrouwen een groter risico lopen
wanneer het als waarschijnlijk wordt gezien dat ze de relatie beëindigen, onderzoek wijst ook deze
richting uit.
Jonge vrouwen lopen een groter risico, omdat ze aantrekkelijker zijn voor rivaliserende mannen en
korte duur van huwelijk betekent dat diepe gemeenschappelijke banden nog gesmeed moeten
worden, waardoor huwelijk instabieler is.
Conflict en geweld tussen ouders en eigen kinderen
Er zijn verschillende omstandigheden waar we terughoudendheid kunnen verwachten bij investeren
in pasgeborene: (1) twijfel of nageslacht wel biologisch nageslacht is, (2) indicatie van ‘slechte
kwaliteit’ van nageslacht en (3) extrinsieke omstandigheden, zoals voedselschaarste.
Daarnaast wordt verwacht dat moeder een kind minder makkelijk overboord zet als haar kans op
produceren van nakomelingen afneemt. Daarnaast wordt verwacht dat ouders meer investeren in
kinderen die bijna zelf nakomelingen kunnen krijgen.
, Theory and explanation in contemporary European homicide research
Kivivuori, Savolainen & Danielsson, 2012
Een historische inleiding: Verkko’s law
Verkko’s law: proportie van vrouwelijke slachtoffers was hoger wanneer de algemene moordratio
laag was en andersom. Toe- en afname van moord worden vaak uitgelegd aan de hand van de
frequentie van man-tot-man geweld. Als man-tot-man moorden toenemen, neemt de proportie van
andere moorden af en andersom.
Verkko deed onderzoek naar alcoholconsumptie als voorspeller van moordratio. Het toegenomen
fatale geweld in Finland legde hij uit aan de hand van toegenomen beschikbaarheid van alcohol in
populatie gekarakteriseerd door disfunctionele drinkgewoonten.
Sociale structurele uitleg van moord
Strain (spanning) en economische deprivatie
Link tussen economische deprivatie en strafbare feiten is een bekende assumptie in de criminologie.
Moord is geconcentreerd in laagste sociale strata.
Straintheorie (Merton): criminaliteit komt voort uit discrepantie tussen culturele geïnduceerde
doelen en structurele gelimiteerde opties om ze te bereiken. Blijkt ook uit onderzoek.
Sociale desorganisatie
Sociale desorganisatietheorie: snelle sociale veranderingen leiden tot normatieve omwentelingen
waardoor mensen hun voorkeuren vrijer dan voorheen kunnen uiten, wat soms leidt tot verhoogd
niveau van criminaliteit. Uit onderzoek blijkt dat crimineel gedrag gerelateerd is aan sociale
desorganisatie in de buurt.
Sociale instituties en sociaal kapitaal als bronnen van controle
Criminologen hebben onderzoek of sociale controle, in bijzonder informele sociale controle, de
variatie verklaart in geweld tussen individuen. Ongetrouwde personen en personen die educatief
weinig hadden bereikt een groter risico loper op slachtofferschap van moord.
Sociale controletheorie is gebruikt om link te specificeren tussen economische spanning en risico op
geweld. Economische deprivatie leidt tot verlaagd niveau van sociale cohesie en meer geweld.
Theorie van civilisatieproces omvat elementen van sociale controletheorie: als externe bronnen van
sociale controle meer efficiënt worden, wordt verwacht dat moord afneemt.
Civilisatieproces als zelfcontrole
Algemene theorie van zelfcontrole (Gottfredson & Hirschi): variatie in crimineel gedrag is direct
gevolg van zelfcontrole.
Theorie van civilisatieproces van Elias combineert zowel zelfcontrole (door hogere educatie) als
sociale controle (staat).
Alternatieve voor sociaal structurele perspectieven
Evolutionaire theorie
Moord als reactie op bedreigingen voor leven, status, bronnen of agressie door seksuele jaloezie.
Leertheorie en culturele perspectieven
Volgens de leertheorie worden motivatie en vaardigheden voor crimineel gedrag geleerd in normale
processen van socialisatie. Uit Spaans onderzoek bleek dat televisieverslagen over intiem
partnergeweld voor een toename zorgt van intieme partnerdoding – het lijkt dus alsof sociale
leerprocessen een rol spelen in moord, ook bij ontwikkelde landen.
Feministische theorie
Geweld wordt gezien als weerspiegeling van socialisatieprocessen waarin mannen hebben geleerd
‘eigendomsrechten’ van de vrouw op zich te nemen. Mannen die intieme partner vermoorden zijn
relatief conventioneel ten opzichte van heterogene groep van man-tot-man-geweld en niet-fatale
huiselijk gewelddaders.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eline18. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
