Samenvatting
Samenvatting Neuropsychologie colleges en boek
- Instelling
- Hogeschool Arnhem En Nijmegen (HAN)
- Boek
- Neuropsychologie
Samengevat adhv colleges en literatuur die bij de Minor Neurorevalidatie hoort.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
College aantekeningen: NeuropsychologieHersenbeschadiging
Groot maatschappelijk probleem:
- Incidentie ca 650.000 per jaar. Toenemende levensverwachting > na het CVA
- Probleem groter: boven de 75 jaar is de kans op een beroerte 3% (per jaar) > steeds meer
neurodegeneratieve ziekten
Gevolgen:
- Meer dan alleen een stoornis in de motoriek/hemiparese (‘onzichtbare gevolgen’)
- Vaak NPFS (>60%) inclusief stoornissen stemming, gedrag en persoonlijkheid
Min- en plus-symptomen
Men kan het beschadigde brein echter beter beschouwen als een orgaan dat op een fundamenteel
andere manier ageert en reageert. Er zijn dus niet alleen defecten of tekorten, maar ook versterkte
functies. Men spreekt van min- en plus-symptomen, ook wel uitvals- en ontremmingsverschijnselen.
Er is ook een extra categorie: diversen.
Het bestaan van plus- en min-symptomen
wordt vooral duidelijk wanneer men uitgaat
van het hiërarchische model. De afbeelding
toont het principe in geval van een laesie op
neoniveau (cortex): een aantal functies of
vaardig- heden die gekoppeld zijn aan het
neoniveau, gaat verloren, met als gevolg
bijvoorbeeld paralyse, anesthesie, afasie. De
lagere niveaus raken ontremd (‘release’)
doordat de remmende invloeden van het
hogere niveau geheel of gedeeltelijk
wegvallen, met als gevolg bijvoorbeeld
spasticiteit, hyperesthesie, vraatzucht,
dwanghuilen en -lachen.
Neo: hersenschors
• Intentionele motoriek (vs reflexmotoriek)
• Bewuste perceptie (vs reflexreacties op stimuli)
• Complexe interactieprocessen met de omgeving (vs talige communicatie, verkeer, sociale
patronen)
Paleo: limbisch systeem en basale kernen (parkinsonisme)
• Emotioneel gedrag – depressie, vraatzucht, hyperseksualiteit, apathie/emotionele
vervlakking
• De combinatie van de basale kernen met de hersenschors is verantwoordelijk voor
handelingsroutines en bewegingsautomatismen.
Archi: hersenstam
• Stoornissen bewustzijn en activatie – coma, sufheid, mentale traagheid, concentratiezwakte
1
, Min-symptomen Plus-symptomen
Motoriek Parese Hyperreflexie, spasticiteit,
geassocieerde reacties
Sensibiliteit Anesthesie Hyperesthesie, pijn
Visueel systeem Hemi-anopsie Visuele hallucinaties
Taal Afasie Logorroe
Handelen Apraxie Dwanghandelingen,
perseveratie
Bewustzijn Coma, suf Delier, onrustie
Gedrag Initiatiefloos Impulsie
Expressie Mimiekarm Dwanghuilen, lachen
Stemming Vlak Hyperemotioneel
Plaats en aard van de symptomen
De aard en plaats van de symptomen hangen samen met de neuroanatomie. De primaire
hersenschorsgebieden van de hemisferen zijn gekruist verbonden met de lichaamshelften. Primaire
symptomen zijn daarom altijd heterolateraal (contralateraal): links cva is rechtere lichaamshelft
parese. Het cerebellum is ongekruist verbonden met de lichaamshelften. Cerebellum symptomen
komen dus homolateraal (ipsilateraal) voor: ataxie of tremordysmetrie.
Laesies in de hemisfeer van de grote of kleine hersenen veroorzaken als regel symptomen aan één
lichaamszijde (unilateraal, hemibeeld). Bij laesies in de hersenstam ligt de zaak gecompliceerder. Bij
niet al te grote laterale laesies zijn sommige symptomen homolateraal en andere heterolateraal. De
verklaring hiervoor is dat er ter hoogte van de hersenstam sommige systemen al gekruist, andere
kruisen op een lager niveau. Bij grotere laesies in de hersenstam komen dubbelzijdige symptomen
voor.
Mediale laesies: romp, been en voet (proximaal)
Laterale laesies: hand en gelaat (distaal)
Retinotopie = gezichtsveld en visus aangedaan.
De bovenzijde van het gezichtsveld = onderin in de visuele schors geprojecteerd
De onderzijde van het gezichtsveld = boven in de visuele schors geprojecteerd
Akoestische schors = gehoor aangedaan -> tonotopie
Laesies frontaal = gedrag en motoriek – executieve functies: weloverwogen handelen, parese,
perseveratie, moeite met plannen, anticipatie, onaangepast gedrag
Laesies occipitaal = waarneming – blindheid, agnosie, omgeving als vreemd en verwarrend ervaren.
Hemiplegia alternans = al gekruist in ter hoogte van de hersenstam
Hemi-anaesthesia alternans = nog niet gekruist in de hersenstam
Somatotopie = een geordende projectie van de betreffende functie op de hersenschors.
Scotomen = blinde gebieden
2
,Raamwerk op 3 niveau’s
- Hersenen (anatomie, fysiologie + pathologie) = neurologische stoornissen
- Mentale processen (aandacht, herinnering, planning, woordvinding etc + stoornissen) =
neuropsychologische functiestoornissen oftewel cognitieve stoornissen.
- Gedrag (expressief, sociaal, emotioneel + veranderd gedrag) = psychologische veranderingen
Neurologisch Parese
Sensibiliteitsstoornis
Hemianopsie
Neuropsychologisch Afasie
Neglect
Apraxie
Psychologisch Gedrag bv apathie
Stemming bv depressie
Persoonlijkheid
Ruitmodel Luria
In dit diagram de primaire (donker), secundaire (grijs) en tertiaire (wit) schors aangegeven. Het ruit
model kan men beschouwen als een hulpmiddel bij het in de kaart brengen van de stoornissen. Het
adequaat functioneren van de cortex hangt in sterke mate af van bewustzijn en aandacht.
Primaire hersenschors
Bij een infarct in de hersenschors zijn de primaire gebieden vaak getroffen. Hemiparese,
hemianesthesie en hemianopsie zijn primaire stoornissen.
Beschadigingen direct effect op de aan te sturen spieren/te ontvangen signalen. Primaire
schorsgebieden spelen een sleutelrol in de hersenen; zij leggen de verbinding met de periferi: een
stimulus gesignaleerd, de actie wordt uitgevoerd.
Laesies in de primaire gebieden verstoren het
kunnen, laesies in andere schorsgebieden hebben
meer invloed op het weten.
Primair neurologische stoornissen:
• Hemiparese (gelaat, arm, been)
• Sensibiliteit (hemi-anesthesie: tast, pijn
temperatuur, kinesthesie)
• Gezichtsvelden (hemi-anopsie)
Secundaire hersenschors
Bij de secundaire en tertiaire schorsgebieden gaat
het meer om de perceptie en de intentie, dat wil
zeggen: om subjectieve mentale processen.
Waarnemen van zintuigsignalen, programmeren
lichaamsbewegingen en vaak betrokken bij beide
lichaamshelften.
3
, Neuropsychologische functiestoornissen (cognitieve stoornissen):
• Afasie
• Agnosie (herkennen)
• Apraxie (doelmatig handelen)
• Amnesie
• Neglect (halfzijdige aandachtsstoornis) – vaak bij CVA rechts
Tertiaire hersenschors
Het tertiaire gebied heeft de meest complexe mentale functies: onderling is het intensief verbonden
met elkaar (intra -en interhemisfeer). De functies zijn voornamelijk de besturing van denkprocessen
en gedrag, ruimtelijke waarneming, taalbeheersing, rekenen etc.
Psychologische veranderingen:
• Persoonlijkheid
• Gedrag – onaangepast gedrag kan het gevolg zijn van frontaal letsel
• Stemming
• Depressie
• Apathie
• Negativisme
• Sufheid
• Impulsiviteit
• Agressiviteit
• Noso-agnosie (verminderd ziekte-inzicht)
4
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esmeboddeman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,19. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen