College aantekeningen

College aantekeningen Evolutie en Gedrag Evolution and Human Behaviour

0 keer verkocht

Vak
Evolutie en Gedrag

Instelling
Universiteit Van Amsterdam (UvA)

Boek
Evolution and Human Behaviour

College aantekeningen/samenvatting Evolutie en Gedrag Evolution and Human Behaviour, UvA psychobiologie jaar 1. 5102EVGE6Y.

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 60 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 24 juni 2023
Aantal pagina's 60
Geschreven in 2022/2023
Type College aantekeningen
Docent(en) Annemie ploeger
Bevat Alle colleges

nomologisch netwerk
evolutionaire psychologie
evolutie
psychologie
psychobiologie
behaviorisme
ethologie
comparative psychology
natuurlijke selectie
seksuele selectie
sekse allocatie
sekseallocatie
ou

€5,99

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Evolutie en gedrag uitwerkingen hoorcolleges (Cartwright)

Nomologisch netwerk van evidentie

1

,Evolutie en gedrag uitwerkingen hoorcolleges (Cartwright)

Hoorcollege 1: introductie evolutionaire psychologie (H1, H2, H4.3.2,
H12, H17, H21 Cartwright)

Behaviorisme
De studie van (dier)gedrag, met name in het laboratorium. Het gaat hierbij om algemene processen
en wetmatigheden in het gedrag.

John B. Watson
• Watson benadrukte dat psychologie zich zou moeten richten op het bestuderen van
meetbaar gedrag in plaats van subjectieve mentale processen, die volgens hem niet
toegankelijk waren voor wetenschappelijk onderzoek.
Pavlov
• Klassieke Conditionering:
o neutrale stimulus wordt geassocieerd met een betekenisvolle stimulus om een
reactie teweeg te brengen.
o Bijvoorbeeld, Pavlovs beroemde experiment met honden liet zien dat door
herhaaldelijk het geluid van een bel (neutrale stimulus) te koppelen aan de
presentatie van voedsel (betekenisvolle stimulus), de honden uiteindelijk zouden
gaan kwijlen (reactie) bij het horen van de bel alleen.
Skinner
• Operante Conditionering
o leren vindt plaats door consequenties: gedrag wordt beïnvloed door beloningen en
straffen die erop volgen.
o Positieve bekrachtiging, negatieve bekrachtiging, straf en extinctie zijn belangrijke
concepten in de operante conditionering.

Niet in het boek omdat:
• Houden zich niet bezig met evolutie

Behaviorisme (college 2)
Behavioristen willen algemene wetmatigheden van leren te ontdekken.

Hypothese
De keuze van de CS (conditioned stimulus --> belletje), US (unconditioned stimulus --> kwijlen) en de
respons maakt niet uit: een associatie tussen iederen CS en US kan met hetzelfde gemak worden
geleerd.

Weerlegging
• Bij conditionering maak je al gebruik van bepaalde natuurlijke tendensen
o Een hond kwijlt als hij vlees ziet (waarom moet die hond niet leren om te gaan
kwijlen bij dat vlees?)
o Seligman (1970) --> on the generality of the laws of learning
• Dieren komen de wereld in met een bepaalde preparedness: ze hebben al bepaalde
gespecialiseerde zintuigen, motoriek en cognitie die niet eerst nog aangeleerd moet worden.
Bepaalde cognitieve processen zijn al voorgeselecteerd door natuurlijke selectie, zodat ze
niet nog geleerd moeten worden.
o Garcia effect
• Garcia & Koelling (1966)

2

,Evolutie en gedrag uitwerkingen hoorcolleges (Cartwright)

• Dieren hebben verschillende associaties die ze wel of niet snel leren: smaak
met ziek zijn gaat bijvoorbeeld snel (extreme preparedness), maar smaak
met een schok helemaal niet (contrapreparedness). Dit is dus onderbouwing
voor het concept van preparedness.

Ethologie (gedragsbiologie)
Bestuderen hoe dieren zich gedragen door ze te observeren in hun natuurlijke omgeving.
Ze proberen patronen en regelmatigheden in het gedrag van dieren te identificeren, en ze zoeken
naar de functie en de evolutionaire oorsprong ervan.

Konrad Lortentz
• "aangeboren gedrag" of "instinct":
o Aangeboren gedrag is gedrag dat van nature aanwezig is bij een dier, zonder dat het
expliciet aangeleerd hoeft te worden. Ethologen onderzoeken hoe aangeboren
gedrag wordt beïnvloed door genetische factoren, evolutie en omgevingsinvloeden.
o Fixed action pattern (FAP), ook wel een vaststaand actiepatroon genoemd, is een
aangeboren gedragssequentie die bij een bepaalde diersoort wordt geactiveerd door
specifieke prikkels in de omgeving, ook wel sleutelprikkels genoemd. Een FAP is een
stereotiep gedragspatroon dat bijna altijd op dezelfde manier wordt uitgevoerd,
ongeacht de omstandigheden.
• Een sign stimulus of releaser (soortgenoot) is een specifieke stimulus die een
FAP activeert.

Nicolaas Tinbergen
• De vier vragen van Tinbergen:
1. Causatie: Deze vraag richt zich op de fysiologische en genetische mechanismen die
het gedrag veroorzaken. Het gaat om het begrijpen van de interne processen, zoals
de werking van het zenuwstelsel, hormonale regulatie en genetische aanleg, die het
gedrag mogelijk maken.
Bijvoorbeeld, wat zijn de hormonale veranderingen die de baltsrituelen bij vogels
activeren?
2. Ontwikkeling: Deze vraag houdt zich bezig met hoe het gedrag zich ontwikkelt tijdens het
leven van een individu. Het omvat het begrijpen van de invloed van genetische factoren en
omgevingsfactoren, zoals leren en sociale interacties, op de ontwikkeling van het gedrag.
Bijvoorbeeld, hoe leert een jong vogeltje zingen door interactie met zijn ouders?
3. Functie: Deze vraag heeft betrekking op de adaptieve waarde of de evolutionaire functie van
het gedrag. Het gaat om het begrijpen van de voordelen die het gedrag biedt voor
overleving, voortplanting en aanpassing aan de omgeving.
Bijvoorbeeld, wat is het doel van de trekgedragingen bij trekvogels en hoe helpt het
hen om te overleven en hun nageslacht voort te brengen?
4. Evolutie: Deze vraag richt zich op de evolutionaire oorsprong van het gedrag en hoe het zich
heeft ontwikkeld over verschillende generaties. Het betreft het begrijpen van de
evolutionaire druk, selectiemechanismen en genetische veranderingen die hebben
bijgedragen aan de ontwikkeling van het gedrag.
Bijvoorbeeld, hoe is het sociale gedrag van bijen geëvolueerd en hoe heeft
natuurlijke selectie bijgedragen aan de ontwikkeling van complexe kolonies?

ABCDEF: animal behaviour, cause, development, evolution, function

Niet in het boek omdat:
• Houden zich niet bezig met evolutie

3

, Evolutie en gedrag uitwerkingen hoorcolleges (Cartwright)

--> puur observatie van het gedrag

Cognitivisme
De studie van mentale processen die ten grondslag liggen aan gedrag. Het is een reactie op het
behaviorisme.

Noam Chomsky
• Chomsky's theorie van de universele grammatica suggereert dat er gemeenschappelijke
structurele eigenschappen en regels zijn die ten grondslag liggen aan alle menselijke talen.
Hij benadrukte de rol van een aangeboren taalmodule die in de hersenen aanwezig is en ons
in staat stelt talen te begrijpen en te produceren.

Wel in het boek omdat de evolutionaire psychologie voortbouwt op het cognitivisme.

Evolutionaire psychologie
studie van de evolutie van mentale processen die ten grondslag liggen aan gedrag (vanuit
cognitivisme).

Het is gebaseerd op de veronderstelling dat veel aspecten van het menselijk gedrag en de menselijke
geest kunnen worden begrepen als gevolg van adaptieve mechanismen die in de loop van de
evolutionaire geschiedenis zijn ontwikkeld. Het stelt dat gedragingen, emoties en cognitieve
processen zijn ontstaan omdat ze in het verleden voordelig waren voor overleving, voortplanting
en reproductief succes, dus als gevolg van natuurlijke selectie.

Cosmides en Tooby
• Mentale modules
o De geest is georganiseerd in de vorm van mentale modules, die specifieke adaptieve
problemen oplossen.
o Deze modules zijn verondersteld te zijn ontstaan in de loop van de evolutionaire
geschiedenis van de mensheid en ze zijn gericht op het oplossen van uitdagingen
zoals voedselverwerving, sociaal gedrag, partnerkeuze en kinverzorging.

Daly en Wilson
• Het Cinderella-effect
o Volgens de evolutionaire theorie is het voor individuen voordelig om te investeren in
hun eigen genetisch nageslacht, omdat ze zo hun eigen genen kunnen doorgeven
aan toekomstige generaties. Aan de andere kant hebben individuen minder
evolutionair belang bij het investeren in de overleving en het welzijn van niet-
verwante kinderen.
• Sekseverschillen
o sekseverschillen kunnen worden begrepen in termen van evolutionaire aanpassingen
die voortkomen uit de verschillende reproductieve uitdagingen waarmee mannen
en vrouwen worden geconfronteerd.
Daly en Wilson hebben de ouderlijke investeringstheorie toegepast op de studie van
menselijk gedrag en hebben betoogd dat sekseverschillen in ouderlijke investering
kunnen worden verklaard door verschillen in biologische reproductieve investering.
• Ze stellen dat vrouwen over het algemeen een hogere ouderlijke investering hebben dan
mannen, omdat ze meer biologisch geïnvesteerd zijn in de zwangerschap, bevalling en
borstvoeding.
• Volgens hun theorieën hebben mannen daarentegen een hoger potentieel voor reproductief
succes door middel van het vergroten van hun aantal nakomelingen. Hierdoor zouden

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fayemorelisse98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis